نگاهی به سریال‌های ماه رمضان 96 سیما/ تنوع موضوع و رویکرد
گروه هنر: سیما در خرداد 96 سه سریال با نام‌های «سر دلبران»، «نفس» و «زیر پای مادر» روی آنتن خواهد فرستاد که در سه موضوع متفاوت، روی آنتن می‌رود. در این تولیدات هم قصه عاشقانه وجود دارد هم اینکه روایتی تازه از انقلاب اسلامی را در آن شاهد خواهیم بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هرساله در ایام ماه رمضان سریال‌هایی روی آنتن می‌رود مردم تا پس از افطار بتوانند متناسب با ایام این ماه مبارک، اوقات خود را با تماشای برنامه‌های سیما بگذارند. در این میان تولیداتی با استقبال شدید مخاطبان مواجه شده و تا مدت‌ها درباره آن حرف زده می‌شود؛ برای مثال سریال‌هایی چون «اغما» یا «صاحبدلان» توانستند علاقه‌مندان بسیاری را به سمت خود جذب کنند، اما عمده تولیدات کارهایی سفارشی هستند که تنها آنتن را پر می‌کند و جریان‌سازی خاصی به همراه ندارد.
نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، موضوعاتی است که سازندگان سریال‌های مناسبتی انتخاب می‌کنند. عمده کارهای تولید شده در این حوزه نیز عموماً کارهایی خانوادگی هستند، چون این دست آثار در جذب تماشاگر راحت‌تر از دیگر گونه‌هاست، اما چند سال پیش موضوعی در سینما باب شد که به‌شدت با استقبال مردم مواجه شد، ولیکن به دلیل تکرار بیش از حد در این حوزه هم تماشاگران اشباع شدند هم اینکه حساسیت‌هایی پیرامون آن به‌وجود آمد که سبب شده دیگر مسئولان سینما انگیزه‌ای برای ادامه این مباحث نداشته باشند.
موضوعات ماورایی، مضمونی است که درباره آن بحث می‌کنیم. این شکل تولیدات با سریال «او یک فرشته بود» آغاز شد و در «اغماء» به اوج رسید. این شکل قصه علاوه بر جذابیت‌های ظاهری تاثیرات خاص خود را نیز به همراه داشت، چون به مردم انگیزه می‌داد تا بیشتر به مضامین دینی اهمیت دهند، ولی همان‌گونه که گفتیم همیشه ما از فرصت‌های پیش رویمان به‌درستی استفاده نمی‌کنیم و به‌نوعی فرصت‌سوزی در این زمینه داریم. برای همین دیگر سریال‌هایی با محوریت شیطان یا فرشته‌های مقرب خدا در تلویزیون ساخته نشد.
با توجه به توضیحات فوق می‌خواهیم معرفی اجمالی از سریال‌هایی که قرار است در ماه مبارک رمضان امسال (96) روی آنتن شبکه‌های مختلف سیما رود، داشته باشیم.
«سر دلبران» سریال رمضانی شبکه دو
هرگاه درباره آثار برتر ماه رمضان سخن گفته می‌شود، معمولاً نامی هم از «صاحبدلان» به میان می‌آید. این سریالی را محمد حسین لطیفی کارگردانی کرده بود و از دید خودش تا به امروز یکی از محبوب‌ترین کارهایش در عرصه تلویزیون است. این فیلمساز که به‌خوبی سلیقه تماشاگر را می‌شناسد خرداد امسال (96) مجموعه‌ای با عنوان «سر دلبران» روی آنتن شبکه دو خواهد برد. در این کار خانوادگی و اجتماعی محور و موضوع اصلی، مسجد است. در کلامی مجموعه می‌خواهد به نقش فراموش شده مسجد در زندگی امروز اشاره داشته باشد، چون در گذشته نه چندان دور، مساجد محلی برای حل مشکلات مردم بودند، اما امروز تنها در زمان اقامه نماز برای ساعتی مسجد باز است!
«سر دلبران» یک آیتم بسیار جذاب دارد که مطمئنا اهرمی در جهت موفقیت این سریال خواهد بود. آن نیز لوکیشن‌های متنوع این سریال است که در شهر یزد گرفته شده اشت؛ شهری که زیبایی‌های آن خیره‌کننده است و کاملاً با موضوعات معنوی فضایش همخوانی دارد. تصویربرداری این کار از ابتدای اسفندماه ماه آغاز شد و هم اکنون بخش‌هایی از آن در تهران جلوی دوربین رفته است. این سریال 30 قسمت خواهد داشت که هر قسمت آن در 35 دقیقه به نمایش در خواهد آمد.
فیلمنامه «سر دلبران» توسط حسین حسنی و با همکاری رضا خمسه نوشته شده و این کار جدیدترین محصول سازمان هنری اوج است. محمدرضا شفیعی که پیشتر در «تنهایی لیلا» با وی همکاری داشت باز هم با وی همراه است. نکته جالب دیگر که باعث می‌شود این سریال جذابیت بیشتری پیدا کند، حضور لطیفی در مقام روحانی در این سریال است که برای اولین بار در آثار محمدحسین لطیفی رخ می‌دهد. محمد کاسبی، فرهاد قائمیان، اسماعیل محرابی، برزو ارجمند، متین ستوده، جعفر دهقان، جهانبخش سلطانی و رضا توکلی از جمله بازیگرانی هستند که در این کار بازی می‌کنند.
«نفس» با موضوع انقلاب اسلامی در شبکه سه
اما شبکه سه که از آن به عنوان شبکه جوان نام برده می‌شود، برای ماه رمضان سراغ موضوعی رفته که موفقیت آن در جذب تماشاگر، ریسکی بزرگ برای کارگردانش جلیل سامان است. «نفس» عنوان این سریال است که سعی دارد با محور قرار دان انقلاب اسلامی، روایتی جدید از انقلاب داشته باشد. البته کارگردان این سریال پیشتر با کارهایی نظیر «ارمغان تاریکی» و «پروانه» نشان داد این حوزه را به‌خوبی می‌شناسد، اما باید در انتظار بود تا قضاوت کرد آیا ساخته جدید سامان همچون دو کار قبل خوب است؟
البته ممکن است این سوال در ذهن پیش آید که الزام پرداختن به چنین موضوعی در ماه رمضان چیست؟ این پرسش از سوی برخی مسئولان پاسخ داده شده است. بدین شرح که همزمانی ماه رمضان امسال با مناسبت‌هایی چون 15 خرداد و 7 تیر، باعث شده چنین اتفاقی صورت گیرد
داستان این سریال درباره جوانی پر شر و شور است که در بحبوحه وقایع انقلاب رازی در زندگی‌اش فاش می‌شود. او برای رسیدن به حقیقت حوادث پیچیده‌ای را پشت سر می‌گذارد. مسعود رایگان، ژاله صامتی، علی‌رضا کمالی، بهناز جعفری، فاطمه گودرزی، هدایت هاشمی، داریوش فرهنگ، معصومه قاسمی پور، رامین راستاد، قربان نجفی، احسان امانی، شهاب شادابی، هادی عامل هاشمی، پژمان جمشیدی، ساناز سعیدی و ... بازیگران این سریال هستند.
لازم به ذکر است، شخصیت سیدحسن؛ روحانی‌ای که ایفای نقش او را هدایت هاشمی در «پروانه» برعهده داشت، با همین شخصیت در سریال «نفس» حضور دارد. تدوین این سریال به‌صورت همزمان ادامه دارد و حسن حسن‌دوست بیش از نیمی از تدوین این سریال را انجام داده است. شهر نور، وردیج، کلاک کرج، سینما صحرا و بیمارستان فیروزآبادی از جمله لوکیشن‌هایی بود که عوامل «نفس» در آنها کار کردند.
«زیر پای مادر» سریال شبکه یک در ماه مبارک
«زیر پای مادر» عنوان یک مجموعه تلویزیونی است که کارگردانی آن را بهرنگ توفیقی بر عهده دارد و سعید نعمت‌الله نگارش فیلمنامه را بر عهده داشته است. درضمن زینب تقوایی تهیه‌کنندگی این کار را انجام داده و قرار است، سریال در 30 قسمت 45 دقیقه‌ای از شبکه یک سیما پخش شود. این مجموعه پیشتر با نام «لبخند رخساره» معرفی شده بود که در ادامه به «دیباجی» تغییر نام داد و در پایان با نام «زیر پای مادر» برای پخش معرفی شد.
تهران، مشهد، نیشابور، قدمگاه، هشتگرد و بندر انزلی از جمله محل‌هایی هستند که در آن سریال جلوی دوربین رفته است. کامبیز دیرباز، پریوش نظریه، بهناز جعفری، مهدی سلطانی، مجید واشقانی، آتیلا پسیانی، بهزاد فراهانی، حمیدرضا هدایتی، درسا بختیاری و علی‌رضا آرا بازیگرانی هستند که در این سریال دینی جلوی دوربین رفته‌اند. «زیر پای مادر»، قصه مردی میانسال است که با پسرش در شهر مشهد زندگی می‌کند. همسر این مرد بنا به دلایلی در سال‌های اول زندگی مشترک، وی و پسرش خلیل را ترک کرده است. مرد میانسال که به شغل رستوران‌داری مشغول است، آخر هفته‌ها از رستورانش به زائران امام رضا(ع) نذری می‌دهد. قبول شدن در یکی از دانشگاه‌های تهران و آشنا شدن او با ستاره، راه ورود رخساره را به قصه باز می‌کند. همچنین داستان‌های زن و مردهایی در کنار یکدیگر است که همه آنها به‌نوعی نقش اصلی بوده و در تکامل قصه به هم کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که طبق اطلاع رسانی انجام شده، در بخش‌هایی از این سریال به مساله ورود جنس قاچاق به کشور نیز پرداخته می‌شود.
در این سریال شاهد بازی متفاوت کامبیز دیرباز خواهیم بود. وی نقش فردی را بازی می‌کند که چندین سال از خودش بزرگتر است، اما گریم نسبتاً خوب، توانسته چهره‌ای متفاوت از این بازیگر ارائه دهد، هرچند باید در انتظار نشست تا بتوان درباره بازی وی نیز قضاوت کرد، البته این بازیگر در سال‌های اخیر تا حدودی در انتخاب نقش‌ها مناسب عمل نکرده به‌ویژه در عرصه سینما شاهد نقش‌های ضعیفی از وی هستیم، اما آنگونه که به نظر می‌رسد این مجموعه می‌توان موفقیتی تازه برای این بازیگر باشد.
با معرفی کوتاهی که از این سه سریال به عمل آمد، می‌توان از همین ابتدا انتظار داشت که سریال «سر دلبران» به عنوان پر مخاطب‌ترین مجموعه ماه رمضان روی آنتن رود. دلیل این اتفاق را هم می‌توان در چند بخش ذکر کرد. ابتدا اینکه محمدحسین لطیفی کارگردان این کار سلیقه و خواست تماشاگر را می‌شناسد. برای مثال سریال «تنهایی لیلا» در بحث فنی، حرف خاصی برای گفتن نداشت، اما به دلیل داشتن قصه پرکشش، کارگردانی خوب و انتخاب بازیگران مناسب، مجموعه با استقبال بسیار خوبی مواجه شد. این ویژگی در عمده کارهای لطیفی وجود دارد و احتمالا در ساخته جدیدش نیز لحاظ خواهد شد.
در پایان جا دارد، نقدی را که سال‌ها نسبت به سریال‌های مناسبتی سیما مطرح می‌شود، بازطرح کرد و آن اینکه در ساخت کارهای مناسبتی، تعلل و از دست دادن فرصت در طی سال باعث شده زمان ساخت بسیاری از این سریالها با زمان پخش آن همراه شود. همین مسئله نیز تاثیر بدی بر روی کیفیت آن و به‌ویژه در پایان‌بندی مجموعه دارد، برای همین در عمده کارها معمولاً شاهد فینالی خوب برای مجموعه‌های مناسبتی نیستم.
دلیل این ضعف رایج هم عموماً نبود بودجه مطرح می‌شود. توجیهی که به نظر منطقی و موجه نیست، بلکه راهی برای فرار از تدبیر و دوراندیشی است. واقعیتی که از این باور نشئت می‌گیرد، سیما همیشه در کارهای نمایشی خود می‌خواهد پیام‌رسانی خود را به سطحی‌ترین و دم‌دست‌ترین شکل به بینندگان تلویزیون منتقل کند!
نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، موضوعاتی است که سازندگان سریال‌های مناسبتی انتخاب می‌کنند. عمده کارهای تولید شده در این حوزه نیز عموماً کارهایی خانوادگی هستند، چون این دست آثار در جذب تماشاگر راحت‌تر از دیگر گونه‌هاست، اما چند سال پیش موضوعی در سینما باب شد که به‌شدت با استقبال مردم مواجه شد، ولیکن به دلیل تکرار بیش از حد در این حوزه هم تماشاگران اشباع شدند هم اینکه حساسیت‌هایی پیرامون آن به‌وجود آمد که سبب شده دیگر مسئولان سینما انگیزه‌ای برای ادامه این مباحث نداشته باشند.
موضوعات ماورایی، مضمونی است که درباره آن بحث می‌کنیم. این شکل تولیدات با سریال «او یک فرشته بود» آغاز شد و در «اغماء» به اوج رسید. این شکل قصه علاوه بر جذابیت‌های ظاهری تاثیرات خاص خود را نیز به همراه داشت، چون به مردم انگیزه می‌داد تا بیشتر به مضامین دینی اهمیت دهند، ولی همان‌گونه که گفتیم همیشه ما از فرصت‌های پیش رویمان به‌درستی استفاده نمی‌کنیم و به‌نوعی فرصت‌سوزی در این زمینه داریم. برای همین دیگر سریال‌هایی با محوریت شیطان یا فرشته‌های مقرب خدا در تلویزیون ساخته نشد.
با توجه به توضیحات فوق می‌خواهیم معرفی اجمالی از سریال‌هایی که قرار است در ماه مبارک رمضان امسال (96) روی آنتن شبکه‌های مختلف سیما رود، داشته باشیم.
«سر دلبران» سریال رمضانی شبکه دو
هرگاه درباره آثار برتر ماه رمضان سخن گفته می‌شود، معمولاً نامی هم از «صاحبدلان» به میان می‌آید. این سریالی را محمد حسین لطیفی کارگردانی کرده بود و از دید خودش تا به امروز یکی از محبوب‌ترین کارهایش در عرصه تلویزیون است. این فیلمساز که به‌خوبی سلیقه تماشاگر را می‌شناسد خرداد امسال (96) مجموعه‌ای با عنوان «سر دلبران» روی آنتن شبکه دو خواهد برد. در این کار خانوادگی و اجتماعی محور و موضوع اصلی، مسجد است. در کلامی مجموعه می‌خواهد به نقش فراموش شده مسجد در زندگی امروز اشاره داشته باشد، چون در گذشته نه چندان دور، مساجد محلی برای حل مشکلات مردم بودند، اما امروز تنها در زمان اقامه نماز برای ساعتی مسجد باز است!
«سر دلبران» یک آیتم بسیار جذاب دارد که مطمئنا اهرمی در جهت موفقیت این سریال خواهد بود. آن نیز لوکیشن‌های متنوع این سریال است که در شهر یزد گرفته شده اشت؛ شهری که زیبایی‌های آن خیره‌کننده است و کاملاً با موضوعات معنوی فضایش همخوانی دارد. تصویربرداری این کار از ابتدای اسفندماه ماه آغاز شد و هم اکنون بخش‌هایی از آن در تهران جلوی دوربین رفته است. این سریال 30 قسمت خواهد داشت که هر قسمت آن در 35 دقیقه به نمایش در خواهد آمد.
فیلمنامه «سر دلبران» توسط حسین حسنی و با همکاری رضا خمسه نوشته شده و این کار جدیدترین محصول سازمان هنری اوج است. محمدرضا شفیعی که پیشتر در «تنهایی لیلا» با وی همکاری داشت باز هم با وی همراه است. نکته جالب دیگر که باعث می‌شود این سریال جذابیت بیشتری پیدا کند، حضور لطیفی در مقام روحانی در این سریال است که برای اولین بار در آثار محمدحسین لطیفی رخ می‌دهد. محمد کاسبی، فرهاد قائمیان، اسماعیل محرابی، برزو ارجمند، متین ستوده، جعفر دهقان، جهانبخش سلطانی و رضا توکلی از جمله بازیگرانی هستند که در این کار بازی می‌کنند.
«نفس» با موضوع انقلاب اسلامی در شبکه سه
اما شبکه سه که از آن به عنوان شبکه جوان نام برده می‌شود، برای ماه رمضان سراغ موضوعی رفته که موفقیت آن در جذب تماشاگر، ریسکی بزرگ برای کارگردانش جلیل سامان است. «نفس» عنوان این سریال است که سعی دارد با محور قرار دان انقلاب اسلامی، روایتی جدید از انقلاب داشته باشد. البته کارگردان این سریال پیشتر با کارهایی نظیر «ارمغان تاریکی» و «پروانه» نشان داد این حوزه را به‌خوبی می‌شناسد، اما باید در انتظار بود تا قضاوت کرد آیا ساخته جدید سامان همچون دو کار قبل خوب است؟
البته ممکن است این سوال در ذهن پیش آید که الزام پرداختن به چنین موضوعی در ماه رمضان چیست؟ این پرسش از سوی برخی مسئولان پاسخ داده شده است. بدین شرح که همزمانی ماه رمضان امسال با مناسبت‌هایی چون 15 خرداد و 7 تیر، باعث شده چنین اتفاقی صورت گیرد
داستان این سریال درباره جوانی پر شر و شور است که در بحبوحه وقایع انقلاب رازی در زندگی‌اش فاش می‌شود. او برای رسیدن به حقیقت حوادث پیچیده‌ای را پشت سر می‌گذارد. مسعود رایگان، ژاله صامتی، علی‌رضا کمالی، بهناز جعفری، فاطمه گودرزی، هدایت هاشمی، داریوش فرهنگ، معصومه قاسمی پور، رامین راستاد، قربان نجفی، احسان امانی، شهاب شادابی، هادی عامل هاشمی، پژمان جمشیدی، ساناز سعیدی و ... بازیگران این سریال هستند.
لازم به ذکر است، شخصیت سیدحسن؛ روحانی‌ای که ایفای نقش او را هدایت هاشمی در «پروانه» برعهده داشت، با همین شخصیت در سریال «نفس» حضور دارد. تدوین این سریال به‌صورت همزمان ادامه دارد و حسن حسن‌دوست بیش از نیمی از تدوین این سریال را انجام داده است. شهر نور، وردیج، کلاک کرج، سینما صحرا و بیمارستان فیروزآبادی از جمله لوکیشن‌هایی بود که عوامل «نفس» در آنها کار کردند.
«زیر پای مادر» سریال شبکه یک در ماه مبارک
«زیر پای مادر» عنوان یک مجموعه تلویزیونی است که کارگردانی آن را بهرنگ توفیقی بر عهده دارد و سعید نعمت‌الله نگارش فیلمنامه را بر عهده داشته است. درضمن زینب تقوایی تهیه‌کنندگی این کار را انجام داده و قرار است، سریال در 30 قسمت 45 دقیقه‌ای از شبکه یک سیما پخش شود. این مجموعه پیشتر با نام «لبخند رخساره» معرفی شده بود که در ادامه به «دیباجی» تغییر نام داد و در پایان با نام «زیر پای مادر» برای پخش معرفی شد.
تهران، مشهد، نیشابور، قدمگاه، هشتگرد و بندر انزلی از جمله محل‌هایی هستند که در آن سریال جلوی دوربین رفته است. کامبیز دیرباز، پریوش نظریه، بهناز جعفری، مهدی سلطانی، مجید واشقانی، آتیلا پسیانی، بهزاد فراهانی، حمیدرضا هدایتی، درسا بختیاری و علی‌رضا آرا بازیگرانی هستند که در این سریال دینی جلوی دوربین رفته‌اند. «زیر پای مادر»، قصه مردی میانسال است که با پسرش در شهر مشهد زندگی می‌کند. همسر این مرد بنا به دلایلی در سال‌های اول زندگی مشترک، وی و پسرش خلیل را ترک کرده است. مرد میانسال که به شغل رستوران‌داری مشغول است، آخر هفته‌ها از رستورانش به زائران امام رضا(ع) نذری می‌دهد. قبول شدن در یکی از دانشگاه‌های تهران و آشنا شدن او با ستاره، راه ورود رخساره را به قصه باز می‌کند. همچنین داستان‌های زن و مردهایی در کنار یکدیگر است که همه آنها به‌نوعی نقش اصلی بوده و در تکامل قصه به هم کمک می‌کنند. لازم به ذکر است که طبق اطلاع رسانی انجام شده، در بخش‌هایی از این سریال به مساله ورود جنس قاچاق به کشور نیز پرداخته می‌شود.
در این سریال شاهد بازی متفاوت کامبیز دیرباز خواهیم بود. وی نقش فردی را بازی می‌کند که چندین سال از خودش بزرگتر است، اما گریم نسبتاً خوب، توانسته چهره‌ای متفاوت از این بازیگر ارائه دهد، هرچند باید در انتظار نشست تا بتوان درباره بازی وی نیز قضاوت کرد، البته این بازیگر در سال‌های اخیر تا حدودی در انتخاب نقش‌ها مناسب عمل نکرده به‌ویژه در عرصه سینما شاهد نقش‌های ضعیفی از وی هستیم، اما آنگونه که به نظر می‌رسد این مجموعه می‌توان موفقیتی تازه برای این بازیگر باشد.
با معرفی کوتاهی که از این سه سریال به عمل آمد، می‌توان از همین ابتدا انتظار داشت که سریال «سر دلبران» به عنوان پر مخاطب‌ترین مجموعه ماه رمضان روی آنتن رود. دلیل این اتفاق را هم می‌توان در چند بخش ذکر کرد. ابتدا اینکه محمدحسین لطیفی کارگردان این کار سلیقه و خواست تماشاگر را می‌شناسد. برای مثال سریال «تنهایی لیلا» در بحث فنی، حرف خاصی برای گفتن نداشت، اما به دلیل داشتن قصه پرکشش، کارگردانی خوب و انتخاب بازیگران مناسب، مجموعه با استقبال بسیار خوبی مواجه شد. این ویژگی در عمده کارهای لطیفی وجود دارد و احتمالا در ساخته جدیدش نیز لحاظ خواهد شد.
در پایان جا دارد، نقدی را که سال‌ها نسبت به سریال‌های مناسبتی سیما مطرح می‌شود، بازطرح کرد و آن اینکه در ساخت کارهای مناسبتی، تعلل و از دست دادن فرصت در طی سال باعث شده زمان ساخت بسیاری از این سریالها با زمان پخش آن همراه شود. همین مسئله نیز تاثیر بدی بر روی کیفیت آن و به‌ویژه در پایان‌بندی مجموعه دارد، برای همین در عمده کارها معمولاً شاهد فینالی خوب برای مجموعه‌های مناسبتی نیستم.
دلیل این ضعف رایج هم عموماً نبود بودجه مطرح می‌شود. توجیهی که به نظر منطقی و موجه نیست، بلکه راهی برای فرار از تدبیر و دوراندیشی است. واقعیتی که از این باور نشئت می‌گیرد، سیما همیشه در کارهای نمایشی خود می‌خواهد پیام‌رسانی خود را به سطحی‌ترین و دم‌دست‌ترین شکل به بینندگان تلویزیون منتقل کند!
از نظر بدترین سریالها اگه اول نشیم مقامی دومی حتمیه