قطع کننده زنجیر باشیم

 این روز‌ها هرکسی یک گوشی تلفن همراه هوشمند داشته باشد و به عضویت یکی از شبکه های اجتماعی در آید، روزانه تحت شدیدترین بمباران‌های خبری قرار می‌گیرد، کانال‌ها و گروه‌هایی که این روزها همزمان با اخبار واقعی، به انتشار شایعات گوناگون نیز می‌پردازند شایعاتی که نه تنها بر مبنای درستی قرار نگرفته‌اند بلکه از اساس دروغ بوده و تنها قصد آن دیده‌ شدن توسط افراد بیشتر و بالا رفتن تعداد اعضای کانال‌ها است.

قرآن در آیه 36 سوره اسرا مؤمنان را به عدم پیروی از اخبار دروغ و شایعه فرا می‌خواند و می‌فرماید: «وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا؛ و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد».

خبرهایی که به نقل از رئیس یک بیمارستان یا یک پزشک در مورد حملات تروریستی از طریق خرما، دارو و تنقلات انتشار می‌یابد، که با یک جستجوی ساده می‌توان به کذب بودن این ادعاها و اخبار پی‌برد چنانکه رئیس آن بیمارستان، این فرد ادعایی نبوده و حی اگر چنین باشد اصلا رئیس یک بیمارستان در مقام انتشار اخبار نمی‌تواند قرار گیرد چرا که در وحله نخست رئیس دانشگاه علوم پزشکی یا روابط عمومی آن و یا یکی از مقامات وزارت بهداشت و برخی سازمان‌های آن مانند سازمان غذا و دارو یا انستیتو پاستور باید در این رابطه نظر دهند.

در این میان با استقبالی که مردم از طب‌های سنتی، اسلامی و مکمل می‌کنند روز به روز تعداد این کانال‌ها افزایش یافته و روزانه به انتشار توصیه‌ها و تجویز نسخه‌هایی برای مردم اقدام می‌کنند که بنابر گفته‌های بسیاری از متخصصان این طب‌ها، هیچ مبنا و پایه‌ای ندارند، این اخبار گاها حتی از زبان وزیر بهداشت که چشم پزشک است نقل شده است که وزیر بهداشت خود بارها این کانال ها را جعلی و اخبار و توصیه‌های آن را نادرست خوانده است.

اطلاعات پزشکی از منابع غیرعلمی!

علیرضا زالی رئیس سازمان نظام پزشکی دی‌ماه سال گذشته در همایش «خود مراقبتی» از این اخبار و شایعات ابراز نگرانی کرد و با اشاره به انبوه اطلاعات غیر مستند پزشکی که روزانه از طریق پیامک و شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شوند گفت: ‌تلاش‌های ما در این راستا کافی نیست روزی ۵۰ پیام از طریق رسانه‌های مختلف، شبکه‌های اجتماعی و ماهواره به مردم منتقل می‌شود. اگر آنها مدیریت نشوند مشکل برای مردم پیش می‌آید، نباید اطلاعات پزشکی از منابع غیرعلمی دریافت کنند.

اگرچه باید این محتوای شبکه‌ها و کانال‌هایی که به صورت مستقیم سلامت مردم را هدف قرار داده‌اند باید از سوی مسئولان مدیریت شود، ضمن اینکه یکبار برای همیشه این زنجیره دروغ و شایعه را قطع کنیم یک سوزن به خود زده و یک جوالدوز به دیگران و به مسئولیت خود در قبال حفظ سلامت مردم عمل کنیم.

قرآن در سوره حجرات آیه 6 اهل ایمان را از آسیب زنی به مردم توسط خبر دروغ و بی پایه و اساس منع می‌کند و می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد اگر فاسقى برايتان خبرى آورد نيك وارسى كنيد مبادا به نادانى گروهى را آسيب برسانيد و [بعد] از آنچه كرده‏ ايد پشيمان شويد».

در تاریخ اسلام و ماجرای افک که عده‌ای از منافاقان به برخی مسلمانان بهتان زدند و خبر آن را پخش کردند خداوند آیه 19 سوره نور را نازل و عذابی سخت را برای شایعه پردازان در نظر گرفت و آنان را هم‌ردیف بهتان زنندگان قرار داد خداوند در این سوریه چنین می‌فرماید: « إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ عُصْبَةٌ مِنْكُمْ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ وَالَّذِي تَوَلَّى كِبْرَهُ مِنْهُمْ لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ: در حقيقت كسانى كه آن بهتان [داستان افك] را [در ميان] آوردند دسته‏ اى از شما بودند آن [تهمت] را شرى براى خود تصور مكنيد بلكه براى شما در آن مصلحتى [بوده] است براى هر مردى از آنان [كه در اين كار دست داشته] همان گناهى است كه مرتكب شده است و آن كس از ايشان كه قسمت عمده آن را به گردن گرفته است عذابى سخت‏ خواهد داشت».

همانطور که دیدیم قرآن نیز به صراحت هرگونه شایعه پردازی و انتشار خبر دروغ را منع کرده است و حتی شدیدترین عذاب را برای درغگویان و شایعه پردازان در نظر گرفته است؛ وقتی دین و عقل هر دو شایعه پردازی و انتشار اخبار کذب را گناه و جرم تلقی می‌کنند چرا نباید خود به مسئولیت دینی و شهروندی خود عمل کرده و همان لحظه که آن را دیدیم همان جا برای خود متوقف کنیم و مسبب انتشار آن نباشیم چرا که ممکن است دیگران از انتشار آن آسیب دیده و گناهی دیگر را علاوه بر گناه اولی انجام دهیم.