پژوهشگر عراقی عنوان کرد:
آیت‌الله هاشمی؛ سیاستمداری میانه‌رو و واقع‌گرا/ نامی ماندگار در تاریخ ایران
گروه بین‌الملل: «علاء الخطیب» با توصیف شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، وی را شخصیتی میانه‌رو و واقع‌گرا در جهان سیاست دانست که نامش برای همیشه در تاریخ ایران جاودانه می‌ماند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، چهل روز از درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، یار دیرین امام راحل و رهبری و مجاهد ثابت قدم انقلاب اسلامی ایران گذشت، شخصیتی که در عرصه بین‌الملل چهره‌ای شناخته شده بود و اندیشمندان و صاحب‌نظران بسیاری در جهان او را به شکل‌های مختلف توصیف کرده و می‌کنند.
ایکنا: ابتدا بفرمایید چرا از آیت‌الله رفسنجانی به عنوان یکی از نوابغ سیاسی یاد می‌کنند؟
ـ مرحوم رفسنجانی، انقلاب را مرحلهای از مراحل یک گام بشردوستانه می‌دانست و هنگامی که وارد عرصه حکومت شد روش و رویکردی میانه‌رو و عقلانی اتخاذ کرد، به‌طوری که توانست میان اصول و ارزشهای انقلابی و تأسیس دولت، نوعی توازن و ثبات ایجاد کند که این معادله در جهان سیاست، معادله ساده‌ای نیست و ایجاد سازگاری میان تأسیس دولت با ارزشهای انقلابی و محافظت از این دو معادله در واقع نوعی نبوغ سیاسی به شمار می‌آید.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شخصیتی استثنایی در جهان سیاست بود و از ایشان می‌توان به عنوان شخصیتی سازنده کشور ایران نام برد، او توانست معادلات زیادی را در منطقه ایجاد کند و به خوبی می‌دانست که چگونه با دشمنان تعامل داشته باشد و از سوی دیگر چگونه با دوستان و همسایگان خود همسو و هماهنگ شود.
مرحوم هاشمی علاوه بر منطقه، توانست معادلات جدیدی را نیز در جامعه ایران ایجاد کند و ایران را به مرحلهای از توسعه، پیشرفت و عزت برساند، او به خوبی می‌دانست چگونه با خارجی‌ها سخن بگوید، همان‌گونه که می‌دانست چگونه با مردم داخل کشور سخن گفته و تعامل داشته باشد.
ایکنا: مسئله تقریب را در اندیشه مرحوم رفسنجانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ـ مسئله تقریب در اندیشه آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، یک مسئله تازه به ذهن رسیده و گذرا نبود، بلکه بخشی از رفتارهای ذاتی ایشان بود، وی تلاش کرد که میان دیدگاه‌های سیاسی و دینی خود نوعی همگرایی ایجاد کند و به تمامی کشورها توجه داشت و حتی به سوی کشورهایی که با وی اختلاف نظر داشتند نیز دست دوستی دراز می‌کرد، بنابراین می‌توان گفت که ایران و منطقه با رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یک شخصیت استثنایی را از دست داد.
مرحوم هاشمی وزنه سنگین و بانفوذی در جهان سیاست بود که تاریخ نام و جایگاه وی را فراموش نخواهد کرد، باید بگوییم که وی توانست تاریخ را بسازد نه این که تاریخ او را بسازد، به همین دلیل تاریخ بدون ذکر و یادآوری نام این شخصیت بزرگ از ایران گذر نخواهد کرد.
ایکنا: نگرش و مواضع آیت‌الله رفسنجانی نسبت به مسئله فلسطین را چگونه می‌بینید؟
ـ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یک شخصیت انقلابی بود که به هیچ وجه ظلم و ستم را نمی‌پذیرفت، ایشان هنگام درد و رنج دیگران با آنان احساس همدردی می‌کرد، ملت مظلوم فلسطین به هیچ وجه از ذهن این شخصیت بزرگ دور نبود، وی احساس می‌کرد که مردم فلسطین، ملت مظلوم و ستمدیده‌ای هستند و ایستادن در کنار ملت فلسطین را از واجبات دینی، اسلامی، انقلابی و انسانی خود می‌دانست و قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران از هیچ تلاشی در حمایت از ملت فلسطین دریغ نکرد. دفاع از فلسطینیان و مسئله فلسطین صرفا یک شعار سیاسی یا مسئله گذرا در ذهن مرحوم رفسنجانی نبود، این در حالی است که بسیاری از سیاستمداران عرب و غیر عرب تنها نگاهی شعارمحور به مسئله فلسطین دارند.
مسئله فلسطین از نگاه آیت‌الله رفسنجانی، یک موضوع اصلی و محوری بود، زیرا وی بر این باور بود که مردم فلسطین، ملتی مظلوم و ستمدیده هستند که از خانه و کاشانه خود آواره شده‌اند و ما باید با تمام توان در کنار آن‌ها بایستیم و در حقیقت این رویکرد در امتداد اندیشه امام خمینی(ره) شکل گرفت.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی شاگرد وفادار و فرزند معنوی امام خمینی(ره) بود که راه ایشان را با وجود سختی‌های زیاد در پیش گرفت و تلاش زیادی در زمینه نهادینه‌کردن اصول و ارزشهای انقلاب به کار برد.
ایکنا: چه خاطره‌ای از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دارید؟
ـ در مقطعی که من در ایران زندگی می‌کردم، زمان بسیار مهمی بود و بسیاری از خاطرات در آن دوران رقم خورد، من در یک محفل عمومی این شخصیت بزرگ را زیارت کردم، هنگامی که با ما صحبت می‌کرد، جذابیت خاصی داشت و سخنان ایشان آمیزه‌ای از واقعیت و بذله‌گویی بود که تأثیر عمیقی بر من گذاشت.
لبخند هیچ‌گاه از لبان مرحوم هاشمی جدا نمی‌شد، وی شخصیت بسیار محبوبی بود به طوری که از سوی دیگران مورد پذیرش قرار می‌گرفت.
مرحوم هاشمی رفسنجانی با انسان‌های ساده‌زیست و نیازمندان نشست و برخاست می‌کرد و بدون منت به آن‌ها کمک و یاری می‌رساند.
مسئله دیگری که از آن می‌توان به عنوان صفت بارز آیت‌الله هاشمی یاد کرد، این است که وی در شرایط سخت و دشوار با وجود مشکلاتی که وجود داشت، دشمنی و عداوت ایجاد نکرد و تلاش‌های زیادی برای ایجاد دوستی و مودت میان کشورها، مسئولان و مردم انجام داد. به همین خاطر این مسئله از او یک شخصیت دوست‌داشتنی ساخته بود که به دل می‌نشست، شخصیتی که می‌توان کتاب‌های زیادی در مورد وی نوشت.
تاریخ نام آیت‌الله هاشمی را جاودانه خواهد کرد و مورخان درباره این که این مرد چگونه توانست یکی از ستون‌های اصلی انقلاب، تأسیس حکومت جمهوری اسلامی، تقریب و وحدت اسلامی باشد، خواهند نوشت، به‌ویژه این که ایشان یک شخصیت دینی، فرهنگی، علمی و سیاسی بود که درباره تاریخ، دین، تفسیر، سیاست و «امیر‌کبیر» کتاب نوشت، مرحوم هاشمی معتقد بود که یک سیاستمدار باید به محیط اطراف خود، علوم سیاسی، فرهنگ و تاریخ احاطه داشته باشد.
ایکنا: دیدگاه شما درباره حضور پرشور مردم در مراسم تشییع مرحوم رفسنجانی چیست؟
ـ حضور گسترده مردم در این مراسم، در حقیقت نوعی قدردانی از اقدامات و دستاوردهای این مرد بزرگ برای ایران و ایرانی‌ها بود، ملت ایران به خوبی می‌داند که آیت‌الله هاشمی، روزهای خوب عمر و زندگی خود را برای دفاع از کشور و ساخت دولت و انقلاب صرف کرد و رنج‌های زیادی را در زندان‌های شاه متحمل شد و سختی‌های زیادی را برای پیشرفت و توسعه ایران و آرامش ملت، به جان خرید و نام خوب و تصویری درخشان از ایران را در جهان به ثبت رساند.
تلاش‌های آیت‌الله هاشمی رفسنجانی سبب شد که ایران به قدرتی مهم و تأثیرگذار و یکی از بازیگران اصلی منطقه تبدیل شود، به طوری که در مقابل هیچ یک از قدرت‌های جهان اعم از آمریکا و غیره سر فرود نیاورد. وی از شخصیت‌های مهمی بود که چهره‌ای درخشان از ایران ترسیم کرد و برای سربلندی این کشور سختی‌ها و رنج‌های زیادی را متحمل شد.
هنادی جمعه فلاحیه
