عماد افروغ، کارشناس مسائل فرهنگی و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) درباره نحوه تصویرسازی شعار «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» در عرصه هنر تصریح کرد: اینکه تصور کنیم شعار امسال حضرت آقا، تنها یک بخش را مد نظر دارد، اشتباه محض است، چون گفته ایشان موضوعی عام است که میتوان به آن به صورت مستقیم و غیر مستقیم در تمامی بخشها به آن پرداخت. با این توضیح باید گفت با توجه به اینکه، هنر دامنه وسیعی را به خودش اختصاص میدهد و یکی از موضوعات مطرح در آن صنایع فرهنگی و هنری است، میبایست بستر لازم را برای ایجاد اشتغال و به نوعی تجلی اقتصاد مقاومتی در شقوق اقتصاد فرهنگی و دامنه گسترده هنر و صنایع فرهنگی فراهم کنیم.
چهار رکن اقتصاد مقاومتیوی افزود: بحثهایی که در کل درباره اقتصاد مقاومتی مطرح میشود، معتقدم بایستی دائر مدار چهار رکن اساسی باشد که این چهار رکن به آگاهی، انگیزه، مهارت و فرصت تقسیمبندی میشود اما اگر بخواهیم این چهار بخش را معنا کنیم باید گفت که در گام اول، جماعتی که دست در هنر دارند میبایست به گونهای امرار معاشی از این عرصه کنند؛ برای همین نیاز است در این بخش، اول دستاندرکاران هنر بهویژه سینما باید آگاهی بالاتری نسبت به مؤلفهها و ضرورتهایی که باعث شده اقتصاد مقاومتی مطرح شود، پیدا کنند.
عضو هیئت انتخاب سیوپنجمین جشنواره فیلم فجر ادامه داد: این خواسته نیز تنها بر عهده هنرمندان نیست، بلکه روشنفکران و عالمان ما نیز باید در این زمینه آگاهیبخشی کنند، چون پرداختن به گفتمانهای اقتصاد مقاومتی، وظیفه آنهاست. قدم بعدی انگیزه است، یعنی اینکه باید چنین دغدغهای در هنرمند وجود داشته باشد تا آگاهی شکل گیرد، والا بدون انگیزه هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد.
افروغ تاکید کرد: گام سوم مهارت است. همه مهارتها یکسان نیستند، زیرا برخی بالقوه و بخشی دیگر بالفعل هستند، حتی اگر بخواهیم جزئیتر بنگریم باید گفت برخی مهارتها بالفعل آشکار نیستند و بخشی دیگر آشکار. بخش چهارم گفتهام نیز به موضوع فرصت بر میگردد. فرصتها معمولاً چندان در اختیار نهادی مردمی و عمومی نیست، در صورتی که میبایست تقسیم کاری در این زمینه صورت گیرد و در این راستا دولتها هستند که هم قادرند مهارتی را ایجاد کنند هم اینکه بستر و فرصت لازم را برای تجلی این مهارتها فراهم آورند.
سیاستگذاریهای فرهنگیاین کارشناس فرهنگی موانع بسیاری در سیاستگذاریهای فرهنگی وجود دارد، گفت: معضل جدی که از آن میتوان به عنوان مانع نام برد و کشورمان بهشدت از آن رنج میبرد، فرمالیست کوری است که مهارتها را سوری و نظری تعریف میکند، همچنین آن کسانی که مهارتی دارند و نخبهای محسوب میشوند در حقیقت نخبه نیستند، چون عملکرد آنها تنها نظری است، درحالیکه نخبه کسی است که تک درخت بیابان است و برای به دست آوردن داشتهاش سالها زحمت کشیده است. در این میان ممکن است نخبه مورد نظر حتی سواد و مدرک نیز نداشته باشد.
این پژوهشگر ادامه داد: متاسفانه همانطوری که گفتم توجه ما به نخبه به شکلی واقع و عملی آن صورت نمیگیرد، زیرا ما در این راستا (پرداختن به شعارهای سال) همه چیز را نظری تعریف کردهایم، همین اتفاق سبب شده که جامعه پیشرفت مطلوبی نداشته باشد و شعارهایی چون اقتصاد مقاومتی نتواند آنگونه که باید عملی شود. من رسالت از بین بردن این مشکلات را هم بر عهده دولت و حاکمیت میدانم.
نقش هنر هفتم در روشنگری و تجلی اقتصاد مقاومتیوی یادآور شد: با این توضیحات میخواهم بحث سینما را به شکل جدیتر درباره این موضوع مطرح کنم. سینما را باید در حقیقت عرصهای توصیف کرد که در آن چند هنر گردآوری شده است، البته هنر هفتم، هم قادر است نقش روشنفکری را ایفا کند که آگاهی بخشی میکند، اتفاقی که بهنوعی ایجاد انگیزه نیز میکند، همچنین سینما قادر است تجلی اقتصاد مقاومتی باشد، به شرطیکه تنها از طریق انتقال یک اندیشه در فیلم متوقع باشیم فرهنگ اقتصاد مقاومتی را رواج دهیم، بلکه خود فیلم میبایست تجلی اقتصاد مقاومتی باشد.
افروغ در بخش دیگری از سخنانش تاکید کرد: وقتی فیلمی میخواهد تصویرگر شعار اقتصاد مقاومتی باشد و در آن از صرفهجویی و حمایت از تولید ملی سخن گوید میبایست از ابتدای تولید تا زمان پخش خود به موضوعاتی که حرف آن را میزند عمل کند. این اتفاق زمانی رخ خواهد داد که سینما درک کند زیبایی بر پایه سادگی استوار است، البته باید اذعان کرد که در سینمای ما فیلمهای تولید شدهاند که با وجود سادگی توانستهاند در جذب تماشاگر مخاطب موفق باشند و تاثیرگذاری نیز داشته باشند، اما اکثریت تولیدات متاسفانه چنین خصیصهای را دارا نیستند.
تنوع مسیر اقتصاد مقاومتی در سینماوی در پاسخ به این سوال که آیا راه رسیدن به شعار اقتصاد مقاومتی فقط طی کردن یک مسیر است و آیا وی به عنوان یکی از اعضای هیئت انتخاب جشنواره سیوپنجم فیلم فجر آثار به نمایش درآمده را دارای امتیازات مورد نظرش دانست؟ گفت: تحقق شعار اقتصاد مقاومتی در سینما میتواند مسیرهای دیگری را هم طی کند؛ برای مثال جلوگیری از فرهنگ وارداتی در فیلم و ترویج سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی، قناعت و... سوژههای خوبی هستند که به واسطه آن میتوان به بحث اقتصاد مقاومتی پرداخت. در پاسخ به سوال دوم هم باید بگویم که کارهای خوبی در این حوزه تولید شده است، اما میتواند بسیار بهتر از این باشد.
این کارشناس در پایان تاکید کرد: در انتهای سخنانم باید بگویم، عدم نیازی که در دولتمردان احساس میشود، سبب شده موضوعاتی چون اقتصاد مقاومتی عملی نشود، زیرا تکیه به نفت و تمرکزگرایی باعث شده بسیاری از نیازهای واقعی دیده نشود.