نبرد دوراهی‌ها/ عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه تشریح کرد:
چگونگی جمع دوگانه اقتصاد مقاومتی و تجارب جهانی از مسیر اندیشه قرآنی
گروه اقتصاد: به گفته خادم‌علیزاده، قرآن کریم ما را به سیر در زمین و استفاده از تجربیات دیگران دعوت کرده است بنابراین لازم است در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی از تجربیات سایر کشورها همانند ژاپن استفاده کنیم.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، سه سال قبل در چنین روزهایی، شاهد ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب بودیم؛ سیاست‌هایی که در 24 بند، لوازم مقاوم‌سازی اقتصاد ایران و توسعه کشور را بیان کرده‌اند.
در طول سه سال گذشته، اقداماتی از سوی نهادهای مسئول در این زمینه صورت گرفته اما به نظر نمی‌رسد که لوازم تحقق کامل این سیاست‌ها فراهم شده باشد. در این ایام بنا داریم در قالب سلسله مصاحبه‌ها و گزارشاتی به بررسی دلایل اهمیت اقتصاد مقاومتی، وضعیت و همچنین موانع تحقق اقتصاد مقاومتی بپردازیم.
برای مشاهده متن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی اینجا کلیک کنید
در ابتدا سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین امیر خادم‌علیزاده، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی رفتیم که وی درباره دلایل اهمیت توجه به اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: ضرورت اقتصاد مقاومتی در ایران، تلاش همه‌جانبه، سیاسی، اقتصادی، فنی، صنعتی و حتی فرهنگی و اخلاقی برای استقلال، خودکفایی و بازگشت به ارزش‌های خویش شامل ارزش‌های اسلامی، ملی و یا هر ارزش مقبول در نزد هر ملتی است؛ چون آرمان هر ملتی است که نمی‌خواهد زیر سلطه بیگانه باشد.
وی ادامه داد: در تاریخ سیاسی، اقتصادی و تمدنی دو قرن اخیر، برخی شخصیت‌ها برای نظریه‌پردازی در زمینه استقلال کشورشان، تلاش نظری فراوانی کرده‌اند. یکی از آنها، نظریه‌پرداز مشهور عصر میجی در ژاپن است که فردی به نام فوکوتساوا یوکیشی است. ایشان در کتابی با عنوان «نظریه تمدن» که برای پیشرفت امروز ژاپن بسیار مؤثر بود، یک فصل را به استقلال ژاپن اختصاص داد.
خادم‌علیزاده افزود: وی در این فصل، جملاتی دارد که توجه به آنها برای ما در آستانه ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب حائز اهمیت است؛ چون قرآن، ما را به سیر در زمین و مطالعه و تجربه‌اندوزی از سایر ملت‌ها امر کرده است بنابراین باید از تجارب بشری در چارچوب اصول و ارزش‌های اسلامی استفاده کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: ایشان می‌نویسد: گشودن درهای کشور و سپس نگرانی درباره استقلال کشور، مانند این است که مرضی را به عمد بگیریم و سپس راجع به آن نگران باشیم. وی سپس می‌نویسد: برای رسیدن به استقلال، نیازمند قدرتی پرتحرک هستیم. بنابراین باید در مسیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورمان از مسائلی همانند گشودن درهای کشور بپرهیزیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: او می‌گوید باد و باران، شرایط خارجی هستند و در اصطلاح اقتصادی، برون‌زا هستند اما استحکام خانه، عاملی داخلی است و ما برای اینکه در مقابل تهدیدها و شوک‌های منفی در عرصه‌های مختلف مقاوم باشیم، باید درون کشور را مستحکم کنیم و از جمله استحکام و انسجام سیاسی، استحکام اقتصادی و کار و تولید بیشتر را پیگیری کنیم.
خادم‌علیزاده با بیان اینکه اقتصاد ما در چند دهه اخیر با شوک‌های منفی خارجی فراوانی مواجه بوده است، عنوان کرد: این تحریم و شوک‌ها، این روزها بیشتر شده است، از تحریم فروش دارو و مواد اولیه گرفته تا هواپیما، تکنولوژی‌های دفاعی و غیر دفاعی، تحریم‌های مالی و بانکی و حتی تحریم افراد حقیقی و حقوقی در نظام جمهوری اسلامی را شاهد بوده‌ایم که تاکنون به اعتراف خودشان چنین تحریم‌هایی برای هیچ کشوری سابقه نداشته است.
وی عنوان کرد: در چنین شرایطی، اقتصاد مقاومتی برای استحکام نظام جمهوری اسلامی، یک ضرورت است؛ چون می‌خواهد بر آرمان‌های قرآنی‌اش پایدار بماند بنابراین باید با عزم و اراده جدی در راه استقلال و توانمندی اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی و صنعتی تلاش کند و به منطق قرآن برگردد که می‌فرماید: « وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ؛ و هر چه در توان داريد از نيرو و اسب‌هاى آماده بسيج كنيد تا با اين {تداركات} دشمن خدا و دشمن خودتان و {دشمنان} ديگرى را جز ايشان كه شما نمىشناسيدشان و خدا آنان را مىشناسد، بترسانيد و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مىشود و بر شما ستم نخواهد رفت» (الانفال/ 60)
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: امروز دشمنان ملت ایران که ما را دائما تهدید می‌کنند، باید با مظاهر قدرتی در ایران مواجه شوند تا آنها احساس خطر و تهدید کنند. این یک راه منطقی و راهبردی است که از قرآن یاد می‌گیریم و البته مصداق قوه‌ای که دشمن را بترساند که منطقی جز تهدید ندارد، قدرت بومی، اقتصادی، علمی، فنی و فناوری و اتحاد و انسجام ملی است.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی با اشاره به اهمیت حضور باشکوه مردم در راهپیمایی 22 بهمن اظهار کرد: راهپیمایی 22 بهمن که در چند روز اخیر پشت سر گذاشتیم، دلیل و بهانه‌ای می‌شود که در کنفرانس مونیخ، ما را تهدید کنند چون نشانه قوت و انسجام ملی و اتحاد اسلامی بوده است.
وی ادامه داد: هرچه این راهبرد استقلال و اقتدار همه‌جانبه را خدشه‌دار کرده، تولید داخلی را تضعیف کند، نوسانات اقتصادی در بازار کالا و خدمات ایجاد شود و در بخشی از کشور یا بخشی از افراد، تفرقه ایجاد شود، مانع جدی تحقق اقتصاد مقاومتی است؛ حتی اگر آن افراد، متوجه این مسئله نباشند اما در زمین دشمن بازی می‌کنند.
خادم‌علیزاده ادامه داد: بنابراین اقتصاد مقاومتی مبنای قرآنی دارد و موانع آن هم، چیزی است که نشانه‌های قدرت را از بین ببرد یا تضعیف کند لذا اگر توجه دقیقی داشته باشیم، متوجه می‌شویم که نهضت مقاومتی شدن اقتصاد در ایران، تازه شروع شده اما گفتمان اقتصاد مقاومتی باید در دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش و آموزش‌های عمومی جامعه و در سطح مردم، عمیق‌تر و فراگیرتر شود.
وی یادآور شد: باید به طور ملموس، نتیجه این آموزش‌ها را در عرصه‌های مختلف مشاهده کنیم و سپس این نتایج برای ده‌ها سال در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، صنعتی و زندگی مردم جلوه کند؛ همانگونه که ژاپن، هند و آلمان کردند و الان جزئی از قدرت‌های برتر در اقتصاد دنیا به شمار می‌روند.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی با اشاره به صوررت اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی اقتصاد ایران گفت: با این اوصاف، نتیجه می‌گیریم که اقتصاد مقاومتی، یک ضرورت عقلی و شرعی برای جامعه امروز ایران است و هرکسی به خوبی وضعیت ما را تحلیل کند به این نتیجه می‌رسد که این مسئله بسیار ضرورت دارد.
وی به یک آیه قرآن درباره ضرورت اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: یک مبنای قرآنی برای این ضرورت، آیه 29 سوره مبارکه فتح است که می‌فرماید: « مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا؛ محمد [ص] پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير [و] با همديگر مهربانند آنان را در ركوع و سجود مىبينى، فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهرههايشان است اين صفت ايشان است در تورات و مثل آنها در انجيل چون كشتهاى است كه جوانه خود برآورد و آن را مايه دهد تا ستبر شود و بر ساقههاى خود بايستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] كافران را به خشم دراندازد خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده است»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: این مثال‌هایی که در این آیه و آیات دیگر نشان داده می‌شوند، کاری می‌کنند که مخاطب متوجه مفاهیم عالی شود و در حقیقت، اسلوب و روش تبیین مطالب قرآن به گونه‌ای است که آیات در حد فهم مخاطب بشری نازل می‌شوند.
خادم‌علیزاده در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم در اقتصاد، تهدیدات قدرت‌های بزرگ را خنثی کنیم؟ عنوان کرد: آنچه باعث می‌شود روی پای خود بایستیم و تهدیدات قدرت‌های بزرگ را خنثی کنیم، اقتصاد مقاومتی در عرصه‌های مختلف است. حاصل اقتصاد مقاومتی، تلاش آگاهانه، محصولات و نتایجی است که نمونه بشری آن را در کشوری همانند ژاپن مشاهده می کنیم که زمانی دمپایی هم نداشتند اما امروزه یکی از صادرکنندگان بزرگ دنیا هستند.
خادم‌علیزاده یادآور شد: اینکه قرآن می‌فرماید « يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ» نشان می‌دهد که مسلما کفار از رشد صنعتی و خودکفایی ما در زمینه مسائل اقتصادی، فنی و فناوری وحشت‌زده خواهند شد و به همین دلیل قرآن می‌فرماید: این تلاش شما، کفار را نگران می‌کند؛ بنابراین به عنوان مثال، در کنفرانس مونیخ، از انسجام ما به شدت ابراز نگرانی کردند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: باید جامعه مسلمان، با الهام از قرآن و با اعتقاد به وعده‌های الهی، به صورت یکپارچه پیش برود و عزم ملی و اسلامی برای پیشرفت داشته باشیم و این امید باید در کالبد کشور ما دمیده شود.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی افزود: قرآن در جای دیگری می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد با كافرانى كه مجاور شما هستند كارزار كنيد و آنان بايد در شما خشونت بيابند و بدانيد كه خدا با تقواپيشگان است»(التوبه/123). قرآن می‌فرماید: نفوذ‌ناپذیر باشد، به گونه‌ای که همه، جامعه اسلامی را باعظمت بدانند و به خود اجازه ندهند برای نفوذ در این جامعه با عظمت تلاش کنند و این به معنای استقلال، خودکفایی و بی‌نیازی نسبت به کفار است.
وی در ادامه درباره موانع و چالش‌های تحقق اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: بعد از چند سال از اعلام اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب باید ببینیم که چه زمینه‌هایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی فراهم شده است و چه موانعی باقی است. خوشبختانه گفتمان اقتصاد مقاومتی در کشور آغاز شده اما باید فراگیرتر و پرتوان‌تر شود و صرفا شامل بخشنامه‌ها نباشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: سست شدن، سطحی‌نگری و بسنده کردن به شعارهای کلیشه‌ای موانعی برای اثربخشی اقتصاد مقاومتی هستند. یکی دیگر از آفات و موانع، عدم آسیب‌شناسی وضعیت موجود و غفلت از آینده‌نگری است.
خادم‌علیزاده یادآور شد: محور ما در این تحلیل‌ها برای تحقق اقتصاد مقاومتی، باید اندیشه قرآنی باشد و بدانیم که دشمنان، شوکت و پیشرفت ما را نمی‌خواهند و خداوند در آیه 118 سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد از غير خودتان [دوست و] همراز مگيريد [آنان] از هيچ نابكارى در حق شما كوتاهى نمى‌ورزند آرزو دارند كه در رنج بيفتيد دشمنى از لحن و سخنشان آشكار است و آنچه سينههايشان نهان مى‌دارد بزرگتر است در حقيقت ما نشانهها[ى دشمنى آنان] را براى شما بيان كرديم اگر تعقل كنيد »
وی افزود: باید تلاش خود را چند برابر کنیم چون دائما بر علیه ما نقشه می‌کشند و مبنای کار ما، این سخن حضرت علی(ع) باشد که می‌فرماید: رحمت خدا بر کسی باشد که بتواند تحلیل کند که حرکت را از کجا شروع کرد و الان در چه وضعیتی است و بداند که به کجا می‌رود و راهبرد درست را انتخاب کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان گفت: موانع دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی شامل اصلی و فرعی نکردن امور و مشغول کارهای فرعی شدن و هدر دادن توان اقشار ملت است. همچنین مانع دیگر، عدم آینده‌نگری است و اگر آینده‌نگری نداشته باشیم، چه بسا به گونه‌ای عمل کنیم که دچار روزمرگی شویم و بالاخره مانع دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی این است که تلاشی برای تجاری‌سازی نوآوری‌ها نداشته باشیم، بنابراین باید برای این مسائل هم چاره‌ای اندیشیده شود.
در طول سه سال گذشته، اقداماتی از سوی نهادهای مسئول در این زمینه صورت گرفته اما به نظر نمی‌رسد که لوازم تحقق کامل این سیاست‌ها فراهم شده باشد. در این ایام بنا داریم در قالب سلسله مصاحبه‌ها و گزارشاتی به بررسی دلایل اهمیت اقتصاد مقاومتی، وضعیت و همچنین موانع تحقق اقتصاد مقاومتی بپردازیم.
برای مشاهده متن سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی اینجا کلیک کنید
در ابتدا سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین امیر خادم‌علیزاده، عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی رفتیم که وی درباره دلایل اهمیت توجه به اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: ضرورت اقتصاد مقاومتی در ایران، تلاش همه‌جانبه، سیاسی، اقتصادی، فنی، صنعتی و حتی فرهنگی و اخلاقی برای استقلال، خودکفایی و بازگشت به ارزش‌های خویش شامل ارزش‌های اسلامی، ملی و یا هر ارزش مقبول در نزد هر ملتی است؛ چون آرمان هر ملتی است که نمی‌خواهد زیر سلطه بیگانه باشد.
وی ادامه داد: در تاریخ سیاسی، اقتصادی و تمدنی دو قرن اخیر، برخی شخصیت‌ها برای نظریه‌پردازی در زمینه استقلال کشورشان، تلاش نظری فراوانی کرده‌اند. یکی از آنها، نظریه‌پرداز مشهور عصر میجی در ژاپن است که فردی به نام فوکوتساوا یوکیشی است. ایشان در کتابی با عنوان «نظریه تمدن» که برای پیشرفت امروز ژاپن بسیار مؤثر بود، یک فصل را به استقلال ژاپن اختصاص داد.
خادم‌علیزاده افزود: وی در این فصل، جملاتی دارد که توجه به آنها برای ما در آستانه ابلاغ سیاست‌های اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب حائز اهمیت است؛ چون قرآن، ما را به سیر در زمین و مطالعه و تجربه‌اندوزی از سایر ملت‌ها امر کرده است بنابراین باید از تجارب بشری در چارچوب اصول و ارزش‌های اسلامی استفاده کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: ایشان می‌نویسد: گشودن درهای کشور و سپس نگرانی درباره استقلال کشور، مانند این است که مرضی را به عمد بگیریم و سپس راجع به آن نگران باشیم. وی سپس می‌نویسد: برای رسیدن به استقلال، نیازمند قدرتی پرتحرک هستیم. بنابراین باید در مسیر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورمان از مسائلی همانند گشودن درهای کشور بپرهیزیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی یادآور شد: او می‌گوید باد و باران، شرایط خارجی هستند و در اصطلاح اقتصادی، برون‌زا هستند اما استحکام خانه، عاملی داخلی است و ما برای اینکه در مقابل تهدیدها و شوک‌های منفی در عرصه‌های مختلف مقاوم باشیم، باید درون کشور را مستحکم کنیم و از جمله استحکام و انسجام سیاسی، استحکام اقتصادی و کار و تولید بیشتر را پیگیری کنیم.
خادم‌علیزاده با بیان اینکه اقتصاد ما در چند دهه اخیر با شوک‌های منفی خارجی فراوانی مواجه بوده است، عنوان کرد: این تحریم و شوک‌ها، این روزها بیشتر شده است، از تحریم فروش دارو و مواد اولیه گرفته تا هواپیما، تکنولوژی‌های دفاعی و غیر دفاعی، تحریم‌های مالی و بانکی و حتی تحریم افراد حقیقی و حقوقی در نظام جمهوری اسلامی را شاهد بوده‌ایم که تاکنون به اعتراف خودشان چنین تحریم‌هایی برای هیچ کشوری سابقه نداشته است.
وی عنوان کرد: در چنین شرایطی، اقتصاد مقاومتی برای استحکام نظام جمهوری اسلامی، یک ضرورت است؛ چون می‌خواهد بر آرمان‌های قرآنی‌اش پایدار بماند بنابراین باید با عزم و اراده جدی در راه استقلال و توانمندی اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی و صنعتی تلاش کند و به منطق قرآن برگردد که می‌فرماید: « وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ؛ و هر چه در توان داريد از نيرو و اسب‌هاى آماده بسيج كنيد تا با اين {تداركات} دشمن خدا و دشمن خودتان و {دشمنان} ديگرى را جز ايشان كه شما نمىشناسيدشان و خدا آنان را مىشناسد، بترسانيد و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مىشود و بر شما ستم نخواهد رفت» (الانفال/ 60)
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تأکید کرد: امروز دشمنان ملت ایران که ما را دائما تهدید می‌کنند، باید با مظاهر قدرتی در ایران مواجه شوند تا آنها احساس خطر و تهدید کنند. این یک راه منطقی و راهبردی است که از قرآن یاد می‌گیریم و البته مصداق قوه‌ای که دشمن را بترساند که منطقی جز تهدید ندارد، قدرت بومی، اقتصادی، علمی، فنی و فناوری و اتحاد و انسجام ملی است.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی با اشاره به اهمیت حضور باشکوه مردم در راهپیمایی 22 بهمن اظهار کرد: راهپیمایی 22 بهمن که در چند روز اخیر پشت سر گذاشتیم، دلیل و بهانه‌ای می‌شود که در کنفرانس مونیخ، ما را تهدید کنند چون نشانه قوت و انسجام ملی و اتحاد اسلامی بوده است.
وی ادامه داد: هرچه این راهبرد استقلال و اقتدار همه‌جانبه را خدشه‌دار کرده، تولید داخلی را تضعیف کند، نوسانات اقتصادی در بازار کالا و خدمات ایجاد شود و در بخشی از کشور یا بخشی از افراد، تفرقه ایجاد شود، مانع جدی تحقق اقتصاد مقاومتی است؛ حتی اگر آن افراد، متوجه این مسئله نباشند اما در زمین دشمن بازی می‌کنند.
خادم‌علیزاده ادامه داد: بنابراین اقتصاد مقاومتی مبنای قرآنی دارد و موانع آن هم، چیزی است که نشانه‌های قدرت را از بین ببرد یا تضعیف کند لذا اگر توجه دقیقی داشته باشیم، متوجه می‌شویم که نهضت مقاومتی شدن اقتصاد در ایران، تازه شروع شده اما گفتمان اقتصاد مقاومتی باید در دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش و آموزش‌های عمومی جامعه و در سطح مردم، عمیق‌تر و فراگیرتر شود.
وی یادآور شد: باید به طور ملموس، نتیجه این آموزش‌ها را در عرصه‌های مختلف مشاهده کنیم و سپس این نتایج برای ده‌ها سال در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، صنعتی و زندگی مردم جلوه کند؛ همانگونه که ژاپن، هند و آلمان کردند و الان جزئی از قدرت‌های برتر در اقتصاد دنیا به شمار می‌روند.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی با اشاره به صوررت اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی اقتصاد ایران گفت: با این اوصاف، نتیجه می‌گیریم که اقتصاد مقاومتی، یک ضرورت عقلی و شرعی برای جامعه امروز ایران است و هرکسی به خوبی وضعیت ما را تحلیل کند به این نتیجه می‌رسد که این مسئله بسیار ضرورت دارد.
وی به یک آیه قرآن درباره ضرورت اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: یک مبنای قرآنی برای این ضرورت، آیه 29 سوره مبارکه فتح است که می‌فرماید: « مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِمْ مِنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِكَ مَثَلُهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِي الْإِنْجِيلِ كَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ يُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِيَغِيظَ بِهِمُ الْكُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا؛ محمد [ص] پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير [و] با همديگر مهربانند آنان را در ركوع و سجود مىبينى، فضل و خشنودى خدا را خواستارند علامت [مشخصه] آنان بر اثر سجود در چهرههايشان است اين صفت ايشان است در تورات و مثل آنها در انجيل چون كشتهاى است كه جوانه خود برآورد و آن را مايه دهد تا ستبر شود و بر ساقههاى خود بايستد و دهقانان را به شگفت آورد تا از [انبوهى] آنان [خدا] كافران را به خشم دراندازد خدا به كسانى از آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند آمرزش و پاداش بزرگى وعده داده است»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: این مثال‌هایی که در این آیه و آیات دیگر نشان داده می‌شوند، کاری می‌کنند که مخاطب متوجه مفاهیم عالی شود و در حقیقت، اسلوب و روش تبیین مطالب قرآن به گونه‌ای است که آیات در حد فهم مخاطب بشری نازل می‌شوند.
خادم‌علیزاده در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توانیم در اقتصاد، تهدیدات قدرت‌های بزرگ را خنثی کنیم؟ عنوان کرد: آنچه باعث می‌شود روی پای خود بایستیم و تهدیدات قدرت‌های بزرگ را خنثی کنیم، اقتصاد مقاومتی در عرصه‌های مختلف است. حاصل اقتصاد مقاومتی، تلاش آگاهانه، محصولات و نتایجی است که نمونه بشری آن را در کشوری همانند ژاپن مشاهده می کنیم که زمانی دمپایی هم نداشتند اما امروزه یکی از صادرکنندگان بزرگ دنیا هستند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: باید جامعه مسلمان، با الهام از قرآن و با اعتقاد به وعده‌های الهی، به صورت یکپارچه پیش برود و عزم ملی و اسلامی برای پیشرفت داشته باشیم و این امید باید در کالبد کشور ما دمیده شود.
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی افزود: قرآن در جای دیگری می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد با كافرانى كه مجاور شما هستند كارزار كنيد و آنان بايد در شما خشونت بيابند و بدانيد كه خدا با تقواپيشگان است»(التوبه/123). قرآن می‌فرماید: نفوذ‌ناپذیر باشد، به گونه‌ای که همه، جامعه اسلامی را باعظمت بدانند و به خود اجازه ندهند برای نفوذ در این جامعه با عظمت تلاش کنند و این به معنای استقلال، خودکفایی و بی‌نیازی نسبت به کفار است.
وی در ادامه درباره موانع و چالش‌های تحقق اقتصاد مقاومتی اظهار کرد: بعد از چند سال از اعلام اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب باید ببینیم که چه زمینه‌هایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی فراهم شده است و چه موانعی باقی است. خوشبختانه گفتمان اقتصاد مقاومتی در کشور آغاز شده اما باید فراگیرتر و پرتوان‌تر شود و صرفا شامل بخشنامه‌ها نباشد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: سست شدن، سطحی‌نگری و بسنده کردن به شعارهای کلیشه‌ای موانعی برای اثربخشی اقتصاد مقاومتی هستند. یکی دیگر از آفات و موانع، عدم آسیب‌شناسی وضعیت موجود و غفلت از آینده‌نگری است.
خادم‌علیزاده یادآور شد: محور ما در این تحلیل‌ها برای تحقق اقتصاد مقاومتی، باید اندیشه قرآنی باشد و بدانیم که دشمنان، شوکت و پیشرفت ما را نمی‌خواهند و خداوند در آیه 118 سوره مبارکه آل‌عمران می‌فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا بِطَانَةً مِنْ دُونِكُمْ لَا يَأْلُونَكُمْ خَبَالًا وَدُّوا مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاءُ مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآيَاتِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد از غير خودتان [دوست و] همراز مگيريد [آنان] از هيچ نابكارى در حق شما كوتاهى نمى‌ورزند آرزو دارند كه در رنج بيفتيد دشمنى از لحن و سخنشان آشكار است و آنچه سينههايشان نهان مى‌دارد بزرگتر است در حقيقت ما نشانهها[ى دشمنى آنان] را براى شما بيان كرديم اگر تعقل كنيد »
وی افزود: باید تلاش خود را چند برابر کنیم چون دائما بر علیه ما نقشه می‌کشند و مبنای کار ما، این سخن حضرت علی(ع) باشد که می‌فرماید: رحمت خدا بر کسی باشد که بتواند تحلیل کند که حرکت را از کجا شروع کرد و الان در چه وضعیتی است و بداند که به کجا می‌رود و راهبرد درست را انتخاب کند.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی در پایان گفت: موانع دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی در شرایط کنونی شامل اصلی و فرعی نکردن امور و مشغول کارهای فرعی شدن و هدر دادن توان اقشار ملت است. همچنین مانع دیگر، عدم آینده‌نگری است و اگر آینده‌نگری نداشته باشیم، چه بسا به گونه‌ای عمل کنیم که دچار روزمرگی شویم و بالاخره مانع دیگر تحقق اقتصاد مقاومتی این است که تلاشی برای تجاری‌سازی نوآوری‌ها نداشته باشیم، بنابراین باید برای این مسائل هم چاره‌ای اندیشیده شود.
