سوختهنگاری هنری است که ریشه تاریخی آن به صدها سال قبل بر میگردد، اما به دلایل مختلف این هنر در بین مردم ناشناس مانده است. سوختهنگاری هم به روی چوب انجام میشود و هم به روی چرم، البته به اشکال دیگر نیز میتوان به این هنر پرداخت. با این مقدمه با مرتضی نداف، هنرمند سوختهنگار که دبیری نخستین جشنواره ملی سوختهنگاری را هم بر عهده دارد، گفتوگویی انجام دادیم که در ادامه با آن همراه میشویم. درباره چگونگی شکلگیری این جشنواره بگویید؟ جشنواره ملی مردمی فرشتگان غواص در راستای اجرای فرمان آتش به اختیار مقام معظم رهبری آغاز شد، در این زمینه سعی کردیم یک کار کاملا خودجوش و کار فرهنگی تمیزی را اجرا کنیم که به برکت شهدای عزیز این امر محقق شده و همه چیز بهخوبی پیش رفت. درباره فراخوان این رویداد هم باید بگویم در ماه مبارک رمضان برنامه جشنواره شهدای غواص با عنوان فرشتگان غواص را از کانال ملی سوختهنگاری که جمع زیادی از هنرجویان و هنرمندان این رشته را گردهم آورده است اعلام کردیم و تاکنون ده شرکتکننده از استانهای مختلف در این جشنواره شرکت کردهاند.
استقبال مسئولان از طرح جشنواره چطور بود؟با رایزنی و مکاتبه با معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مقرر شد آثار این جشنواره در قالب یک نمایشگاه اختصاصی و ملی در سوم مهرماه جاری مصادف با چهارم محرم جاری همزمان با هفته دفاع مقدس در فرهنگسرای نیاوران برپا شود.
از برنامههای پیشرو این جشنواره بگویید؟لازم است بگویم فراخوان جشنواره ملی سوختهنگاری (مدافعان حرم) نیز از این رسانه منتشر میشود و هنرمندان علاقهمند به شرکت در این جشنواره تا ۱۲ مرداد فرصت دارند در این جشنواره ثبت نام کنند. مهلت ارسال آثار به دبیرخانه جشنواره یکم مهرماه است. زمان برگزاری نمایشگاه فرشتگان غواص و مدافعان حرم همزمان ۳ مهرماه در گالری شماره ۲ فرهنگسرای نیاوران خواهد بود.
چه احساسی در کار برای شهدا میبینید که این طرحها را اجرا میکنید؟این اتفاق مبارک را به فال نیک میگیریم، چراکه پس از پیگیریهای زیاد برای محل نمایشگاه و زمان برگزاری بدون هیچ برنامهریزی تاریخ برگزاری چهارم محرم شد. عملیات کربلای ۴ یک طرف و چهارم محرم یکسوی دیگر، اینها برای ما یک نشانه است و بیحکمت نمیدانیم و یقین داریم تمامی کارهای ما در این خصوص تحت توجه شهداست و هیچ شکی نداریم که حقیقتاً شهدا زندهاند. در این خصوص حرف زیاد است و در این فرصت نمیگنجد، اما این را یادگاری بگویم هم نفس شدن و هم گام شدن با نیت شهدا حال و روز انسان را تغییر میدهد و به جایی میبرد که همه حسرت داشتن آن حس را میکشند.
چه ضرورتی در اجرای این طرح دیدید؟پرداختن به مفاهیمی چون هنر که سرچشمه پاکی و زیباییهاست میتواند روح مهربانی و محبت را در انسانها زنده نگهدارد. تلاش و همدلی هنرمندان و صبر و تحمل مشکلات پیش روی اجرا، بنای یک درخت پربار را به دنبال دارد که اکنون با همت و تلاش هنرمندان این درخت در حال رشد است و افراد زیادی در سایه این درخت کهن زندگی میکنند.
نتیجه کار گروهی را در هنر سوختهنگاری چگونه ارزیابی میکنید؟ وقتی کار گروهی در قالب یک خانواده قرار گرفت و همگی به یک هدف فکر کردند، دیگر کمکاری و کملطفی بیمعناست. کسانی در جامعه موفق هستند که صبور باشند، چراکه دنیای فعلی پر از تلاطمهای فکری و اجتماعی است و یک هنرمند رسالتش خنثی کردن تنشهای روحی و فکری در جامعه است.
در این جشنواره تعامل و ارتباط با سایر هنرمندان رشتههای دیگر نیز دارید؟جمع موفق هنرمندان کانال ملی سوختهنگاری برنامههای متعدد دیگری نیز در دست اقدام دارد که بهمرور زمان در مناسبت خودش با حمایتهای دستگاههای فرهنگی انجام میدهیم. ما غیر از هنر سوختهنگاری هنرهای دیگری مثل؛ نستعلیق، شکسته نستعلیق، معلی، ثلث، خطنقاشی، طراحی، نقاشی، مینیاتور، تذهیب و دیگر رشتههای هنرهای سنتی مثل معرق، منبت، قلمزنی، گره چینی، خاتم، میناکاری نیز داریم که از اساتید برجسته و به نام ایران هستند و از تجربیات و آثار هنریشان اعضای کانال ملی سوختهنگاری نیز بهرهمند میشوند.
جایگاه هنر و نقش هنر را در جامعه تشریح کنید؟هنرمند یک گنجینه است و هنر یک گنج گرانبها. باید قدر و منزلت هنرمندان کشور بیش از این دانسته شود، بهدست گرفتن زمام امور هنر و هنرمندان صبوری و تخصص میخواهد. چنانچه این امر محقق شود تازه شروع کار هنرمندان است. تعامل بین هنرمند و متولیان امر باید کاملاً دوستانه و بدون بروکراسی باشد. هنرمند چنانچه بخواهد وقتش را صرف پیچ و خم اداری کند، حسی برایش نمیماند که خلق اثر کند. از اینرو وقتی هنرمند کمحوصله باشد به سمت آثار اصیل و خلق آثار ناب نمیرود و آثاری خلق میکند که گاهی فرهنگ میشود. فرقی ندارد چه هنری باشد. موسیقی باشد یا تجسمی یا سنتی یا سینما.
چه راهکاری برای بهره بیشتر از زبان هنر در جامعه دارید؟ بایستی هنرمندان را ساماندهی حقیقی داد. هر وزارتخانهای که معاونت فرهنگی دارد بایستی با سیاست و اساسش طرح و برنامه فرهنگی داشته باشد و از گروههای مختلف هنری کمک بگیرد. درضمن در راستای منویات مقام معظم رهبری درباره اتاق فکرها، ما به اتفاق جمعی از نخبگان در بنیان فناوران و ایدهپردازان، تالار فکر و اندیشه را راهاندازی کردیم که از فکر و ایدههای نخبگان طرحهای فرهنگی هنری را در کشور اجرا کنیم. ما مدام جلسات متعدد داریم و دستور کار جلسات رفع آسیبهای اجتماعی و راهکارهای اجرای برونرفت از چالشها و ضعفهای فرهنگی و مقابله با تهاجم فرهنگی بیگانه است.
به طور مثال در زمینه اصلاح الگوی مصرف بایستی با ابزار هنر کارهای فرهنگی جدید و کاربردی و موثر را اجرا کرد تا نتایجش در الگوی مصرف نمایان شود. بحث آب و کمآبی یک هشدار است. اگر دستگاههای اجرایی و فرهنگی هنری عنایت بیشتری داشته باشند با گروه فرهنگی هنری و علمی که در اختیار داریم میتوانیم نواقص فرهنگی را به راحتی حل کنیم. شکر خدا مردم ایران این مشارکت را نشان دادهاند. هر جا که بحث همکاری و مشارکت به میان میآید مردم حضور گسترده دارند و این حضور را بایستی رسانه ملی محیا و آماده کند.