ناگفته‌های حقیقی از مضراب تا محراب
گروه فرهنگی: مهدی حقیقی، مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، از جمله مدیران غیر بومی بود که نسبت به سایر مدیران صراحت کلام بیشتری داشت و البته این صراحت در کنار عملکرد 16 ماهه‌اش حواشی هم ایجاد کرده بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، مهدی حقیقی، مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی، یکی از مدیران غیربومی استان بود که شاید بیشترین حاشیه‌ها را در طول 16 ماه خدمت، متوجه عملکرد خود کرد، در کنار این حاشیه‌ها برخی اقدامات حقیقی با توجه به اینکه میراث دار اوضاع نابسامان مدیرکل قبلی شده بود قابل توجه و در خور تحسین است، برنامه‌هایی چون نمایشگاه کتاب، جشنواره فیلم فجر، احیای شورای توسعه فرهنگ قرآنی و ...؛لذا نشستی با این مدیر صریح‌اللهجه در ایکنا و البته در اواسط دوره مدیریتش برگزار شد که منتشر می‌شود.
حقیقی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب به تمام بخش‌های کشور از جمله اقتصاد، سیاست و فرهنگ نظر موشکافانه و دقیق دارد گفت: شاکله برنامه‌ریزی کشور بر اساس منویات ایشان صورت می‌گیرد به طور مثال سند چشم انداز ایران 1404، بر اساس سیاست‌های هیچ دولت و جناحی ترسیم نشده بلکه بر اساس منویات و نظرات کارشناسانه رهبری تدوین شده است.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی با اشاره به اینکه مسائل سیاسی بر مباحث فرهنگی تأثیر بسزایی دارد گفت: در کشور ما به جای اینکه فرهنگ را با خود فرهنگ تعریف کنند، متأسفانه با سیاست تعریف می‌کنند بنده به جزء یک دوره با تمام وزرای ارشاد کار کردم و از هر دوره‌ای به جزء دوره آقای صفار هرندی حکم دارم، در این مدت متوجه شدم که هر زمان، سیاست در مباحث فرهنگی وزارتخانه دخالت داده شده ضربه‌ای مهلک به فرهنگ وارد شده، این دخالت سیاسی در هر بخشی از فرهنگ متفاوت بوده، در دوره‌ای سیاست در مطبوعات وارد شد، در دوره‌ای دیگر در سینما و... که متأسفانه همین امر باعث شده که فرهنگ در کشور ما مظلوم واقع شود.
حقیقی ادامه داد: مباحث فقهی ما بسیار شفاف و گویاست به طوری که حلال و حرام بودن یک چیز و مرز آن به طور کاملاً واضح بیان شده است، این امر درباره موسیقی هم صدق می‌کند، امام(ره) درباره موسیقی نظر کاملاً شفافی داشتند ما هم باید نظر ایشان را مد نظر قرار دهیم و بپذیرم که این خود انسان است که با اراده انتخاب می‌کند که دچار عمل حرام شود یا خیر، به جای برچسب زنی و نسخه پیچیدن برای دیگران و دخالت دادن حزب بندی‌های سیاسی در موسیقی باید در وهله اول نواقص خود را برطرف کنیم، بی‌توجهی به این امور باعث آفات فراوان در حوزه فرهنگی شده است.
وی تصریح کرد: امام(ره) در پاسخ به نامه نادر کجوری، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس در سال 65 که از امام درباره موسیقی کسب تکلیف کرده بود، نوشتند ما یک موسیقی حرام، یک موسیقی حلال و یک موسیقی احتیاط داریم. این جواب امام(ره) به ویژه قسمت احتیاط آن که خود شخص تعیین کننده است باید امروز به عنوان اصل قرار گیرد.
حقیقی گفت: بعد از فتوای امام(ره) درباره موسیقی خیلی از عالمان و بزرگان دین اعلام کردند این فتوا نه تنها توانست مرز حلال و حرام بودن موسیقی را به خوبی مشخص کند و باید آن را به عنوان تکلیف انجام دهیم بلکه در کلیه مباحث روز اجتماعی می‌توان از آن استفاده کرد.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی بیان کرد: وزارت ارشاد به عنوان نماینده دولتی است که بر اساس شرع مقدس و آموزه‌های دین اداره می‌شود و چون قانون اساسی کشور بر محور دین تنظیم شده وظیفه دولت این است که مباحث اجتماعی را با نیازهای بشری و بر اساس چارچوب دینی مشخص و خط قرمزهای آن را تعیین کند.
وی در ادامه گفت: مسئله فرهنگ یک مسئله سراسری است، نباید مباحث سیاسی و حزبی را وارد فرهنگ کنیم زیرا با این کار، فرهنگ را به نابودی می‌کشیم تعداد کنسرت‌ها در دولت قبل اگر بیشتر از دوره وزارت آقای جنتی نبود کمتر هم نبود اما در دولت قبل اعتراضی نمی‌شنیدیم این رفتارهای سلیقه‌ای قابل تأمل است.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی گفت: در بحث کنسرت‌ها در ابتدا کنترل مجوزها مطرح شد، آمدیم مجوزها را دقیق‌تر کنترل کردیم بعد از آن بحث گروه موسیقی مطرح شد، روی گروه‌ها هم متمرکز شدیم در آخر کنسرت‌ها را به بهانه مخاطبین تعطیل کردند دولت که نمی‌تواند در یک کنسرت که حداقل 500 نفر حضور دارد روی تک تک افراد نظارت داشته باشد ضمن اینکه مخاطب کنسرت‌ها هم از کشوری غیر از ایران نیامده بلکه شهروند همین کشور است و تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران زندگی می‌کند.
وی بیان کرد: مشکل دیگر در حوزه فرهنگ این است که می‌خواهیم روی هویت تاریخی کشور خط بطلان بکشیم و آن را نفی کنیم، گذشته را هیچ وقت نمی‌توان فراموش کرد بلکه باید از اشتباهات عبرت گرفت و آنها را تکرار نکرد به عنوان مثال در کشور فرانسه لوئی شانزدهم را گردن زدند ولی امروزه کاخ‌های آن دوران به عنوان یکی از منابع جذب توریست این کشور محسوب می‌شود فرانسه وجود لوئی شانزدهم را انکار نکرد بلکه از آن عبرت گرفت اما چگونه می‌شود عده‌ای در این کشور ادعا دارند که باید تاریخ 2500 ساله کشور را به فراموشی سپرد.
حقیقی گفت: بنده قبل از اینکه به مدیریت ارشاد استان منصوب شوم اطلاعاتی کمی از استان مرکزی داشتم در بررسی که قبل از مدیریتم نسبت به استان داشتم دریافتم استان مرکزی استراتژیک‌ترین منطقه ایران در تمام زمینه‌ها از جمله راه، معادن، منابع طبیعی، صنایع و... است و مهمتر اینکه این استان، استان مفاخر کشور است.
وی ادامه داد: به لحاظ ظرفیت بالای صنایع استان تصور می‌کردم می‌توان صنعت و فرهنگ انقلابی را در این استان تلفیق کرد، متأسفانه در این زمینه با مشکل مواجه شدم، اینکه نمی‌توان در استان مرکزی کار فرهنگی اثرگذار کرد به چند عامل بستگی دارد اول ورود خرده فرهنگ‌ها به فرهنگ استان است دوم عدم مشارکت صنایع در کارهای فرهنگی و سوم همان مثل معروف است که می‌گویند وقتی قرار نیست اتفاق خوبی برای من بیافتد چرا باید برای دیگر بیافتد،همه این عوامل دست به دست هم می‌دهد تا آن کار فرهنگی مطلوب از دیدگاه بنده در استان محقق نشود.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی با اشاره به اینکه در استان مسئله بومی و غیر بومی مدیران مدام مطرح می‌شود گفت: بنده قبل از اینکه به عنوان مدیرکل ارشاد استان منصوب شوم کاندیدای استان اصفهان بودم و استاندار اصفهان هم قبول کرد، اما مردم استان اصفهان نه، خوب که بررسی می‌کنیم در می‌یابیم در استان اصفهان افراد بومی دارای صلاحیت مدیرکلی وجود دارد و انتظار بومی بودن مدیرکل قابل قبول است ولی در استانی که هنوز فرد بومی دارای صلاحیت و توانمندی حداقل در حوزه فرهنگ معرفی و تایید نشده است انتظار می‌رود یک فرد غیر بومی به سمت مدیرکل منصوب شود، نه در استان مرکزی بلکه در استان‌های دیگر به جای پرداختن به مسئله بومی و غیربومی مدیران، باید مدیران توانمند بومی تربیت شود تا فردی خارج از استان به این سمت منصوب نشود.
وی گفت: در بحث فرهنگ، گذشته استان مرکزی مهجور و مغفور مانده است، بنده در جلساتی که با انجمن‌ها برگزار کردم دریافتم که مسئله پیشکسوت و استاد در این استان جا نیفتاده، تکریم و استفاده از بزرگان و پیشکسوتان حوزه‌های مختلف فرهنگ استان مغفول مانده، به عنوان مثال در برنامه‌ای که انجمن خوشنویسان استان برگزار کرد از بزرگ و پیشکسوت خود در این مراسم دعوت به عمل نیامده بود وقتی بررسی کردیم دریافتیم اصلاً این مساله برای بعضی از افراد این انجمن مهم نبوده.
حقیقی بیان کرد: بازدید از پیشکسوتان و بزرگان حوزه فرهنگ استان از زمان مدیریت بنده شروع شد و در مدیریت‌های قبلی اصلاً به این موضوع توجه نشده بود بنده توانستم به 12 خانه این بزرگان و مفاخر سرکشی کنم اما جای تأسف دارد که نگذاشتند این بازدیدها ادامه یابد.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی تأکید کرد: سیاست اصلی بنده؛ مثلت قرآن، کانون مساجد و بسیج هنرمندان، شعار نبود بلکه نتیجه 32 سال تجربه در عرصه‌های مختلف فرهنگی بود، این سیاست شعار یک مدیر تازه کار نبود که بگوییم حالا که محقق نشده اشکالی هم ندارد، این سیاست بر اساس یک کار کارشناسی و دقیق اتخاذ شده بود و درصدد بودم با اجرای آن در استان مرکزی به عنوان الگویی در سراسر کشور مطرح شود.
وی تصریح کرد: بنده جزو بنیانگذاران کانون فرهنگی مساجد کشور هستم و علاوه بر آن به مدت دو سال معاون قرآن وزارت ارشاد بودم که باعث شد در کنار تخصص سینمایی بنده، شناخت دقیق از سه حوزه مهم وزارت ارشاد داشته باشم و با این اعتقاد که از قرآن به عنوان یک کتاب مرجع و کامل می‌توان اقسام مباحث فرهنگی همچون موسیقی، خوشنویسی و ... را برداشت کرد درصدد بودم این سیاست مبنای کار فرهنگی استان قرار گیرد و امور فرهنگی در مکان‌هایی که خدا محور و محل تبلور فعالیت‌های عبادی ماست یعنی مساجد به همت هنرمندان بسیجی به بهترین شکل ممکن انجام شود.
حقیقی ادامه داد: برای محقق شدن این سیاست در اداره‌کل ارشاد جلسات متعددی با سردار کریمی، فرمانده سپاه روح‌الله استان تشکیل و کارگروهی هم ایجاد شد و از طرف ارشاد به اعضای این کارگروه حکم داده شد ولی متأسفانه تاکنون هیچ اقدامی در راستای این سیاست انجام نشده است.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی بیان کرد: آنهایی که به اداره ارشاد استان نقد دارند که تعداد کنسرت‌ها زیاد شده بررسی کنند در کنار کنسرت چند کار قرآنی و مذهبی فاخر در سطح استان انجام داده‌ایم گزارش فعالیت‌ها و تایید آقای حاج علی بیگی، معاون قرآن و عترت ارشاد استان موجود است که نشان می‌دهد نسبت به دوره قبل چه تعداد فعالیت قرآنی فاخر در سطح استان انجام شده، درواقع توجه به فعالیت‌های قرآنی از اولویت‌های اصلی این اداره‌کل است.
وی در ادامه گفت: وظیفه اصلی ارشاد انجام فعالیت‌های قرآنی جریان ساز نیست و این کار به عهده دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامی است ولی با این حال در یک سال مدیریت بنده در استان توجه زیادی به فعالیت‌های قرآنی استان شده و تا جایی که در توان بنده بود از اینگونه فعالیت‌ها حمایت کردم، این حمایت فقط از فعالیت‌های قرآنی ارشاد نبوده بلکه از کلیه فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌های دیگر حمایت صورت گرفته به عنوان مثال در برگزاری جشنواره گل‌های محمدی که توسط اداره‌کل تبلیغات اسلامی برگزار شد حداقل 40 درصد از بودجه را اداره‌کل ارشاد پرداخت کرد.
حقیقی با بیان اینکه فعالیت‌های ارشاد به امور قرآنی و مذهبی خلاصه نمی‌شود گفت: گستردگی فعالیت‌های ارشاد بسیار زیاد است این گستردگی از مجوز مارگیرها گرفته تا نظارت و مجوز سایر فعالیت‌های فرهنگی را شامل می‌شود در واقع این گستردگی از مضراب تا محراب است.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی عنوان کرد: بنده در زمان مدیریتم تعادلی بین کارهای هنری و فعالیت قرآنی ارشاد ایجاد کردم، با وجود اینکه بخش اندکی از فعالیت‌های ارشاد در حوزه تبلیغ قرآن است و بخش آموزش قرآن به عهده آموزش‌وپرورش و سازمان تبلیغات است و بخش پژوهش آن نیز به عهده دانشگاه‌هاست ولی با این حال بنده میان برنامه‌های فرهنگی تعادل ایجاد کردم و در کنار مثلاً کنسرت‌ها به مباحث قرآنی و دینی نیز پرداختم.
وی تصریح کرد: فعالیت‌های قرآنی در سطح کشور متولی خاصی ندارد زیرا هنوز مشخص نشده که فعالیت‌های قرآنی زیر نظر کدام دستگاه به طور واحد عملیاتی شود به عنوان مثال در بحث مجوز مؤسسات قرآنی، اداره‌کل ارشاد وظیفه دارد، اما دبیرخانه که پرونده‌های مجوز را ارائه می‌کند به عهده دستگاه دیگری است.
حقیقی با اشاره به احیای شورای توسعه فرهنگی قرآنی در استان گفت: در دولت قبل 200 میلیارد تومان اعتبار برای انجام فعالیت‌های قرآنی گرفته شود ولی در سال 93 این رقم بسیار کاهش داشت به طوری که سهم استان مرکزی به مبلغ 60 میلیون تومان رسید و در سال 94 به دلیل تعطیل بودن شورا در سال قبل، این رقم به صفر رسید، از اولویت‌های بنده احیای این شورا بود که با همکاری و تلاش مجموعه به سرانجام رسید.
وی تصریح کرد: خیلی‌ها نقد داشتند که سیاست مثلث قرآن، کانون مساجد و بسیج هنرمندان محقق نشده درحالی که بنده از همان روز اول گفتم این سیاست با مشارکت و همیاری دستگاه‌ها، هنرمندان، اصحاب رسانه و صنایع محقق می‌شود و باید این سیاست از شعار به یک شعور و فرهنگ اداری تبدیل شود.
حقیقی با بیان اینکه اداره‌کل ارشاد وظیفه تولید برنامه‌های هنری و فرهنگی ندارد گفت: وظیفه ارشاد حمایت، هدایت و نظارت است اما متأسفانه شاهد هستیم بعد از دوره‌ای از وزارت ارشاد دستگاه‌هایی در کنار وزارت فعالیت‌های موازی انجام دادند و در کلیه حوزه‌ها؛ موسیقی، نمایش، نشر و ... وارد شدند در صورتی که وظیفه اصلی این امور در قانون بر عهده وزارت ارشاد است.
مدیرکل سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مرکزی در ادامه گفت: علاوه بر اینکه این دستگاه‌ها در این حوزه‌ها وارد شدند از تجهیزات و توان مالی بسیار مناسبی هم برخوردار هستند ولی فعالیت‌های آنها سلیقه محور است.
وی بیان کرد: بعضی از افراد که قصد تخریب دارند عنوان می‌کنند که بنده اجازه نمی‌دهم کانون مساجد به صورت مستقل به فعالیت‌های خود ادامه دهد و سنگ‌اندازی می‌کنم باید توجه داشت بودجه کانون مساجد از نهادی غیر از ارشاد تأمین می‌شود و ارشاد نمی‌تواند حتی روی تعیین مدیر آن اعلام نظر کند پس چگونه کسی که نه از لحاظ مالی و نه از لحاظ مدیریتی هیچ حقی در سیاست‌های کانون مساجد ندارد می‌تواند تعیین تکلیف کند؟ خوشبختانه بنده نه فقط با کانون مساجد بلکه با کلیه معاونت‌های اداره تعامل خوبی دارم.
حقیقی در پایان با اشاره به اینکه اداره‌کل ارشاد چه از لحاظ نیروی انسانی و چه از لحاظ اعتبار با بحران روبرو است گفت: کل بودجه ارشاد برای انجام فعالیت‌های فرهنگی 270 میلیون است در صورتی که برگزاری یک نمایشگاه کتاب استانی حداقل 200 میلیون تومان اعتبار می‌خواهد در بحث نیروی انسانی واقعاً این اداره با مشکل مواجه است در بعضی از شهرستان‌های استان فقط یک نیرو داریم پس چه انتظاری است که بنده با این نیروی انسانی و اعتبار کم فعالیت فرهنگی اثرگذار انجام دهم؟ این انتظار می‌رود در کنار همکاری و مساعدت‌های مسئولان ارشد استان، صنایع هم سهم فرهنگی خود را نه به ارشاد بلکه به فرهنگ استان ادا کنند.
