تناسب آیات و سوره‌شناسی؛ لازمه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان
گروه فرهنگی: عضو هیات علمی دانشکده علوم قرآنی با اشاره به اینکه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان نباید از سوره بقره آغاز شود، عنوان کرد: تناسب آیات در متن و بحث سوره‌شناسی قبل از ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان باید وجود داشته باشد.
محسن رجبی، عضو هیات علمی دانشکده علوم قرآنی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در خصوص ضرورت ترجمه قرآن کریم برای کودکان و نوجوانان، تصریح کرد: قبل از ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان باید به سمت آموزش برویم. آموزشی که مصداق سیره نبوی و ائمه (ع) باشد.
رجبی با اشاره به اینکه اصول و معیار ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان باید ساده باشد، افزود: با توجه به سن کودکان و نوجوانان، اصول و معیار ترجمه باید مطابق با فهم کودکان و نوجوانان باشد و معیارهایی در آن به کار گرفته شود که بتوانند آن مفاهیم را درک و ضبط کنند.
نبود متخصصی کاربلد در حوزه ترجمه قرآن و روانشناسی برای کودکان و نوجوانان
پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، نبود متخصصی کاربلد که هم تبحر در زمینه ترجمه قرآن و روانشناسی داشته باشد، از مهمترین چالش‌های ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان دانست و ادامه داد: اگر تلفیقی در این زمینه صورت گیرد اتفاق بسیار خوبی در زمینه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان می‌افتد چراکه یک مترجم باید علاوه بر اصول و معیار ترجمه قرآن در روانشناسی نیز تبحر داشته باشد. این برای روانشناسان هم صدق می‌کند باید اصول و معیار ترجمه برای کودکان و نوجوانان را به خوبی بیاموزند.
وی با اشاره به انواع ترجمه قرآن، تصریح کرد: ترجمه لفظ به لفظ که منسوخ شده است، ترجمه پاینده، ترجمه آزاد، ترجمه مفهومی، ترجمه تفسیری از جمله ترجمه‌هایی است که وجود دارد.
استفاده زیاد از ترجمه آزاد و تفسیری قرآن در آثار کودکان و نوجوانان
رجبی در پاسخ به این سوال که از میان ترجمه‌های موجود کدام یک از آنها در بحث ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان کارایی بیشتری دارد، افزود: قطعا ترجمه آزاد و تفسیری برای ترجمه قرآن کودکان و نوجوانان مورد نیاز است و کارآیی آن بیشتر است به شرط آن که همراه با شرح و توضیح باشد.
عضو هیات علمی دانشکده علوم قرآنی در پاسخ به سوالی دیگر اینکه چگونه می‌توان ترجمه قرآن را به صورت نثر و داستانی برای کودکان و نوجوانان درآورد، عنوان کرد: قطعا از راه داستان و نثر بهتر می‌توان ترجمه قرآن را برای کودکان و نوجوانان انجام داد. همانطور که حسین مرادی یکی از مترجمان قرآن در زمینه کودکان و نوجوانان، در مجله گلستان مقاله‌ای نوشته است که در آن مقاله، سوره‌های کوتاهی که در آخر قرآن وجود دارد را در قالب داستانی زیبا با مفاهیم ملموس و جذاب برای کودکان و نوجوانان ترجمه کرده است.
شرح و تصویرگری قابل فهم؛ از لازمه‌های ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان
وی ادامه داد: ترجمه داستانی قرآن برای کودکان و نوجوانان قابل فهم و مطابق با نیاز روحی و روانی آنها است و قرآن‌هایی که برای این گروه سنی ترجمه می‌شوند باید شرح و توصیف داشته باشند. قابل فهم و از تصویرگری خوبی برخوردار باشند. تصویرگری خوب قرآن برای کودکان و نوجوانان بهتر می‌تواند مخاطب را جذب کند البته باید از گزیده‌گویی و پرگویی دور باشد.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که خلاءها و ضعف‌هایی که در خصوص ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان وجود دارد، گفت: باید جا و مکانی برای ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان وجود داشته باشد تا در آن مرکز افراد سطح‌شناسی شوند و کارهای خوبی در زمینه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان صورت گیرد.
وی ادامه داد: قم تنها مرکز تخصصی ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان است چقدر خوب است که شبیه این مرکز تخصصی در مشهد پایتخت فرهنگی ایران باشد.
عضو هیات علمی دانشکده علوم قرآنی با اشاره به اینکه اگر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بتواند مرکزی در حوزه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان ایجاد کند، اظهار کرد: می‌توان در آن مرکز فضایی طراحی کرد و از اساتیدی که در حوزه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان و کسانی که در حرفه داستان و شعر کودکان و نوجوانان کار می‌کنند، دعوت شود تا با بررسی چالش‌های موجود در این زمینه و با ایجاد برنامه‌ای کوتاه مدت با همکاری رسانه، اطلاعات خوبی به مخاطب کودک و نوجوان در زمینه ترجمه داستانی قرآن ارائه کرد.
رجبی در پاسخ به این سوال، مهمترین چیزی که باعث می‌شود مخاطب کودک و نوجوان قرآن نخواند، گفت: آموزش قرآن قبل از هر چیز باید در قلب کودکان و نوجوانان جای گیرد آنها باید با قرآن مانوس باشند و ترجمه‌هایی که در این زمینه انجام می‌شود، ساده، قابل فهم و به دور از پیچیدگی باشد.
تناسب آیات و سوره‌شناسی؛ لازمه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان
وی ادامه داد: متأسفانه اغلب ترجمه‌ها از این مسأله برخوردار هستند و تناسب آیات در متن و سوره و بحث سوره‌شناسی قبل از ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان باید وجود داشته باشد.
آموزش و ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان از سوره ناس آغاز شود
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان نباید از سوره بقره آغاز شود، عنوان کرد: باید مطابق سیری که در سیره نبوی مطرح است و در سده‌های نهم و دهم هجری شاهد آن هستیم. از سوره ناس آموزش و ترجمه قرآن برای کودکان و نوجوانان شروع و به سوره بقره ختم شود.
پژوهشگر بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در خصوص نوآوری‌هایی که در این زمینه باید صورت گیرد، تصریح کرد: باید آیاتی از قرآن را استخراج و به صورت موضوعی درآوریم، آن را مرتب و ترجمه و شرح دهیم و در اختیار کودکان و نوجوانان بگذاریم.
