از تبیین تشیع حقیقی تا هم‌نشینی با محرومان و نیازمندان
گروه اجتماعی: معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی گفت: براساس نقل‌های تاریخی یکی از مهمترین فعالیت‌های امام معرفی و تبیین شیعه به صورت شفاف و صریح و به تناسب شرایط است که این موضوع با تأمل در فضایی که امام رضا(ع) حدیث سلسله الذهب را در آن بیان کردند، مشخص می‌شود.
وی اظهار کرد: درباره با فعالیت‌های ایشان قبل از ولایت عهدی باید گفت در تاریخ نقل شده که حضرت از حدود بیست سالگی در مسجد مدینه حضور پیدا می‌کردند و فتوا می‌دادند و در حقیقت حتی در زمان حیات امام موسی کاظم(ع) به عنوان یک مرجع علمی شناخته می شدند.
معاون پژوهشی حوزه علیمه خراسان‌جنوبی بیان کرد: در رابطه با بعد از ولایت عهدی حضرت رضا(ع) تاریخ شفاف‌تر درباره فعالیت‌های ایشان سخن گفته و مفصل‌تر کارهای فکری، علمی و فرهنگی ایشان تبیین شده است.
تبیین شیعه به صورت شفاف و صریح در زندگی حضرت رضا(ع) پررنگ است
شیدایی ادامه داد: براساس نقل‌های تاریخی یکی از مهمترین فعالیت‌های امام معرفی و تبیین شیعه به صورت شفاف و صریح و به تناسب شرایط است که این موضوع با تأمل در فضایی که امام رضا(ع) حدیث سلسله الذهب را در آن بیان کردند، مشخص می‌شود.
وی افزود: امام رضا(ع) در شرایطی با صراحت و شفافیت در حدیث مشهور به سلسله الذهب توحید را به امامت گره زدند که بنی عباس در قدرت قرار داشته و وضعیت ولایت عهدی ایشان نیز هنوز مشخص نبود و بعد از ورودشان به مرو دراین باره تصمیم‌گیری شد.
معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی گفت: نکته دیگری که در زمینه فرهنگی امام رضا(ع) باید مورد توجه قرار گیرد روشنگری ایشان در زمینه تهمت‌هایی بود که عوامل حکومتی به شیعیان اهل بیت(ع) وارد می‌کرد.
واکنش امام در قبال تهمت‌هایی که به شیعه وارد می‌شد
شیدایی اظهار کرد: یکی از تهمت‌ها این گفته غلط بود که ائمه اطهار(ع) مردم را بردگان خود می‌دانند که وقتی اخبار این موضوع به حضرت رسید ایشان واکنش شدیدی داشتند و بیان کردند که به خداوند سوگند چنین چیزی مد نظر من و پدرانم نبوده است و در این خصوص روشنگری کردند.
وی بیان کرد: البته حضرت در زمینه رفتارهای ناصحیح برخی از شیعیان نیز هشدارهایی داشتند و در حدیثی اشاره کردند که با اتکاء به محبت محمد و آل محمد(ص) عبادت را و با اتکاء به عبادت محبت محمد و آل محمد را ترک نکنید.
معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه عبادت و محبت اهل بیت(ع) مؤید یکدیگر هستند، ادامه داد: وقتی ما پیرو این امام رضا(ع) باشیم نمی‌توانیم به بهانه اینکه محبت اهل بیت(ع) را داریم، هیئتی و مذهبی هستیم از عبادات خود کم بگذاریم چرا که اسلام دین ایمان و عمل صالح به صورت توأمان است.
شیدایی افزود: ما نباید به دنبال یک اسلام کاریکاتوری باشیم و تنها بخشی که خودمان تمایل داریم را بپذیریم و نسبت سایر موضوعات و مسائل مهم بی توجه باشیم.
پاسخ امام به برادری که انتساب به خاندان رسالت را فخر خود می‌دانست
وی گفت: مثال دیگر در زمینه اصلاح باورهای ناصحیح برخی از شیعیان می‌توان به رفتار حضرت با برادرشان زید به عنوان کسی که در زمان مأمون فعالیتای ضد حکومتی داشت و شهرهایی را نیز گرفته بود اشاره کرد.
معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی ادامه داد: زید در محفلی سخن از این زد که ما از خاندان رسول الله(ص) هستیم و بر این موضوع فخر می‌فروخت که حضرت در پاسخ او گفتند به میزان عملت تکیه کن که چون از خاندان رسالت هستی (به واسطه تأثیر رفتار شخص منتسب به اهل بیت(ع) در جامعه) اگر کار اشتباهی انجام دهی بیش از دیگران عذاب خواهی شد و چون کار خیری انجام دهی نیز بیش از دیگر مردم پاداش الهی دریافت خواهی کرد که شبیه این گفته را قرآن‌کریم درباره همسران پیامبر(ص) نیز بیان کرده است.
وی گفت: همه این سخنان دلیل روشنی است بر اینکه هیچ مسئله‌ای از جمله انتساب به سادات و خاندان رسالت و یا هر چیز دیگری نمی‌تواند بهانه‌ای باشد تا نسبت به اعمالمان توجه لازم و کافی را نداشته باشیم.
معاون پژوهشی حوزه علیمه خراسان‌جنوبی اظهار کرد: در یک جمع بندی می‌توان گفت آنچه در فعالیت‌های علمی حضرت امام رضا(ع) مشهود میباشد نقش پررنگ علم کلام و ارائه عقاید تشییع و اسلام با رویکردی مستدل و معقول است.
شیدایی بیان کرد: در حوزه تبیین مبانی اسلام توسط حضرت رضا(ع) نیز می‌توان به مناظرات ایشان با علمای ادیان مختلف اشاره کرد که مأمون برای شکست وجهه علمی امام این مناظرات را تشکیل داده بود اما نتیجه عکس حاصل شد.
وی افزود: درکتاب عیون اخبارالرضا(ع) از مرحوم شیخ صدوق و در کتاب احتجاج مرحوم طبرِسی به طور مفصل مناظرات حضرت امام رضا(ع) بیان شده است که نکات قابل توجه و تأملی در آن نهفته است.
معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی گفت: یکی دیگر از موضوعاتی که در زندگی امام رضا(ع) پررنگ بود که وجهه اخلاقی و فرهنگی دارد توجه ایشان به محرومان بود و حضرت همواره با غلامان و محرومان بر سر یک سفره می نشست.
شیدایی ادامه داد: همچنین از حضرت نقل شده که به غلامان می‌فرمودند هر گاه شما را برای امری صدا زدم و مشغول غذا خوردن بودید بلند نشوید که در این جمله علاوه بر توجه به نکات بهداشتی و روانی بحث عزت و احترام نیز نهفته است.
وی اظهار کرد: شاید ما به راحتی از کنار این موضوعات بگذریم اما وقتی دریابیم حضرت در شرایطی با محرومان و غلامان اینگونه برخورد می‌کرد که در جبهه مقابل بنی عباس در اوج ثروت و قدرت بود و بر آن فخر می‌فروخت ارزش کار بیشتر روشن می‌شود.
سخنان اهل بیت(ع) را به صورت کاربردی در زندگی پیاده کنیم
معاون پژوهشی حوزه علمیه خراسان‌جنوبی بیان کرد: البته هر آنچه از سیره امام رضا(ع) می‌گوییم باید به صورت کاربردی در زندگی پیاده کنیم تنها به بیان این گفته‌ها اکتفاء نکنیم.
وی ادامه داد: به عنوان مثال وقتی حضرت می‌گویند خردمندترین مردم کسی است که با مردم با گشاده‌رویی برخورد کند باید بررسی کنیم که این جمله اگر در زندگی‌ها حاکم شود به عنوان مثال حتی شیوه رانندگی ما چه تغییری خواهد کرد.
شیدایی یادآور شد: از این موارد و موضوعات بسیار زیاد است که باید هوشمندانه و دقیق به صورت کاربردی به جامعه ارائه شود تا در نهایت زندگی‌مان سبک زندگی رضوی به خود بگیرد.
حکیمه بهمن زاده
