کدام ترجمه قرآن برای چه مخاطبی مناسب است
گروه ادب: در سال‌های اخیر ترجمه‌های متعددی از قرآن کریم به قلم اهل فن و مترجمان توانمند کشور به چاپ رسیده است که به قلم روان و روزآمد به زبان، درک مخاطبان نسل جدید نزدیک‌تر است، اما عموم مخاطبان تنها یک یا دو ترجمه معتبر قدیمی را می‌شناسند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، در آستانه ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن قرار داریم. یکی از سنت‌های حسنه و اصیل مردم ایران همانند بسیاری از کشورهای اسلامی، روی آوردن به قرائت قرآن در این ایام است که طبق روایات ثواب قرائت هر آیه چندین برابر عنوان شده است.
قرآن کریم امروزه با خطوط و ترجمه‌های مختلفی به چاپ می‌رسد و طراحی جلد، رنگ% علائم به کار گرفته در اعراب‌گذاری‌ها، تعداد رنگ‌هایی که در چاپ آیات به کار گرفته شده، تذهیب‌ها و شمسه‌هایی که بر زیبایی صفحات قرآن می‌افزاید، نوع کاغذ به کار گرفته شده برای چاپ از گلاسه، معطر، 30 و 32 گرمی و ... یا چاپ مصاحفی که تنها متن آیات را دارند، سبب ایجاد تنوع عرضه این مصحف شریف در بازار نشر شده است.
از سوی دیگر، سایر کشورها اسلامی نیز به چاپ قرآن مبادرت کرده‌اند و در این حوزه می‌توان برخی را پیشتاز برشمرد، از جمله لبنان که کیفیت چاپ مطلوب و بالایی دارد. موضوع قابل توجه دیگری است که این مصاحف برای آنان که نیازی به ترجمه آیات ندارند و معانی را درمی‌یابند قابلیت استفاده دارد که انصافا در طرح و رنگ با نمونه‌های ایرانی متفاوت است.
همچنین در طول سال‌های گذشته قرآن‌هایی با رویکردی متفاوت از آنچه پیش از این به چاپ می‌رسید منتشر شد که علاوه بر ترجمه و متن آیات قرآن، تفسیر را نیز شامل می‌شد که از آن جمله می‌توان به قرآن حکیم با ترجمه آیت‌الله مکارم شیرازی که به قلمی روان ارائه شده و در کنار ترجمه، تفسیر آیات برگزیده را نیز آورده است، اشاره کرد.
یکی دیگر از رویکردهایی که در سال‌های پس از
پیروزی انقلاب اسلامی به آن توجه شد، گوناگونی ترجمه‌های مختلف از قرآن کریم است.
اینکه چرا به ترجمه در این ابعاد توجه نشان داده شده است، به این دلیل بوده که
ترجمه‌های قرآن باید متناسب با هر نسل بوده باشد و به شکل روزآمد ارائه شود تا
مخاطبی که به خواندن ترجمه می‌پردازد توانایی درک و مفهوم بیان شده را داشته باشد.
محمدمهدی فولادوند
همچنین در این باره می‌توان به ترجمه زنده‌یاد
محمدمهدی فولادوند از قرآن اشاره کرد که از شیوايى، سادگی، استواری و نیز صحت و دقت
فراوان برخوردار است و متضمن نثر فارسى امروزى و بدون سبك و پيچيدگى است و از همه اساسی‌تر
اينكه قابل فهم و درك است. روش ترجمه وی آمیخته‌ای از دو روش ترجمه محتوایی و تحت‌اللفظی
است؛ به این معنی که یک نثر روشن و شیوا و در عین حال مطابق با متن آیات ارائه شده
است. نثر این ترجمه بنا به اسلوب و زبان ترجمه به فارسی امروز و به صورت ساده بیان
شده است. این ترجمه از مطابقت بی نظیر با اصل کلام الهی برخوردار بوده و مترجم
تلاش کرده است تا روش خود را در سراسر ترجمه حفظ کند.
طاهره صفارزاده
ترجمه زنده‌یاد طاهره صفارزاده نیز در نوع خود
بی‌بدیل است. وي ترجمه قرآن را از شكل لفظ به لفظ، به شكل ترجمه روان تبديل كرد. صفارزاده
در ترجمه، آيات را از هم تفكيك و ترجمه‌ای تقطيع شده از قرآن ارائه كرد كه تا پیش
از وی، هيچ كس اين كار را انجام نداده بود. ویژگی دیگر این اثر آن است که ترجمه
صفارزاده تفسیری است یا به قول خود وی، ترجمه مفهومی قرآن است. به این معنی که
مترجم با توجه به مفهوم قرآن آن را ترجمه کرده است.
سیدعلی موسوی
گرمارودی
در همین باره می‌توان به ترجمه سیدعلی موسوی گرمارودی اشاره کرد؛ از آنجا که گرمارودی در شعر و ادبیات سرآمد است، در کاربرد الفاظ فارسی و روان در اوج جای دارد و قلم وی نیز علاوه بر اینکه رویکرد ادبی دارد، برای عموم مردم نیز قابل فهم است. مترجم در این ترجمه بر مدارک و اسناد لغات تاکید بسیار داشته است. این ترجمه قابلیت آن را دارد که در حوزه زبان فارسی به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرد. یکی از امتیازاتی که این اثر دارد آن است که مقاله‌ای به عنوان موخره در پایان آن آمده است که سرشار از نکات قرآنی است.
ابوالفضل بهرامپور
ترجمه قرآن به قلم ابوالفضل بهرامپور نیز اثر دیگری است که در سال‌های پس از پیروزی انقلاب به بازار نشر عرضه شده است. از جمله ویژگی‌هایی که این ترجمه دارد، می‌توان به قرارگیری ترجمه در کنار متن قرآن اشاره کرد و توضیح درباره لغاتی که از نظر معنی دارای مشکل هستند. این ویژگی باعث می‌شود که افراد دارای سطح تحصیلات پایین تا دانشجویان، بتوانند به راحتی از آن استفاده کنند. در صفحه مقابل این ترجمه نیز توضیح برخی از آیات قرآن به صورت گزیده آمده است.
بهاءالدین خرمشاهی
دیگر ترجمه‌ای که در این حوزه می‌توان به آن اشاره کرد، اثر بهاءالدین خرمشاهی است. این ترجمه، روان، خوشخوان و جذاب است. مخاطب می‌تواند بدون مراجعه به متن آیات، مفاهیم را درک کند. این ترجمه از قرآن کریم به سبک نثر مترجم روان‌نویسی شده است که علاوه بر افرادی که سطح تحصیلات بالایی دارند، برای عموم مردم نیز قابل فهم است. امتیاز دیگر این ترجمه، وجود برابر و معادل براى همه واژه‌ها و ترکيبات قرآنى است. همچنین این ترجمه دارای توضیحاتی در پانوشت‌ها، واژه‌نامه قرآنی، مقالات و فهرست توضیحات است.
ابوالقاسم امامی
ترجمه ابوالقاسم امامی از قرآن
کریم نیز در شمار ترجمه‌های سال‌های اخیر است. مترجم در این ترجمه تلاش کرده است
تا با استفاده از توانایی‌های زبان فارسی در و ترجمه‌های کهن فارسی، ترجمه‌ای
استوار ارائه کند که از نظر بلاغت و شیوایی، همخوان و هماهنگ با قرآن باشد. در این
اثر، توضیح آنچه که بنا به ضرورت بلاغت حذف شده است، در پاورقی ارائه شده تا متن
کلام دچار از هم گسیختگی نشود. معادل‌یابی بسیاری از کلمات قرآنی که معادل عربی
آنها در دیگر ترجمه‌ها موجود است را می‌توان از نکات مهم این ترجمه برشمرد.
حسین استادولی
همچنین در ترجمه حسین استادولی
از قرآن کریم، می‌توان به توضیحات مفصل در پاورقی اشاره کرد که در آنجا به حل برخی
معضلات یا شأن نزول و متشابهات پرداخته شده است. این ترجمه دارای توضیحات تفسیری
نیز است و گاه برای روشن کردن معنی آیه یا اتصال آن با آیات پیشین، توضیحاتی در
متن ارائه شده است که این توضیحات به وسیله دو قلاب از متن جدا شده است.
حسین انصاریان
در این راستا می‌توان به ترجمه حجت‌الاسلام والمسلمین استاد حسین انصاریان نیز اشاره کرد. این ترجمه ساده‌نویسی است و از پیرایه‌ها به دور است. استاد انصاریان بر اساس فهم عموم مردم قلم به دست می‌گیرد و قرآن را ترجمه می‌کند که همین موضوع سبب رویکرد متفاوت در ترجمه ایشان نسبت به برخی دیگر از ترجمه‌ها شده است. در این ترجمه، استاد انصاریان علاوه بر نشان دادن زیبایی ادبی قرآن، اعجاز معنوی این کتاب آسمانی را نیز به خوبی انعکاس داده است.
در این میان باید به این نکته هم اشاره کرد که با وجود ترجمه‌های متنوع از قرآن کریم، اما هنوز هم مردم کشورمان به برخی ترجمه‌های معتبر همچون ترجمه ارزشمند آیت‌الله الهی قمشه‌ای اکتفا می‌کنند که شاید یکی از دلایل این رویکرد آن باشد که آنان از ترجمه‌های دیگر اطلاعات کافی در اختیار ندارند که شاید در ایجاد انس و فهم قرآن کریم با توجه به جنس و سلایق مخاطبان کارآمدتر نسبت به ترجمه‌های نام‌آشنای سال‌ها قبل باشد.
