حجت‌الاسلام قربان‌زاده:
ضرورت اطمینان خاطر دادن به نسل جدید روحانیون برای فعالیت‌های فضای مجازی
گروه فناوری اطلاعات: یک کارشناس فضای مجازی گفت: مهم‌ترين حمايتی كه بايد صورت بگيرد اطمينان خاطری است كه بايد نسبت به نسل جديد روحانيون ايجاد شود. هنوز نسل قديم به نسل جديد اطمينان ندارند. اين مطلب حتی در كلان كشور هم است كه نسل قديم حاكمان به نسل جديد هنوز اطمينان ندارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین حامد قربان‌زاده، کارشناس فضای مجازی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، اظهار کرد: همان‌طور كه مقام معظم رهبري در ديدار اخيرشان با طلاب حوزه علميه تهران فرمودند: يكی از عرصه‌هايی كه قبلا در دسترس نبود و الان وجود دارد، همين فضای مجازي است؛ در تاريخ معاصر خودمان می‌خوانيم كه يكي از آرزوهای روحانيون ما اين بود كه در روز يك ساعت در راديو بتوانند به سخنرانی بپردازند تا بتوانند صدای دين و اسلام را به تمام مردم جهان برسانند.
وی افزود: امروزه با اين گستردگی ارتباطات، انواع مختلفی از رسانه در دسترس ما قرار دارد، در صورتی كه بتوانيم استفاده خوب و مؤثری از آنها داشته باشيم، می‌توانيم ندای اسلام حقيقی را به گوش جهانيان برسانيم، اما به يكباره نمی‌شود به سراغ يك سری از گزاره‌ها برويم بلکه بايد دقت داشته باشيم تا برای گروه‌ها و مخاطب‌های مختلف، گزاره‌هاي مختلفي توليد و آماده كنيم. همان طور كه در متون خودمان آمده است مبنی بر اینکه «چون سر و کارت به کودک درفتاد هم زبان کودکی باید گشاد.» اين بهترين دليل است كه براي هر گروه از مخاطبان بايد خوراك مناسب تهيه شود. برای مسلمين خارج كشور بايد نوع خاصی از خوراك تهيه شود. برای كودكان آنها، برای كودكان خودمان، برای كودكان غير مسلمان، برای جوانان و نوجوانان خارج كشور و داخل كشور و همين طور برای همه مخاطبان اعم از زن و مرد. حتی نوع ديدگاه زنان و مردان به برخی از مسائل فرق می‌كند؛ بنابراين خيلي بايد به اين موضوع دقت داشته باشيم كه گروه مخاطب ما چه گروهي هستند.به عنوان مثال يك جوان دانشجو با يك جوان كارگر و حتی يك جوان كارمند همه با هم فرق می‌كنند. تمام اينها تأكيد بر مسأله مخاطب‌شناسی است؛ بنابراين ظرفيت بسيار زيادی براي پرداختن به موضوعات ديني وجود دارد.
این کارشناس فضای مجازی ادامه داد: صرف معرفی موضوعات دینی مهم نيست، بلكه آن چيزی كه در ورای اين حوادث پنهان شده دارای اهميت است. ما هنوز هم می‌بينيم افرادی كه می‌روند در مكه و مثلا تعداد ستون‌های مسجدالحرام را می‌شمارند تا مثلا نكته‌ای برای گفتن داشته باشند و يا بتوانند آن را به موضوعات دينی ربط بدهند. اين فلسفه بافی‌های خرافی كار را حتی برای سايرين مشكل می‌كند. به قول حجت‌الاسلام قرائتی بر فرض كه فهميديم مسجد‌النبي تعدادی ستون دارد، اين چه دردی را از دين ما درمان می‌كند؟ ما بايد متوجه حوادث پس وقايع باشيم. اين كه مباهله چه تأثيری در ديدگاه مسيحيان نسبت به مسلمين ايجاد كرد و یا اينكه قرآن در آيه 82 سوره مائده می‌فرمايد «نزديك‌ترين افراد به مسلمين مسيحيان هستند به علت اينكه آنها يك سری راهبان و دانشمندانی دارند كه نسبت به خدا و دين گردنكشي نمی‌كنند.» نشان‌گر يك سری از حقايق است كه باعث شده مسيحيان مورد رأفت خاصي در اسلام قرار بگيرند. پس رسيدن به اين مسائل پشت پرده نياز به تحقيق دارد كه وظيفه عالمان دين بيان اين مسائل است تا مردم از پرداختن به خرافات و دامن زدن به آنها خودداری كنند.
وی بیان کرد: اگر عالمان دينی در اين زمينه وارد نشوند، قطعا ديگران عرصه را در دست می‌گيرند و در آن جولان می‌دهند. نتيجه اين می‌شود كه مثلا عده‌ای از بندگان خدا روز مباهله را روزه می‌گيرند و يا روز دحوالارض را روزه می‌گيرند و اعمال آن را انجام می‌دهند، اما از حقيقت آن هيچ‌گونه آگاهی ندارند. ما بايد از فرصت اين ايام براي تبيين مسائل بهره ببريم.
حجت‌الاسلام قربان‌زاده اظهار کرد: امروزه عرصه و زمينه برای كار در زمينه مسائل ديني بسيار زياد است. اگر در گذشته تنها راه تبليغ دين سخنرانی و موعظه و يا نهايتا تأليف كتاب بوده است، در سال‌های اخير با اضافه شدن رسانه‌های شنيداری و ديداری اين عرصه گسترش يافته است. اخيرا نيز با اضافه شدن فضای سايبری عرصه‌های بسيار گسترده‌ای در پيش روی ماست. امروزه از تبليغ‌های چهره به چهره تا تأليف كتاب و برنامه‌های راديويی و تلويزيونی تا تهيه پادكست‌ها و تيزر و ... همگی عرصه‌هايی است كه می‌تواند مخاطب خاص خود را در اين فضاي گسترده پيدا كند.
وی یادآور شد: روحانيون در دو زمينه می‌توانند كار كنند. يكي در عرصه سنتی خود كه همانا تبليغ چهره به چهره و سخنرانی و وعظ و خطابه است و يكی هم در عرصه‌های جديد كه با مشورت‌دهی و مشورت‌گيری به سياست‌گذاری و جهت‌دهی به افراد جهت تهيه و تدوين برنامه‌های مختلف در عرصه‌های گوناگون كمك كنند. در اينجا بر موضوع مشورت‌گيري بيشتر تأكيد می‌كنم چون شايد زمينه كار در يك فضای خاص مجازی به نوع خاصی باشد ولی گاهی اوقات ما با همان روش سنتی خودمان با آن جريان برخورد می‌كنيم. نتيجه اين می‌شود كه علاوه بر اينكه در بعضي موارد اثرگذاری كه ندارد هيچ، بلكه بازخورد منفی هم می‌دهد. پس موضوع مشورت‌گيری در عرصه‌های جديد بسيار اهميت دارد كه نبايد از آنها غافل شد.
حجت‌الاسلام قربان‌زاده اظهار کرد: در گذشته نسبت به ورود در اين عرصه‌ها در حوزه‌ها به دليل تفكر سنتی كه وجود داشت مقابله صورت می‌گرفت. به خاطر دارم كه با دوستانی كه در عرصه فضای مجازی فعاليت می‌كرديم، ديدگاه‌های شديد و غليظي نسبت به ما وجود داشت و حتي در مواردی با ما به عنوان یک روحانی حتی مخالفت‌های عجيبي هم صورت می‌گرفت، اما امروزه بزرگان متوجه شده‌اند كه بايد در اين عرصه‌ها حضور داشت. حتی نظر بر اين است كه اين فضاها در دست متدينين قرار گيرد. خود رسيدن به اين موضوع و اينكه نسل قديم حوزه به نسل جديد اطمينان كند، بسيار حائز اهميت است. طلاب و روحانيون هم بايد نشان دهند كه قدرت آنها به مراتب از قدرت دشمنان دين بيشتر است. لذا بايد نسبت به اين حوزه حساسيت بيشتری صورت گيرد تا اثرگذاری‌ها بيشتر باشد.
وی یادآور شد: مهم‌ترين حمايتی كه بايد صورت بگيرد اطمينان خاطری است كه بايد نسبت به نسل جديد روحانيون ايجاد شود. هنوز نسل قديم به نسل جديد اطمينان ندارند. اين مطلب حتی در كلان كشور هم است كه نسل قديم حاكمان به نسل جديد هنوز اطمينان ندارند. از سوی ديگر برخی از گروه‌هايی كه در اين زمينه فعاليت می‌كنند كاملا خودجوش هستند و تنها چيزی كه نياز دارند يك دفتر كار است. بعضی‌ها نيازمند ديده شدن هستند و بعضي ديگر نياز مادي هم دارند؛ بنابراین ساماندهی و سازماندهی اين گروه‌ها و افراد خود مهم‌ترين كاری است كه بايد صورت بگيرد تا با هم‌افزايی بتوانيم به مصلحت‌های كلان برسيم، متأسفانه امروزه موازی‌كاری در برخی زمينه‌ها بيداد می‌كند. اين منجر به هرز رفتن انگيزه‌ها و تلاش‌ها می‌شود، بايستی برای اين موضوعات چاره‌ای انديشيده شود.
وی افزود: امروزه با اين گستردگی ارتباطات، انواع مختلفی از رسانه در دسترس ما قرار دارد، در صورتی كه بتوانيم استفاده خوب و مؤثری از آنها داشته باشيم، می‌توانيم ندای اسلام حقيقی را به گوش جهانيان برسانيم، اما به يكباره نمی‌شود به سراغ يك سری از گزاره‌ها برويم بلکه بايد دقت داشته باشيم تا برای گروه‌ها و مخاطب‌های مختلف، گزاره‌هاي مختلفي توليد و آماده كنيم. همان طور كه در متون خودمان آمده است مبنی بر اینکه «چون سر و کارت به کودک درفتاد هم زبان کودکی باید گشاد.» اين بهترين دليل است كه براي هر گروه از مخاطبان بايد خوراك مناسب تهيه شود. برای مسلمين خارج كشور بايد نوع خاصی از خوراك تهيه شود. برای كودكان آنها، برای كودكان خودمان، برای كودكان غير مسلمان، برای جوانان و نوجوانان خارج كشور و داخل كشور و همين طور برای همه مخاطبان اعم از زن و مرد. حتی نوع ديدگاه زنان و مردان به برخی از مسائل فرق می‌كند؛ بنابراين خيلي بايد به اين موضوع دقت داشته باشيم كه گروه مخاطب ما چه گروهي هستند.به عنوان مثال يك جوان دانشجو با يك جوان كارگر و حتی يك جوان كارمند همه با هم فرق می‌كنند. تمام اينها تأكيد بر مسأله مخاطب‌شناسی است؛ بنابراين ظرفيت بسيار زيادی براي پرداختن به موضوعات ديني وجود دارد.
این کارشناس فضای مجازی ادامه داد: صرف معرفی موضوعات دینی مهم نيست، بلكه آن چيزی كه در ورای اين حوادث پنهان شده دارای اهميت است. ما هنوز هم می‌بينيم افرادی كه می‌روند در مكه و مثلا تعداد ستون‌های مسجدالحرام را می‌شمارند تا مثلا نكته‌ای برای گفتن داشته باشند و يا بتوانند آن را به موضوعات دينی ربط بدهند. اين فلسفه بافی‌های خرافی كار را حتی برای سايرين مشكل می‌كند. به قول حجت‌الاسلام قرائتی بر فرض كه فهميديم مسجد‌النبي تعدادی ستون دارد، اين چه دردی را از دين ما درمان می‌كند؟ ما بايد متوجه حوادث پس وقايع باشيم. اين كه مباهله چه تأثيری در ديدگاه مسيحيان نسبت به مسلمين ايجاد كرد و یا اينكه قرآن در آيه 82 سوره مائده می‌فرمايد «نزديك‌ترين افراد به مسلمين مسيحيان هستند به علت اينكه آنها يك سری راهبان و دانشمندانی دارند كه نسبت به خدا و دين گردنكشي نمی‌كنند.» نشان‌گر يك سری از حقايق است كه باعث شده مسيحيان مورد رأفت خاصي در اسلام قرار بگيرند. پس رسيدن به اين مسائل پشت پرده نياز به تحقيق دارد كه وظيفه عالمان دين بيان اين مسائل است تا مردم از پرداختن به خرافات و دامن زدن به آنها خودداری كنند.
وی بیان کرد: اگر عالمان دينی در اين زمينه وارد نشوند، قطعا ديگران عرصه را در دست می‌گيرند و در آن جولان می‌دهند. نتيجه اين می‌شود كه مثلا عده‌ای از بندگان خدا روز مباهله را روزه می‌گيرند و يا روز دحوالارض را روزه می‌گيرند و اعمال آن را انجام می‌دهند، اما از حقيقت آن هيچ‌گونه آگاهی ندارند. ما بايد از فرصت اين ايام براي تبيين مسائل بهره ببريم.
حجت‌الاسلام قربان‌زاده اظهار کرد: امروزه عرصه و زمينه برای كار در زمينه مسائل ديني بسيار زياد است. اگر در گذشته تنها راه تبليغ دين سخنرانی و موعظه و يا نهايتا تأليف كتاب بوده است، در سال‌های اخير با اضافه شدن رسانه‌های شنيداری و ديداری اين عرصه گسترش يافته است. اخيرا نيز با اضافه شدن فضای سايبری عرصه‌های بسيار گسترده‌ای در پيش روی ماست. امروزه از تبليغ‌های چهره به چهره تا تأليف كتاب و برنامه‌های راديويی و تلويزيونی تا تهيه پادكست‌ها و تيزر و ... همگی عرصه‌هايی است كه می‌تواند مخاطب خاص خود را در اين فضاي گسترده پيدا كند.
وی یادآور شد: روحانيون در دو زمينه می‌توانند كار كنند. يكي در عرصه سنتی خود كه همانا تبليغ چهره به چهره و سخنرانی و وعظ و خطابه است و يكی هم در عرصه‌های جديد كه با مشورت‌دهی و مشورت‌گيری به سياست‌گذاری و جهت‌دهی به افراد جهت تهيه و تدوين برنامه‌های مختلف در عرصه‌های گوناگون كمك كنند. در اينجا بر موضوع مشورت‌گيري بيشتر تأكيد می‌كنم چون شايد زمينه كار در يك فضای خاص مجازی به نوع خاصی باشد ولی گاهی اوقات ما با همان روش سنتی خودمان با آن جريان برخورد می‌كنيم. نتيجه اين می‌شود كه علاوه بر اينكه در بعضي موارد اثرگذاری كه ندارد هيچ، بلكه بازخورد منفی هم می‌دهد. پس موضوع مشورت‌گيری در عرصه‌های جديد بسيار اهميت دارد كه نبايد از آنها غافل شد.
حجت‌الاسلام قربان‌زاده اظهار کرد: در گذشته نسبت به ورود در اين عرصه‌ها در حوزه‌ها به دليل تفكر سنتی كه وجود داشت مقابله صورت می‌گرفت. به خاطر دارم كه با دوستانی كه در عرصه فضای مجازی فعاليت می‌كرديم، ديدگاه‌های شديد و غليظي نسبت به ما وجود داشت و حتي در مواردی با ما به عنوان یک روحانی حتی مخالفت‌های عجيبي هم صورت می‌گرفت، اما امروزه بزرگان متوجه شده‌اند كه بايد در اين عرصه‌ها حضور داشت. حتی نظر بر اين است كه اين فضاها در دست متدينين قرار گيرد. خود رسيدن به اين موضوع و اينكه نسل قديم حوزه به نسل جديد اطمينان كند، بسيار حائز اهميت است. طلاب و روحانيون هم بايد نشان دهند كه قدرت آنها به مراتب از قدرت دشمنان دين بيشتر است. لذا بايد نسبت به اين حوزه حساسيت بيشتری صورت گيرد تا اثرگذاری‌ها بيشتر باشد.
وی یادآور شد: مهم‌ترين حمايتی كه بايد صورت بگيرد اطمينان خاطری است كه بايد نسبت به نسل جديد روحانيون ايجاد شود. هنوز نسل قديم به نسل جديد اطمينان ندارند. اين مطلب حتی در كلان كشور هم است كه نسل قديم حاكمان به نسل جديد هنوز اطمينان ندارند. از سوی ديگر برخی از گروه‌هايی كه در اين زمينه فعاليت می‌كنند كاملا خودجوش هستند و تنها چيزی كه نياز دارند يك دفتر كار است. بعضی‌ها نيازمند ديده شدن هستند و بعضي ديگر نياز مادي هم دارند؛ بنابراین ساماندهی و سازماندهی اين گروه‌ها و افراد خود مهم‌ترين كاری است كه بايد صورت بگيرد تا با هم‌افزايی بتوانيم به مصلحت‌های كلان برسيم، متأسفانه امروزه موازی‌كاری در برخی زمينه‌ها بيداد می‌كند. اين منجر به هرز رفتن انگيزه‌ها و تلاش‌ها می‌شود، بايستی برای اين موضوعات چاره‌ای انديشيده شود.
