کم‌کاری عرصه هنر و ادبیات در مدلسازی عدالت علوی
گروه ادب: متاسفانه حوزه‌های مختلف ادبی و هنری در پرداختن به شخصیت، سیره و زندگی امام علی(ع) با کم‌کاری روبه‌رو بوده و همین موضوع سبب غفلت از مدلسازی عدالت علوی به عنوان امر لازم برای جامعه اسلامی شده است.
محمدصادق دهنادی، کارشناس فرهنگ و رسانه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، درباره فعالیت عرصه هنر و ادبیات پیرامون شخصیت و زندگانی مولی الموحدین(ع) عنوان کرد: با توجه به اینکه شاخصه مذهبی و شخصیتی تشیع، امیرالمومنین(ع) است، شوق خوبی از دیرباز برای تولید کار هنری درباره حضرت وجود داشته است، اما متاسفم بگویم آنچه که درباره امام دنبال می‌کردیم، در حوزه ادبیات و حتی نگره‌های تولید کتاب در حوزه روشنفکری دینی و انسانی، گویی در قبل از انقلاب شور و حرارت بیشتری داشته است.
وی در ادامه این مطلب افزود: وقتی به سخنرانی‌های شهید مطهری و شریعتی که امام علی(ع) را اسطوره انسانیت و عدالت می‌دیدند و سپس در ابتدای انقلاب، آثاری که درباره امیرالمومنین آفریده شده است نگاه می‌کنیم که چه شورانگیز به دنبال تبیین و الگوسازی از عدالت حضرت برای عصر حاضر صحبت می‌کردند، متوجه این نکته می‌شویم که این شور و حرارت تبدیل به کتب تاریخی شده است و کتاب‌های حدیثی که فرآورده‌های مناسبی هم از این منظر که قابل استفاده برای جوامع مدرن باشد، تالیف و تحقیق نمی‌شود.
دهنادی در بخش دیگری از سخنانش گفت: در عرصه سینما و تلویزیون، حرکت رسانه به سوی شخصیت امیرالمومنین(ع) بیشتر صورت شعرگونه و توصیفی دارد تا اینکه کاربردی باشد. نقد سریال امام علی(ع) ربطی به شخصیت خود حضرت ندارد. این اثر درباره 5 سال خلافت عثمان و 5 سال نیز درباره امامت حضرت علی(ع) است. این سریال در واقع روایت دوران امامت ایشان است و به خود حضرت نزدیک نمی‌شود و شاید محدودیت و معذوریت این وجود دارد که نمی‌خواهد تصویر مقدس امام برای مردم شکسته شود، ولی آنچه در سریال امام علی نشان داده می‌شود، 10 درصد و حتی کمتر از آن، زندگی و سیره و روش امام را منعکس کرده است و اگر بگوییم نویسنده و کارگردان تعمداً به این سمت نرفته‌اند دروغ نگفته‌ایم.
این کارشناس فرهنگ و رسانه ادامه داد: بعد از ساخته شدن سریال امام علی(ع) نیز همه بخش‌های هنر از جمله تئاتر، سینما، ادبیات، هنرهای تجسمی، مطبوعات و بخش ادبیات داستانی احساس کردند که با ساخت سریال امام علی حق ایشان ادا شده است و پس از آن کار موفق و پیشنهاد منسجم‌تری پیرامون آن حضرت نمی‌بینیم.
دهنادی توضیح داد: وقتی به حوزه‌های مختلف هنر و ادبیات توجه می‌کنیم می‌بینیم که نه در عرصه رمان و نه در عرصه‌های دیگر کار جدی درباره ایشان که موج‌آفرین باشد اتفاق نیفتاده است. حتی در بخش موسیقی نیز با چنین رویکردی روبرو هستیم که بعد از موسیقی امام علی(ع) تصنیف‌های خوانده شده قوی نیست. شاید بتوان گفت که در 10 تصنیف خوانده شده، نمی‌توان اثر ماندگاری را به عنوان ادای دین به ایشان پیدا کرد.
وی اظهار کرد: موضوع دیگر اینکه عدالت به عنوان شاه‌بیت حکومت و سیره و منش امام است. اگر رسانه‌های ما در همه حوزه‌ها از هنر همچون تلویزیون، سینما و ... از حیث عدالت به سمت امام علی(ع) می‌رفتند، امروز جامعه ما دچار سردرگمی درباره مصادیق عدالت در خود نمی‌شد. سردرگمی یعنی کسانی در این جامعه پیدا شوند که درباره عدالت سخن بگویند، ولی مقصود ناعادلانه و ستمگرانه‌ای را دنبال کنند. اگر عدالت امام علی در کشور ما ترسیم و تبیین می‌شد و گفتمان‌سازی توسط رسانه‌ها صورت می‌گرفت، مردم می‌توانستند به وضوح یک فرقان بین حق و باطل و کسی که از عدالت سخن می‌گوید و کسی که عادلانه عمل می‌کند بگذارند.
دهنادی تاکید کرد: امیرالمومنین مظهر عدالت و نگاه دادگرانه‌ای است که می‌توانیم در دنیا همچون مدال افتخار بر روی سینه بزنیم و درباره آن به خود ببالیم. متاسفانه این نوع نگاه را مدلسازی نکردیم و رسانه‌های ما نیز به غیر از برخی شعر، وصف و تغزل حتی غیرعارفانه درباره حضرت که برخی غیرواقعی و ناشی از کم بهره گرفتن برخی شعرا، مادحین و ذاکرین از حقیقت وجودی و اندیشه حضرت است، کارنامه قابل قبولی درباره ایشان ندارند.
