به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) عید بود و منتظر خبرهای خوب از جنس شادباش بودیم؛ اما گروهی بیگناه به کام مرگ رفتند، حوادث دو سال قبل برایمان تداعی شد، چرا باید شاهد قربانیانی از جنس انسان در این روز باشیم، اگر دو سال قبل صدها تن حاجی مظلوم در اثر بیتدبیری حکام سعودی به مسلخ برده شده و هابیل وار زیر چنگال فرزندان قابیل گروه گروه به کام مرگ رفتند، این بار در این عید عزیز شاهد مسلخ جادههای مرگ برای کودکان معصوم هرمزگانی بودیم.
جادههایی که روزانه یا میکشند یا که عضوی و نخاعی قطع میکنند؛ پدری امید آینده، مادری جگرگوشه، برادری غمخوار و خواهری تکیهگاهاش را از دست میدهد یعنی سالانه 20 هزار تن در مسلخ جادههای کشور کشته میشوند.
آماری بیش از جنگ
تنها در یکدهه گذشته 280 هزار تن در تصادفات جادهای کشور جان باختهاند، به همین تعداد و شاید بیشتر افرادی در بیمارستانها به این علت بستری شدهاند این در حالیست که کل شهدای جنگ تحمیلی 219 هزار تن بوده است یعنی جادههای کشور خود به تنهایی میتواند مانند دشمنی متجاوز جان ایرانیها را بگیرد. اگر سالی آمار مرگ کاهش پیدا میکند همان سال آمار مصدومان افزایش پیدا میکند. در 4 ماهه نخست امسال شاهد کاهش آمار مرگ در جاده بوده و در همین حال افزایش مصدوم.
سید امیر حسین مهدوی، معاون پزشکی و آزمایشگاهی سازمان پزشکی قانونی کشور در این رابطه به خبرگزاری
ایکنا میگوید، با اشاره به کاهش 1 درصدی آمار تصادفات رانندگی طی چهار ماهه نخست سال جاری در مقایسه با سال گذشته اظهار کرد: تعداد افراد متوفی طی این چهارماه 5369 بوده است؛ این در حالیست که در مقایسه با سال گذشته که با آمار 5423 یک درصد کاهش را نشان میدهد.
وی در رابطه با مصدومان حوادث رانندگی نیز عنوان کرد: در چهار ماهه نخست سال جاری 113 هزار و 897 نفر در انواع تصادفات رانندگی در کشور مصدوم شدهاند که در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته که با 112 هزار و 770 نفر مصدوم مواجه بودیم یک درصد افزایش را نشان میدهد.
تصادفها و سوانح رانندگی در ایران به گفته سید حسنقاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت سومین عامل مرگ و میر در ایران است، علتی که به راحتی که میتوان از آن پیشگیری و آمار آن را کاهش داد. سازمان بهداشت جهانی نیز ایران را به دلیل آمار بالای مرگ و میر در میان 190 کشور جهان در جایگاه 189 قرار میدهد.
خسارت اقتصادی
تصادفها و سوانح رانندگی در هر جایی علاوه بر مرگ و میر، خسارتهای جسمی و روانی، خسارتهای عظیم اقتصادی را به دنبال دارد، سال 92 بود که مرکز پژوهشهای مجلس از خسارتهای 52 هزار میلیارد تومانی یعنی معادل 8.5 درصد تولید ناخالص داخلی کشور به دلیل خسارتهای رانندگی پرده برداشت، این علاوه بر هزینهای است که انتقال، بستری، درمان و توانبخشی به خانوادهها تحمیل میکند، اگر قرار است اقتصاد را بهبود بخشیم باید این هزینه کاهش پیدا کند. اگر قرار است اقتصاد مقاومتی را محقق کنیم هیچ راهی نداریم که این وضعیت را بهبود بخشیم.
متهم کیست؟
در هر حادثهای در ایران به نوعی عادت کردهایم به دنبال خطای انسانی باشیم و تا به زبان عامیانه کاسه کوزهها را سر او شکست و به نوعی خود را از عذاب وجدان راحت کنیم، اگر چه آمار بالای 70 درصدی خطاهای انسانی جای چون و چرا و اما و اگر باقی نمیگذارد اما باید گفت وضعیت کیفی خودروهای موجود و عدم استاندارد بودن جادههای کشور نیز اشاره کرد که تأثیری مستقیم بر این سوانح دارند.
کیفیت خودروهای داخلی و تأثیر آن بر تصادفات جادهای در کشور به گونهای است که واکنش وزیر بهداشت را برانگیخته و موجب شد تا با حملهای مستقیم از خودورسازان داخلی بخواهد تا به فکر جان و مال مردم باشند نه اینکه جیب خود را پر کنند، هاشمی گفت: ما میتوانیم خودروهای فاقد استاندارد را وارد خیابانها کنیم و انتظار داشته باشیم تصادفات هم نداشته باشیم؟... هرچقدر ما بیمارستان ها را تجهیز کنیم، اگر برای مسائل دیگر نظیر نظارت بر استاندارد تولید خودرو وقت صرف نکنیم، نتیجه نخواهیم گرفت. ما 36 سال است خودرو می سازیم، اما هنوز از رسیدن به نقطه آرمانی خود دور هستیم.
این روزها حمایت از تولید داخلی بهانهای شده است تا عدهای چشم را بر واقعیتها بسته و هرگونه انتقاد از صنعت خودرو سازی را تاب نیاورده و منتقدان را با عنوان مخالفان تولید داخلی بنوازند، کیفیت پایین و قیمت بالای خودروهای داخلی هر از گاهی صدای بسیاری در آورده و حتی موجب شد کمپینی نیز چندی پیش در مخالفت با وضعیت خودورسازی داخلی راهاندازی شود.
اگر قرار است خودروهای داخلی که هنوز هم بیشترین بار حمل و نقل را در کشور برعهده دارند همچنان با این کیفیت تولید شوند، شکی وجود ندارد که آمار سوانحی که ناشی از وضعیت پایین و غیر ایمن خودرو است، همچنان بالا باشد. از سوی دیگر کیفیت جادههای کشور نیز وضعیت مطلوبی ندارند، علیرغم تلاشهای بسیاری که پس از انقلاب اسلامی و به ویژه دو دهه اخیر برای بهبود وضعیت حمل و نقل در کشور شد، همچنان به نظر میرسد که نیاز کشور به جادههای ایمن بسیار بیشتر از راهها و آزادراههای کنونی است.
خوردوهای داخلی و جادههای کشور را میتوان از طریق تصویب قوانین در مجلس و دولت و اختصاص بودجههای مناسب بهبود بخشید، اما برای خطای انسانی باید چه کرد؟ وزارت بهداشت که بارها در مورد آمار بالای مرگ و میر جادهای ابراز نگرانی کرده است؛ خود به عنوان متولی نظام سلامت کشور وظیفه کاهش مرگ و میر ناشی از حوادث ترافیکی را بر عهده دارد، علیرضا مقیسی رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت در این رابطه به
ایکنا میگوید: تفاهمنامه مشترکی بین وزیر بهداشت و وزیر راه در اواخر دولت یازدهم با وزارت راه، مسکن و شهرسازی مبنی بر این که تا سه سال سالیانه حداقل 20 هزار نفر از مرگ و میر حوادث جادهای کشور کاهش پیدا کند، ایجاد شد، این تفاهم نامه اختصاصا به امضای دکتر سیاری معاون وقت بهداشتی وزارت بهداشت و با معاونت حمل و نقل و سازمان راهداری به امضا رسید.
مقیسی ادامه داد: پیش از این سند بیماریهای غیر واگیر در وزارت بهداشت تدوین شد که در آن در مورد حوادث ترافیکی برای چشمانداز افق 1404 پیشبینی شده است که ما ملزم به کاهش بیست درصد از مرگ ناشی از این حوادث هستیم.
وی بیان کرد: کاهش مرگ ناشی از حوادث ترافیکی یک فعالیت بین سازمانی با تولیت وزارت بهداشت است تفاهم نامهای که با وزارت راه امضا شد، معاونت بهداشتی وزارت بهداشت را ملزم به توانمندسازی مردم برای پیشگیری از این حوادث و معاونت حمل و نقل و سازمان راهداری را ملزم به اصلاح راهها کرد. دیگر سازمانهای نیز حسب مورد وظیفه خود را باید اجرا کنند.
رئیس اداره پیشگیری از حوادث وزارت بهداشت عنوان کرد: این برنامه تا پایان برنامه ششم در سه فاز، نهادینه شده و برای فاز اول در 2 استان و در فاز بعدی به تمامی کشور گسترش پیدا میکند، این فازها شامل آموزش، بهبود اعمال قانون برای ارتقای ایمنی راهها و مهمتر از هر چیزی توانمند سازی مردم از طریق خودمراقبتی در مقابل حوادث ترافیکی است.
در بسیاری از کشورهای اروپایی مصرف الکل یکی از عوامل اصلی بروز خطای انسانی در تصادفات رانندگی و سوانح جادهای است؛ اما این امر در ایران به دلیل جایگاه بالای فرهنگ اسلامی و ممنوعیت تهیه، توزیع و مصرف آن جایگاهی در میان عوامل بروز تصادفهای رانندگی در کشور ندارد، عدم مهارت، خستگی، خوابآلودگی، سرعت بالا، سبقت غیر مجاز، انحراف به چپ، عدم رعایت فاصله مناسب به خودروی جلویی، عدم بررسی نقص فنی پیش و حین حرکت عمده خطاهای انسانی در میان رانندگان ایرانی است.
آموزش، فرهنگسازی، دقت در صدور گواهینامه رانندگی و سختگیری در معاینه فنی اتومبیل، برخوردهای سختگیرانه با تخلفات رانندگی، افزایش نظارت و پوششهای الکترونیک جادهای تا حد زیادی میتواند از بروز خطاهای جادهای که عامل انسانی در آن دخیل هستند پیشگیری کند.
گرچه سوانح رانندگی در ایران به صورت روزانه رخ میدهند، هر یک تأثیر خاص خود را بر شهروند ایرانی باقی میگذارد، برخی از این سوانح به دلیل ویژگی قربانیان آن تأثیر عاطفی ویژهای نیز بر شهروندان باقی میگذارد، سقوط اتوبوس دانشجویان المپیادی و نخبه، تصادف دانشجویان در اردوی راهیان نور، سانحه اتوبوس حامل سربازان و .... برخی از حوادثی بودهاند که عواطف جمعی ایرانیان به شدت درگیر خود کرد، این بار نیز اتوبوس حامل دختران دانش آموزان هرمزگانی در استان فارس دچار سانحه شد، تا 7 دانشآموز که امید آینده کشور و خانوادههای خود بودند در اردوی فرزانگان به همراه مربی و کمک راننده اتوبوس کشته شده و 34 تن نیز مجروح شده و که 5 تن از آنان قطع عضو و قطع نخاع شدهاند.
اگرچه بلافاصله راننده اتوبوس بازداشت شد، اما چیزی از مسئولیت سازمان و نهادهای ترتیبدهنده اردو و سطح ایمنی خودروها نمیکاهد، وزرات آموزش و پرورش به عنوان متولی دانشآموزان باید برای انتخاب خودور و رانندگان آن و زمان رانندگی قوانین خاصی داشته باشد، محمود علیگو رئیس سازمان دانشآموزی در گفتوگو با
ایکنا میگوید: برای انتخاب راننده و اتوبوس اتفاقا آموزش و پرورش آییننامه و قوانین سختگیرانهای دارد، انتخاب راننده و اتوبوس برای اردوهای دانشآموزی 2 حالت دارد؛ نخست اینکه ما خود اتوبوس را اجاره کنیم یا اینکه با شرکتها قرارداد بسته شود بر اساس آییننامه اردویی و قوانین راهنمایی و رانندگی با شرکتها قرارداد بسته میشود، ولی وقتی خود ما به عنوان وزارت آموزش و پرورش اتوبوس اجاره میکنیم قوانین سختگیرانه تری جهت قرار داد اضافه میشود.
وی افزود: امسال نزدیک به هزار دانشآموز از سوی سازمان دانشآموزی به اردو رفتهاند و هر استان با یکی از شرکتها بر اساس آییننامه اردویی و قوانین راهنمایی رانندگی قرارداد بسته است این اتوبوسی که برای دانشآموزان هرمگانی انتخاب شده بود اتوبوس یکی از شرکت بوده که با آن قرار داد بسته شده است.
استفاده از رانندگانی که صرفا برای حمل و نقل در اردوهای دانشآموزی استفاده میشوند و ارائه آموزشها ویژه به آنان موجب میشود تا حد زیادی ایمنی به حمل و نقل این دانشآموزان بخشید و خیال خود را در مورد سلامت آیندهسازان کشور در جادهای بین شهری و داخل شهری راحت کرد.
یاسر مختاری