به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، حجتالاسلام و المسلمین سید محمدعلی ایازی، عضو هیئت علمی دانشکده معارف قم، ظهر امروز چهارم اسفندماه در سالن اجتماعات دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی در نشست علمی آشنایی با تفسیر راهنما آیت الله هاشمی رفسنجانی، گفت: باید قرآن به جامعه اسلامی و متن زندگی افراد برگردد و آموزههای آن اصل و اساس قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه حاکمیت قرآن به صورت یک حاکمیت فرعی بوده است لذا باید در طی سال های متوالی، نهضت بازگشت به قرآن را اصل و اساس قرار دهیم، اظهار کرد: از قرن 11 که گروه های اخباریه به وجود آمدند، کم کم قرآن را از صحنهی زندگی بیرون آوردند و قرآن فقط برای قبرستانها و یا برای حوزههای خواص مورد استفاده قرار می گیرد و متاسفانه قرآن در متن جامعه نقش ندارد.
عضو هیئت علمی دانشکده قم با بیان اینکه در حوزه قانون گذاری مشکلات اصلی و اساسی داریم چرا که هنوز قرآن را جدی نگرفتهایم، به صحبتهای یکی از متفکران اشاره کرد و گفت: ما همیشه از گفتههای قرآن کریم صحبت میکنیم ولی از ناگفتهای قرآن هیچ وقت صحبتی به میان نیامده است.
وی تصریح کرد: قرآن، ناگفتههایی دارد به عنوان مثال امروز یکی از جنجال ها در بحث سنگسار است اما سربسته بودن این موضوع در قرآن، دلایلی دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد.
ایازی در ادامه به نقش شخصیت مفسر و شرایط او در تفسیرش اشاره کرد و با بیان اینکه در حوزههای تفسیر و تفسیر پژوهشی، جدا از عقیده و دانش، شخصیت مفسرین در تفسیرهایشان تاثیرگذار و از مطرحترین ملاکها است، اظهار کرد: اینکه تفسیر را چه کسی و با چه خصوصیاتی و در چه دورانی نوشته، شاگردان و اساتید این مفسر چه کسانی بوده اند و بر چه اساسی و در چه موقعیت و فضایی تفسیر را نوشته است، از مطالب مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به کتاب تفسیر پژوهی خود گفت: یکی از سرفصلهای این کتاب، تاثیر شخصیت مفسر در تالیف تفسیرهایش است به عنوان مثال در تفسیر المیزان علامه طباطبایی، چون ایشان در زمان نزاع و درگیری بوده؛ این باعث شده که در نگارش و تدوین تفسیرش مباحثی در مورد همین درگیریها و نقد ماتریالیسم بیان کند و آن ها را مورد بحث قرار دهد. همچنین آیت الله هاشمی رفسنجانی، موضع قرآن در مسایل مختلف دینی را در تفسیرش مورد بحث قرار داده است.
وی با بیان اینکه تفسیر، کشف و پردهبرداری از مراد متکلم است، گفت: گاهی میخواهیم نگرش قرآن را در مورد جهان بینی انسان در مورد کل جامعه و یا دلایل انحطاط تمدنها را در قرآن جستجو کنیم.
وی در ادامه به ویژگیهای تفسیر راهنما آیت الله هاشمی رفسنجانی اشاره کرد و افزود: در این تفسیر به اینکه آیات قرآن چه دلایلی دارند یا به چه موضوعات و نکاتی پرداختهاند، توجه شده، همچنین از نکات و لطایفی استفاده کرده که حتی در آیه نیامده است ولی از آن به شکل ظریف و هنرمندانهای استفاده شده است.
وی یکی دیگر از ویژگیهای تفسیر راهنما را استخراج کردن فرازهای مستقل از قرآن دانست و گفت: تفسیر تطبیقی از روایات تعلیمی با جمع نکات بین آیات، اینکه آیات چه دلایلی دارند، بررسی ارتباط آیات با یکدیگر، بررسی فراز آیات که آیا این فراز از آیه ها پیام مستقل یا کلی دارد و کار گروهی و علمی، از دیگر ویژگی های این تفسیر است.
عضو هیئت علمی دانشکده معارف قم در ادامه با اشاره به اینکه روایات به 5 دسته تقسیمبندی میشوند که شامل روایات تاویلی، روایات اقتباسی، روایات تعلیمی و روایات تعبدی است، گفت: چالش جدی در نوع استفاده از روایات وجود دارد.
وی تصریح کرد: علامه طباطبایی در تفسیر المیزان که تفسیر قرآن به قرآن است، گفته اند که که در تفسیر قرآن احتیاج به منبع دیگری نیست و خود قرآن روشن کننده است، آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز که یکی از شاگردان علامه طباطبایی است، تحت تاثیر نگاه این عالم در تفسیر راهنما قرار داشت.
وی با اشاره به اینکه مرحوم هاشمی رفسنجانی در کارهای مبارزاتی نیز نقش فعالی داشت، افزود: ایشان دغدغههایی در زمینههای علمی و فرهنگی نیز داشته که در پی آن در زندان، 22 دفتر 200 برگ و 30 هزار فیش از نکات و لطایف قرآنی را استخراج کرده و در حال حاضر، 20 جلد از کتاب تفسیر راهنما و 1 جلد مقدمه این کتاب در اختیار ما است.
در این نشست همچنین دکتر سهیلا پیروزفر، استاد دانشکده الهیات مشهد، هدف از برگزاری این نشست را معرفی اثر قرآنی تفسیر راهنما که یکی از منابع علمی دانشجویان است و معرفی شخصیت قرآنی آیت الله هاشمی رفسنجانی و سایر چهرههای شاخص قرآنی از جمله حجتالاسلام و المسلمین سیدمحمدعلی ایازی عنوان کرد.
وی ادامه داد: تفسیر راهنما به زبان فارسی در 20 جلد که شامل سه مقدمه است گردآوری شده، تفسیری که نه ترتیبی، نه موضوعی بلکه تلفیقی از این دو است و به شرح کلید واژههای قرآنی ذیل هر آیه از اول قرآن تا پایان آن پرداخته است.
وی با اشاره به صحبتهای مرحوم هاشمی رفسنجانی در جلد اول تفسیر راهنما گفت: گرایشات اجتماعی و تربیتی این شخصیت بزرگ در این تفسیر و همچنین عقیده ایشان در مورد نهضت بازگشت به قرآن ارزشمند بوده چرا که قرآن پاسخگوی مشکلات فردی و اجتماعی است، از طرفی دیگر کتاب ایشان، به صورت ساده و روان برای عموم و خواص نگارش شده است.
وی یادآور شد: اینکه این کتاب در زندان جمعآوری شده نیز خود پدیده قابل توجهای است.
لازم به ذکر است، در این نشست از کتاب شناخت شناسی تفسیر راهنما اثر حجت الاسلام و المسلمین ایازی نیز رونمایی شد.