اصالت و استقلال عرفان اسلامی قابل انکار نیست
گروه حوزه‌های علمیه: استاد عرفان حوزه علمیه و نویسنده کتاب عرفان در آئینه قرآن تاکید کرد: با اینکه عرفان از مقولات عام و مشترک میان همه انسان‌هاست ولی اصالت و استقلال عرفان اسلامی مأخوذ از آیات و روایات قابل انکار نیست.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین رمضانی، محقق و استاد عرفان حوزه علمیه امروز 5 اسفندماه در کرسی ترویجی عرفان در آئینه قرآن که اختصاص به نقد رساله ایشان در این زمینه داشت، گفت: عرفان اسلامی چه در بعد نظر و چه در بعد عمل، امری وارداتی و بیگانه با معارف قرآن و عترت نیست بلکه از اصالت و استقلال برخوردار بوده و به هیچ مکتب و مرامی جز مکتب اسلام و هدایت‌ها و اشارت‌ها و لطایف و حقایقی که در نصوص و متون دینی اعم از آیات و روایات وجود دارد مدیون و وابسته نیست.
رمضانی گفت: حالات و ادراکات عرفانی چون عقلانیت و تعقل به طایفه، ملیت و دینی خاص مخصوص نیست بلکه از جمله ویژگی‌ها و کمالات انسان بما هو انسان است.
وی افزود: دین اسلام تمام ابعاد وجودی انسان‌ها را تحت پوشش قرار داده و در همه میدان‌ها، برای همگان درس، آموزه و تعلیم دارد و این بعد کمالی انسان را از یاد نبرده که هیچ، بلکه آن را بالاترین قله‌ای می‌داند که باید توسط انسان‌های لایق و مستعد فتح شود و از این رو برای به فعلیت رسیدن آن بهترین برنامه‌ها ارایه کرده و بهتر از هر دین و مکتبی و بدون هیچ آسیب و آفتی به خوبی از عهده آن برآمده است.
رمضانی با اشاره به رساله خویش در این مورد عنوان کرد: در این مطلب دو موضوع مورد تاکید قرار گرفته است نخست فطرت و نوع خلقت انسان‌ها است که ایجاب می‌کند هر انسانی بتواند به اندازه قابلیت و تلاشش، ذوقیات و کمالات عرفانی را تجربه کرده و آن‌ها را در خود شکوفا سازد و دوم فرهنگ غنی و تعالیم ناب اسلام، قرآن و روایات اهل‌بیت(ع) است که مطمئن‌ترین بستر و نیز بهترین عامل برای رشد و به فعلیت رسیدن قابلیت‌های انسانی بوده و می‌تواند انسان‌ها را با بهترین شیوه و مصون‌ترین طریقه به سرمنزل برشد.
رمضانی ادامه داد: نه‌تنها شبهات جزیی عرفان اسلامی با عرفان‌های اقوام و ملل دیگر دلیل تاثر از آن‌ها است بلکه نشانه این است که عرفان مثل اصل دین، اصل تعقل، اصل احساس، اصل علم و هنر، امری عام و مشترک میان همه انسان‌هاست و نه اصالت و استقلال عرفان اسلامی قابل انکار است که بر آموزه‌های قرآنی و تعالیم انسان‌های کامل معصوم تکیه زده و ناب‌ترین و مطمئن‌ترین عرفان را به جهان بشریت ارایه کرده است.
این محقق و استاد عرفان حوزه با نقلی از یکی از عرفای بزرگ دوره معاصر در مورد چرایی عدم پرداختن به مسایل معاد در آثار خویش عنوان کرد: ایشان حوزه هنوز در فهم دقائق معاد در دوره بچگی به سر می‌برد و با این وصف نمی‌توان رازهای معاد را گفت.
وی با بیان اینکه ما مدعی هستیم که دینمان در عین عقلانی و فقهی و قرآنی و روایی بودن جان مایه عرفانی دارد تصریح کرد: برخی افراد کتبی را در دانشگاه نوشته و عرفان را زیر سؤال برده‌اند به همین دلیل در این عرصه ورود کرده‌ام تا پاسخی بر آن باشد.
رمضانی ادامه داد: ما اگر از تزکیه و تهذیب صرف‌نظر کنیم معنویت زیر سؤال می‌رود و عرفان عملی نیز چیزی جز سیر و سلوک نیست زیرا چیزی که انسان را انسان می‌کند همین مسئله است.
رمضانی اظهار کرد: عرفان عملی و نظری به شکل یک تخصص و فن مثل جامعه‌شناسی و طبابت و ... هیچ‌گاه به صورت علم در آیات و روایات نیامده است لذا عرفان اسلامی کار عرفا براساس قرآن و روایات است.
وی افزود: از آیات و روایات توقع نداریم که علم عرفان نظری و عملی را بیاورند و کار عرفاست که این کار را بکنند همان‌طور که فقها در این عرصه کار خود را کرده‌اند و فقه را از نصوص گرفته و در قالب حکم شرعی به مردم می‌دهند.
این استاد حوزه با اشاره به استنادات قرآنی خود در بحث بیان کرد: پنج آیه در مورد بحث در فصول مختلف مطرح شده است و آیات نیز بدون ابهام و با صراحت معطوف به بحث است و از آن بهره لازم برده شده است.
رمضانی با اشاره به انتقادی در خصوص چرایی پرداختن مطول به بحث فلسفه اشراق و ... که ضرورتی نداشته است، افزود: وقتی می‌خواهم عرفان عملی را در مقایسه با فلسفه اشراق و ... به کار ببرم مجبورم که آن امور مقایسه‌ای را هم بیاورم تا خواننده از آن مطالب نیز بهره ببرد.
همچنین حجت‌الاسلام مهدی گرجیان، عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) در این کرسی با نقد سخنان مؤلف گفت: جبر و اختیار در حیطه افعال ارادی انسان بحث می‌شود و چیزی که مکون و تکوینی است اساسا در حیطه جبر و اختیار نمی‌گنجد ولی مولف تقسیم‌بندی نادرستی از این مسئله داشته است.
وی با بیان اینکه مولف در برخی فصول به‌خوبی به طرح سؤال پرداخته ولی جواب روشن و مشخصی نداده است، بیان کرد: تمسکی که به آیات برای اثبات مدعا شده تمسک مستقیمی نیست و توام با قرینه است در حالی که نویسنده مدعی است این آیات بدون ابهام ما را به معرفت لازم می‌رساند.
وی طولانی بودن برخی مباحث در برخی فصول را ضعف این رساله برشمرد و تصریح کرد: مباحث قرآنی برخلاف عنوان کتاب بسیار کمرنگ است.
گرجیان افزود: ذکر مطالب از کتب حساسیت‌زا ضرورتی نداشته است و اگر قرار بود نمونه‌هایی از آن ذکر شود باید از کسانی مانند علامه طباطبایی و امام و مرحوم شاه آبادی و ... استفاده شود.
این محقق و استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: مولف یا نباید بگویید عرفان در آئینه قرآن و روایات را می‌خواهم اثبات کنم و اگر گفت باید بر محور همین موضوع چرخ بزند همچنین به نظر می‌رسد متن چارجوب لازم را ندارد همچنین شرطیات به خوبی مطرح شده است ولی باید جواب‌ها نیز به صورت کامل پاسخ داده می‌شد.
گرجیان عنوان کرد: در مجموع نوشته ارزشمند بوده و جای خالی آن در حوزه حس می‌شد و باید بیشتر از این نیز به این مسئله پرداخته شود.
