محمدصادق دهنادی:
کم‌کاری حوزه‌های علمیه در زمینه فیلم، به فیلمسازان جرئت ورود نمی‌دهد
گروه هنر: یک پژوهشگر حوزه رسانه گفت: نگاه به آخرالزمان در تولیدات هالیوود، برگرفته از اندیشه‌های صهیونیستی است که با منافع سیاسی گره خورده و در قابل آثار پرخرج در سینما عرضه می‌شود.
محمد صادق دهنادی، پژوهشگر حوزه رسانه، شاعر، روزنامه‌نگار و نویسنده در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره جایگاه موضوعات آخرالزمانی در سینمای جهان چنین اظهار کرد: در سال‌های اخیر گرایش هالیوود به سمت موضوعات آخرالزمانی را به هیچ‌وجه نمی‌توان کتمان کرد، چون هر ساله کارهای متعددی تولید می‌شود که در آنها به‌انحای مختلف موضوعات مورد نظر مد نظر قرار گرفته است. در میان این تولیدات، می‌شود کارهای پرخرجی را هم دید که در پس داستانی انسانی به موضوعات (آخرالزمانی) توجه ویژه دارند. در این رابطه می‌خواهم نکته‌ای را بیان کنم که نقل قولی از نادر طالب‌زاده است. وی در برنامه‌ای گفته بود که تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، کمتر فیلمی با محوریت آخرالزمان در سینمای جهان تولید می‌شد، ولی با پیروزی انقلاب اسلامی این قبیل موضوعات در سینمای شکلی جدی به خود گرفت.
پایان آخرالزمان به روایت غربی
وی افزود: البته وقوع انقلاب‌های دیگر نیز در سراسر جهان، مسلماً در رواج این سبک فیلمسازی در سینما نقش داشته است. نکته دیگر به جریانی بر می‌گردد که در غرب به‌شدت در چند دهه اخیر رواج پیدا کرده است که می‌خواهد ارزیابی کند چه آینده‌ای پیش روی دنیا قرار گرفته است. در همین رابطه به یاد دارم اواخر دهه 90 مستندی ساخته شد که در آن به پیش‌گویی‌های نوسترداموس پرداخته شده است. در این کار با بیان کاریکاتوری سعی شده، این نکته مد نظر قرار گیرد که دنیا به آن نحو به پایان می‌رسد که در توصیفات غربی به آن توجه شده است!
گرایشات صهیونیستی در ترسیم آخرت
این کارشناس درباره گرایشات دینی در فیلم‌های آخرالزمانی هالیوود، چنین توضیح داد: گرایشات دینی که در تولیدات آخرالزمانی هالیوود دیده می‌شود، بسیار شبیه و نزدیک به اندیشه‌های صهیونیستی و فراماسونی است. پس نه می‌توان گفت به موضوعات دینی بی‌ربط است و نه می‌توان آن را مرتبط با دین دانست. در همین رابطه خیلی‌‌ها معتقد هستند در جهان امروز دو نگاه به بحث آخرالزمان در جهان به‌شدت رایج است؛ ابتدا نگاه شیعی که به موعود در قابل ظهور حضرت مهدی(ع) باور دارد و نگاه مسیحی – صهیونیستی که نگاهی سیاسی به این حوزه دارد. نمود بارز این ادعا را هم می‌توانستیم به‌خوبی در آثاری که در زمان ریاست جمهوری جورج بوش تولید می‌شد به خوبی مشاهده کرد. در همین رابطه ذکر نکته‌ای را ضروری می‌دانم، آن‌هم نقل قولی از هانری کوربن است. وی در اظهار نظری گفته که تنها مذهبی که در دنیا امام زنده دارد و برای آینده برنامه‌ریزی کرده، تشیع است.
برگزیده جایزه سوم مسابقه ملی مقاله نویسی گفتگوی تمدن‌ها با عنوان «گفتمان اسلام نو انقلابی» گفت: از نگاه من سینمای هالیوود در پرداختن به موضوعات هالیوودی موفق بوده، چون هم در کمیت و هم در کیفیت توانسته کارهای متعددی تولید کند، اما در سینمای ایران با وجود اینکه فرهنگ شیعی نگاهی دقیق به علمی به موعود و آخرالزمان دارد ما به‌شدت در این حوزه کم کار هستیم. دلیل این گفته نیز نشئت‌گرفته از این امر است که ما سینماگرانی نداریم که بتوانند در این حوزه کارهای خوب و قابل اعتنایی بسازند.
کم‌کاری حوزه‌های علمیه، به فیلمسازان جرئت ورود نمی‌دهد
رئیس فرهنگسرای معرفت در پاسخ به این سوال که در قرآن کریم به بحث قیامت نگاهی فراتر از زمان دارد، برای همین این نوع دیدگاه را چگونه می‌توان در فیلم‌های سینمایی تصویر کرد؟ چنین توضیح داد: کار کردن در این حوزه بسیار سخت است، چون همان‌گونه که گفتم تبدیل آموزه‌هایی قرآنی به فیلمنامه نیازمند افرادی است که در حوزه فیلمنامه، این توانایی را داشته باشند تا آنچه در قرآن بیان شده را به شکل دراماتیک در سناریو بیان کنند؛ در این رابطه هم متاسفانه حوزه‌های علمیه آن‌گونه که لازم است ورود نمی‌کنند، بنابراین فیلمساز به خود جرئت نمی‌دهد در این حوزه ورود کند.
وی مثال زد: فیلمسازی چون احمد‌رضا درویش که دانش و اعتقادش برای همه ثابت شده است فیلمی با نام «رستاخیز» ساخت که فیلمی درباره عاشورا بود و به نوعی در آن به آخرالزمان هم پرداخته می‌شد، اما برخورد با این فیلم چگونه بود؟ حال تصور کنید وقتی با فیلمی که محوریت آن موضوعات تاریخی است چنین برخوردی می‌شود با کاری که در آن محوریت مهدویت باشد و نظرات فقهی پیرامون آن نیز متعدد، چه برخوردی خواهد شد.
این کارشناس در پاسخ به سوالی دیگر که در کنار محدودیت‌هایی موجود، چه راهکاری می‌توان برای سینمای آخرالزمانی پیشنهاد کرد؟ گفت: همانطور که گفتم فیلمنامه‌نویسان ما می‌بایست در این حوزه بیشتر مطالعه کنند. در ضمن مراکزی چون حوزه‌های علمیه و بخش‌هایی که درباره مهدویت تحقیق می‌کنند می‌توانند به سینما کمک کنند تا در این حوزه کارهای تاثیرگذاری تولید کند. مسئله دیگر اینکه باید هنرمندان با بیوت علما ارتباط خوبی داشته باشند تا دیدگاه نسبت به هنر هفتم نزد علما ارتقاء یابد؛ چون عده‌ای وجود دارند که با گرفتن استفتاهای مختلف دائم در پی حاشیه‌سازی برای سینما هستند.
دهنادی در انتها درباره جذابیت تصویری در تفکر شیعی نیز چنین اظهارنظر کرد: من در رمانی که چند سال پیش درباره آخرالزمان در حوزه کودک نوشتم به بسیاری از جذابیت‌های فرهنگ شیعی اشاره داشتم، اما متأسفانه هنوز این کتاب فرصت چاپ شدن پیدا نکرده، چون این‌گونه موضوعات مدنظر نیست. برای درک بهتر مثالی می‌زنم؛ درباره سفر در زمان فیلم‌های مختلفی در سینمای جهان ساخته شده که بیشتر آنها بر منطق استوار نیست، اما این موضوع در اظهارنظر ائمه(ع) مدنظر قرار گرفته است. از این دست مثال‌ها باز هم می‌توان زد. امری که نشان می‌دهد جذابیت‌هایی که غرب آرزو داشتن آن را در باورهای دینی خود دارند در آموزه‌های شیعی وجود دارد، اما سینمای کشورمان از پرداختن به آن عاجز است.
پایان آخرالزمان به روایت غربی
وی افزود: البته وقوع انقلاب‌های دیگر نیز در سراسر جهان، مسلماً در رواج این سبک فیلمسازی در سینما نقش داشته است. نکته دیگر به جریانی بر می‌گردد که در غرب به‌شدت در چند دهه اخیر رواج پیدا کرده است که می‌خواهد ارزیابی کند چه آینده‌ای پیش روی دنیا قرار گرفته است. در همین رابطه به یاد دارم اواخر دهه 90 مستندی ساخته شد که در آن به پیش‌گویی‌های نوسترداموس پرداخته شده است. در این کار با بیان کاریکاتوری سعی شده، این نکته مد نظر قرار گیرد که دنیا به آن نحو به پایان می‌رسد که در توصیفات غربی به آن توجه شده است!
گرایشات صهیونیستی در ترسیم آخرت
این کارشناس درباره گرایشات دینی در فیلم‌های آخرالزمانی هالیوود، چنین توضیح داد: گرایشات دینی که در تولیدات آخرالزمانی هالیوود دیده می‌شود، بسیار شبیه و نزدیک به اندیشه‌های صهیونیستی و فراماسونی است. پس نه می‌توان گفت به موضوعات دینی بی‌ربط است و نه می‌توان آن را مرتبط با دین دانست. در همین رابطه خیلی‌‌ها معتقد هستند در جهان امروز دو نگاه به بحث آخرالزمان در جهان به‌شدت رایج است؛ ابتدا نگاه شیعی که به موعود در قابل ظهور حضرت مهدی(ع) باور دارد و نگاه مسیحی – صهیونیستی که نگاهی سیاسی به این حوزه دارد. نمود بارز این ادعا را هم می‌توانستیم به‌خوبی در آثاری که در زمان ریاست جمهوری جورج بوش تولید می‌شد به خوبی مشاهده کرد. در همین رابطه ذکر نکته‌ای را ضروری می‌دانم، آن‌هم نقل قولی از هانری کوربن است. وی در اظهار نظری گفته که تنها مذهبی که در دنیا امام زنده دارد و برای آینده برنامه‌ریزی کرده، تشیع است.
برگزیده جایزه سوم مسابقه ملی مقاله نویسی گفتگوی تمدن‌ها با عنوان «گفتمان اسلام نو انقلابی» گفت: از نگاه من سینمای هالیوود در پرداختن به موضوعات هالیوودی موفق بوده، چون هم در کمیت و هم در کیفیت توانسته کارهای متعددی تولید کند، اما در سینمای ایران با وجود اینکه فرهنگ شیعی نگاهی دقیق به علمی به موعود و آخرالزمان دارد ما به‌شدت در این حوزه کم کار هستیم. دلیل این گفته نیز نشئت‌گرفته از این امر است که ما سینماگرانی نداریم که بتوانند در این حوزه کارهای خوب و قابل اعتنایی بسازند.
کم‌کاری حوزه‌های علمیه، به فیلمسازان جرئت ورود نمی‌دهد
رئیس فرهنگسرای معرفت در پاسخ به این سوال که در قرآن کریم به بحث قیامت نگاهی فراتر از زمان دارد، برای همین این نوع دیدگاه را چگونه می‌توان در فیلم‌های سینمایی تصویر کرد؟ چنین توضیح داد: کار کردن در این حوزه بسیار سخت است، چون همان‌گونه که گفتم تبدیل آموزه‌هایی قرآنی به فیلمنامه نیازمند افرادی است که در حوزه فیلمنامه، این توانایی را داشته باشند تا آنچه در قرآن بیان شده را به شکل دراماتیک در سناریو بیان کنند؛ در این رابطه هم متاسفانه حوزه‌های علمیه آن‌گونه که لازم است ورود نمی‌کنند، بنابراین فیلمساز به خود جرئت نمی‌دهد در این حوزه ورود کند.
وی مثال زد: فیلمسازی چون احمد‌رضا درویش که دانش و اعتقادش برای همه ثابت شده است فیلمی با نام «رستاخیز» ساخت که فیلمی درباره عاشورا بود و به نوعی در آن به آخرالزمان هم پرداخته می‌شد، اما برخورد با این فیلم چگونه بود؟ حال تصور کنید وقتی با فیلمی که محوریت آن موضوعات تاریخی است چنین برخوردی می‌شود با کاری که در آن محوریت مهدویت باشد و نظرات فقهی پیرامون آن نیز متعدد، چه برخوردی خواهد شد.
این کارشناس در پاسخ به سوالی دیگر که در کنار محدودیت‌هایی موجود، چه راهکاری می‌توان برای سینمای آخرالزمانی پیشنهاد کرد؟ گفت: همانطور که گفتم فیلمنامه‌نویسان ما می‌بایست در این حوزه بیشتر مطالعه کنند. در ضمن مراکزی چون حوزه‌های علمیه و بخش‌هایی که درباره مهدویت تحقیق می‌کنند می‌توانند به سینما کمک کنند تا در این حوزه کارهای تاثیرگذاری تولید کند. مسئله دیگر اینکه باید هنرمندان با بیوت علما ارتباط خوبی داشته باشند تا دیدگاه نسبت به هنر هفتم نزد علما ارتقاء یابد؛ چون عده‌ای وجود دارند که با گرفتن استفتاهای مختلف دائم در پی حاشیه‌سازی برای سینما هستند.
دهنادی در انتها درباره جذابیت تصویری در تفکر شیعی نیز چنین اظهارنظر کرد: من در رمانی که چند سال پیش درباره آخرالزمان در حوزه کودک نوشتم به بسیاری از جذابیت‌های فرهنگ شیعی اشاره داشتم، اما متأسفانه هنوز این کتاب فرصت چاپ شدن پیدا نکرده، چون این‌گونه موضوعات مدنظر نیست. برای درک بهتر مثالی می‌زنم؛ درباره سفر در زمان فیلم‌های مختلفی در سینمای جهان ساخته شده که بیشتر آنها بر منطق استوار نیست، اما این موضوع در اظهارنظر ائمه(ع) مدنظر قرار گرفته است. از این دست مثال‌ها باز هم می‌توان زد. امری که نشان می‌دهد جذابیت‌هایی که غرب آرزو داشتن آن را در باورهای دینی خود دارند در آموزه‌های شیعی وجود دارد، اما سینمای کشورمان از پرداختن به آن عاجز است.
