تولید روانشناسی اسلامی با تئوریپردازی مؤیدات قرآنی و روایی
گروه دانشگاه: رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی در نخستین دوره علمی پژوهشی مفتاح عنوان کرد: برخی از آیات و روایات بنمایههای روانشناسی دارند و برخی دیگر نیز بسیار مشابه نظریات روانشناسی هستند؛ از این رو مطالبی از روانشناسی در اسلام یافت می‌شود که باید استخراج و تئوریزه شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، حجت‌الاسلام والمسلمین عباس پسندیده در روز سوم دوره علمی پژوهشی «مفتاح» که در شهر مقدس قم در حال برگزاری است، در حوزه رشته تخصصی روانشناسی و علوم تربیتی حضور یافت و در موضوع تولید روانشناسی اسلامی به ارائه مباحث خود پرداخت.
وی در ابتدا با بیان اینکه مدت زیادی است درگیر مباحثی کلی و مبنایی شدهایم و از تولید علم دینی غافل ماندهایم، گفت: باید تلاش کنیم در این حوزه ورود داشته باشیم و در هر رشته، دست به تولید مباحث اسلامی بزنیم که در اینجا بحث از روانشناسی اسلامی است.
رئیس پژوهشکده اخلاق و روانشناسی اسلامی به صورت مختصر، تاریخی از روانشناسی ارائه کرد و گفت: در ابتدا روانشناسی با دین همراهی داشته است و پس از مدتی از آن گریزان بوده است اما دوباره دین را به رسمیت شناخته است و به آن بازگشته است؛ مخصوصا با گرایش به نظریاتی که معنویت را برای زندگی ضروری میدانند. در ادامه روانشناسی فرهنگی ظهور پیدا کرد که فرهنگ را به عنوان یک عنصر تعیینکننده پذیرفته بود. مدتها بعد روانشناسی فرهنگی در مسیحیت، یهودیت، بودا و ... مطرح شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث در پاسخ به این سوال که اساسا روانشناسی اسلامی امکان دارد، عنوان کرد: برخی از آیات و روایات داریم که مایههای روانشناسی دارند و برخی از آنها نیز بسیار مشابه برخی از نظریات روانشناسی هستند.
وی با نقد رویکرد اسلامیزه کردن که تنها کارکرد آن پیدا کردن مؤیدات روایی برای نظریات روانشناسی است، گفت: باید مبتنی بر آیات و روایاتی که مؤیدات روایی برای نظریات روانشناسی دارند، دست به تئوریپردازی زد. واضح است که همه چیز روانشناسی در اسلام نیست، بلکه مطالبی از روانشناسی در اسلام هست. آنچه هست را باید تئوریزه کرد نه اینکه تلاش کرد همه روانشناسی را از اسلام استخراج کرد. در فرآیند تئوریزه کردن باید حقایق پنهان و قوانین موجود در پس روایات را استخراج کنیم که این قوانین می توانند مبنای تئوری باشند.
