«ممد نبودی ببینی...»؛ از اجرای یک نوحه تا تولد یک ملودی ماندگار
گروه هنر: «ممد نبودی ببینی...» بدون تردید در عرصه موسیقی و آوای انقلابی و دفاع مقدسی از جمله آثار ماندگار و بی‌بدیل است که با شنیدن آن، مخاطب بی‌اختیار به یاد حماسه آزادسازی خرمشهر می‌افتد.
از آن زمان تاکنون در قالب آثار متعدد فرهنگی و هنری بسیاری در تلاش بودند تا به نوعی با پدیدآوری اثری دین خود را به این حماسه بزرگ تاریخ معاصر ایران اسلامی ادا کنند، نقاشان در قالب بوم‌های نقاشی که گوشه‌ای از این جانفشانی را به تصویر کشیدند، فیلمسازان که آثار سینمایی متعددی را با محوریت موضوع مقاومت شهری در روزهای منتهی به سقوط این شهر ساختند و البته جامعه موسیقی که در قالب ساخت قطعاتی حماسی سعی در تداعی گوشه‌ای از این سلحشوری و قهرمانی فرزندان راستین این آب و خاک داشته و دارند.
با این وجود اما انصافاً تنها برخی از آثار هنری مرتبط با این حماسه بزرگ را می‌توان برشمرد که به منزله هویت هنری فتح خرمشهر می‌توان از آنها یاد کرد؛ اگر موضوع خرمشهر را با آثار سینمایی همچون «بلمی به سوی ساحل» مرحوم ملاقلی‌پور و یا «کیمیا» و«سرزمین خورشید» احمدرضا درویش بتوان تجسم کرد به طور قطع در عرصه موسیقی با وجود بیشمار تولیداتی که با تم حماسی سعی در معرفی این واقعه عظیم داشتند اما قطعه موسیقی«ممد نبودی ببینی...» با صدای غلام کویتی‌پور، سند معتبر موسیقایی در زمینه حماسه خرمشهر است.
شعر این قطعه البته در ابتدا نوحه‌ای بود که در رثای سیدمحمدعلی جهان‌آرا؛ فرمانده سپاه خرمشهر اول بار توسط حسین فخری؛ همرزمش بر سر مزار او خوانده شد را جواد عزیزی سروده بود و یک سال بعد و همزمان با سالگرد آزادسازی خرمشهر آن را در قالب نوحه‌ای غلام کویتی‌پور آن را اجرا کرد.
اما اگر خواسته باشیم آهنگ و ملودی نوحه «ممد نبودی ببینی...» را به لحاظ شیوه اجرا ریشه‌یابی کنیم باید به این نکته اشاره کرد که ریشه این نوحه که بر روی این شعر پیاده و توسط کویتی‌پور متعلق به یکی از سبک‌های موسیقی عزا رایج در استان بوشهر است که سال‌ها قبل جهانبخش کردی‌زاده معروف به «بخشو» آن را با مطلع «لیلا بگفتا شه لب تشنه‌کامان / دستم به دامان، آقا الامان» در ایام محرم و صفر خوانده بود که البته ناصر تقوایی؛ فیلمساز پیشکسوت ایرانی آن را در فیلم مستند «اربعین» مجدد با اجرای بخشو بازخوانی کرده است.
به هر حال «ممد نبودی ببینی...» به عنوان یکی از اسناد معتبر موسیقی حماسی و دفاع مقدس آنچنان مطرح شد که بعدها برای ماندگار بیشتر به آهنگسازی محمدرضا علیقلی و خوانندگی غلام کویتی‌پور تولید شد.
متن نوحه «ممد نبودی ببینی ...»:
خون یارانت پر ثمر گشته
ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته
خون یارا نت پر ثمر گشته
آه و واویلا… کو جهان آرا
نور دوچشمان تر ما...
امیدم گشته ناامید بعد از هجر تو
یاران می‌آیند اندر پی تو
موسوی آمد پی تو استقبالش کن
بر کوی رضوان تو مهمانش کن
آه و واویلا کو جهان آرا
نور دو چشمان تر ما...
از هجرت‌ای سردار دل گل‌ها پژمردند
نخل‌های شهر ما بی‌سر می‌مردند
در دست مردان خدا جامت می‌ماند
در یاد مستان نامت می‌ماند...
برای شنیدن این ملودی اینجا را کلیک کنید.
