به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)
بازپخش مجموعه تلویزیونی «پهلوانان نمیمیرند» از شب گذشته شنبه 2 اردیبهشت از شبکه
تلویزیونی«آیفیلم» آغاز شده است و اگرچه این برای بار نخست نیست که رسانه ملی اقدام
به بازپخش این سریال فاخر میکند اما همچنان بعد از گذشت 23 سال از پخش نخست آن،
مشاهده چند باره این سریال خالی از لطف نیست.
حسن فتحی؛ مدرس، نویسنده و کارگردان تئاتر سال
73 با ساخت این مجموعه تلویزیونی که در نوع خود از جمله مجموعههای پرکشش و پرتعلیق
نمایشی محسوب میشد استعداد خود را در پرداختی فاخر به روایت نمایشی که گویا همچون
بسیاری از هنرمندان در عرصه هنرهای نمایشی آن را وامدار کار و تلاش و اهتمام در
عرصه هنر تئاتر میداند، به منصه ظهور رساند و خوشبختانه علیرغم همه بیمهریها و تنگنظریهای
موجود در میان برخی افراد مغرض چه در سطوح مدیریتی و چه جامعه هنری توانست به شکل
متناوب این توفیقات را در سالهای پس از آن ادامه دهد.
مصداق این مدعا را میتوان مجموعه تلویزیونی «شب
دهم» که به فاصله چند سال پس از «پهلوانان نمیمیرند» توسط وی نویسندگی و کارگردانی
شد شاهد مثال آورد؛ مجموعهای که در سالی که ایام نوروز با ایام عزاداری
سیدالشهدا(ع) مقارن شده بود با پرداختن به موضوع اجرای تعزیه آن هم از زاویه دیدی
بکر توانست اتفاق جدیدی را در روایت نمایشی موضوعات دینی و مذهبی رقم بزند.
بهجرئت میتوان گفت «شب دهم» پس از سالها از
زمان پخش و بازپخشهای مکرری که داشته است، توانسته الگو و مرجعی باشد برای بسیاری
از هنرهای نمایشی که چه در تلویزیون و چه در صحنه تئاتر از آن تقلید و اقتباسهایی
صورت گرفته است و البته مهر تأییدی باشد بر نگرش متفاوت و خلاقیت ذاتی و هنری حسن
فتحی در استفاده بهینه از مقاطع تاریخی در روایت جذاب و پرکشش نمایشی.
فتحی البته در کارنامه حرفهای خود در عرصه مجموعهسازی تلویزیونی به دنبال
موضوعات امروزی نیز رفته است؛ همچون مجموعه تلویزیونی «فردا دیر است»،
«زمانه»،
«میوه ممنوعه»،
«در مسیر زایندهرود» و...که
هر کدام از آنها در نوع خود شایسته تقدیر و
قابل تأمل هستند اما به نظر میرسد که استعداد و
تعلق خاطر این هنرمند کارگردان بیشتر به موضوعات تاریخی باشد که از رهگذر
کندوکاو در مکتوبات تاریخی چه گذشته و چه معاصر حاصل میآید و به شکلی روان و البته با
تکیه بر ادبیاتی فاخر که سبک نوشتاری او
روایت شده و در معرض دید مخاطبان علاقهمند قرار میگیرد.
نمونه بارز در این زمینه
به ویژه در روایت تاریخ معاصر
آن هم با
تکیه بر مستندات
متقن و مسجل تاریخی مجموعه تلویزیونی «مدار صفر درجه» است که در آن با طراحی
پرکشش نمایشی و روابط میان اشخاص نمایشی که از
چفت و بست
لازم برخوردار است، فتحی توانست بر بستر یک داستان ملودرام و کاملاً حسی و
عاطفی، برگی از تاریخ که در آن شاهد شکلگیری رژیم منحوس و اشغالگر
اسرائیل و لابی صهیونیستی هستیم را تورق نماید.
با نگاهی اجمالی به کارنامه درخشان حسن فتحی
در زمینه تولید مجموعههای نمایشی که آنها مکرر از شبکههای مختلف تلویزیونی
پخش شدهاند میتوان چنین ادعایی را داشت که وی
به حق
جانشین شایستهای برای نسل هنرمندان طراز اول ایران در عرصه هنرهای
نمایشی، تلویزیون و سینماست که در رأس آنها مرحوم علی حاتمی قرار دارد؛
نسلی که داعیهدار پرداختن به مضامین انسانی و ارزشی با
تکیه بر باورهای ملی و مذهبی اقوام ایرانی هستند.
فتحی را باید یک مجموعهساز تلویزیونی
درجه یک به حساب آورد، نه اینکه او
در زمینه کارگردانی سینما هنرمند موفقی نیست بلکه باید گفت قدرت روایت نمایشی او در قالب مجموعهسازی بر روایت سینمایی او در محدوده زمانی معمولاً دوساعته میچربد؛ او در عرصه سینما تجاربی
همچون «ازدواج به سبک ایرانی»،
«پستچی سه بار در نمیزند» و «کیفر» را در کارنامه حرفهای
خود داراست اما حتی در میان
سینماروها و مخاطبان حرفهای سینما کمتر کسی را میتوان یافت که از این آثار به نیکی
یاد کرده باشد و حتی روایت آن در اذهان آنها
باقی مانده باشد.
نکته جالب و البته غمانگیز و حسرتبار در مورد حسن فتحی و امثال
اینگونه هنرمندان آن است که اگرچه تلویزیون با سرمایهگذاری و
فراهمآوردن بستر مناسب برای فعالیت آنها موجب شد تا استعداد آنها
در زمینه تولید مجموعههای تلویزیونی در برهه از زمان شکوفا شود و حداقل از این امر
خاطرجمع باشد که
به شرط فعالیت او در عرصه تولید مجموعههای تلویزیونی، مخاطب حداکثری تلویزیون
تضمینشده خواهد بود اما مدتی است به دلیل
سیاستگذاریهای غلط و البته مواجهه و برخورد غیراصولی و غیرحرفهای که مسئولان رسانه ملی با این هنرمندان که
بهحق امتحان خود را به شایستگی پس دادهاند، ایشان از رسانه ملی دلزده شده و به حالت قهر در فضایی متفاوت و از طریق رسانههای دیگر به هنرنمایی خود با همان قدرت و صلابت ادامه میدهند و
به طور مثال در برهوت برنامههای رسانه ملی یا مخاطبان تلویزیون
دلخوش به بازپخش سریالهای مطرح تلویزیونی از برخی شبکهها همچون «
آیفیلم» و «امید» و «تماشا» هستند تا حس نوستالژیک آنها را برانگیزاند و هرچند که شاید روایت آن را به سبب تکرار مکرر از حفظ باشند اما همچنان ترجیح بدهند وقت خود را صرف تماشای مجدد آن بکنند و یا با ذهنیت مساعد و سابقه درخشانی که از حسن فتحی و نوع روایت نمایشی او دارند برای پخش فصل دوم سریال «شهرزاد» از طریق شبکه نمایش خانگی روزشماری کنند
چراکه به نظر میرسد او و سایر مجموعهسازان موفق تلویزیونی دیگر مجال و فرصتی برای نشان دادن خلاقیت و تجارب هنری خود در رسانه ملی ندارند.
شاید تماشای چندباره مجموعه
تلویزیونی «پهلوانان نمیمیرند» که در آن رسم فتوت و جوانمردی گروهی در روزگار قدیم برگرفته از منش و مرام حضرت
علی (ع) خوشایند باشد و چون بدخواهان قادر به تحمل
این همه خوبی و مروت نیستند دست به قتل انسانهای نیک در این مجموعه میزنند و به این واسطه نتوان برای این سریال و نمونههای مشابه
تاریخ مصرفی تعیین کرد اما حقیقت آن است که تا چنین سرمایههایی را در
اختیار داریم و از نعمت
وجودیشان برخوردار هستیم باید نهایت استفاده از آنها را
در زمینههای تخصصیشان به
عمل آوریم وگرنه که آثار آنها همیشه باقی و ثبت و ضبط میشود و در آیندهای دور یا نزدیک همچون مرحوم حاتمی مایه مباهات و افتخار هنر ایران خواهند بود.
یادآور میشود، علاقهمندان به تماشای مجموعه تلویزیونی «پهلوانان نمیمیرند» میتوانند هر شب ساعت 23 شاهد پخش این سریال از شبکه «آیفیلم» باشند.
امیرسجاد دبیریان