تشت‌گذاری؛ یادآور جوانمردی کاروان امام حسین(ع) در مواجهه با سپاه کوفیان
گروه هنر: روز گذشته بسیاری از حسینیه‌ها، تکایا و مساجد که بانیان آنها هموطنان ترک‌زبان ما هستند؛ آئین تشت‌گذاری را برگزار کردند، جلوه‌ای نمایشی از جوانمردی کاروان امام حسین(ع) در مواجهه با سپاه کوفیان به فرماندهی حر بن یزید ریاحی.
نقل معروف تاریخی است که در این روز کاروان امام حسین(ع) در مسیر رسیدن به کوفه در منطقه‌ای به نام زباله با سپاه کوفی به فرماندهی حر بن یزید ریاحی که با هدف بستن راه بر امام و یارانش به دستور ابن زیاد گسیل شده بودند مواجه می‌شود و آن حضرت وقتی آثار خستگی و تشنگی را در سیمای سپاه کوفی مشاهده می‌کند، دستور می‌دهند که از آب موجود در کاروان ایشان را سیراب نمایند.
عزاداران به واسطه این اقدام جوانمردانه امام حسین(ع) در این روز، هر ساله در آستان ماه محرم اقدام به اجرای آئین نمایشی«تشت‌گذاری» می‌کنند که علاوه بر اینکه تداعی‌گر آن روز است به نوعی رسمی آغاز مجالس عزای امام حسین(ع) را در آن اماکن اعلام می‌کند.
اما کیفیت برگزاری آئین نمایشی «تشت‌گذاری» به این صورت است که یکی دو نفر از عزاداران حسینی کوزه‌ای بر دوش می‌گیرند و دور مسجد را می‌گردند و بقیه نیز از پشت سر آنان حرکت می‌کنند و نوحه و رجز می‌خوانند.
پس از انجام این مرحله از آئین، عزاداران در صفوف پشت سر هم قرار گرفته و دست به دست کوزه‌های پر از آب را تا قسمت میانی تکیه، حسینیه و مسجد که تشتی مسی در آن قرار داده شده است منتقل می‌کنند و این کار تا زمانی اتفاق می‌افتد که تشت قرار گرفته در فضای میانی پر از آب شود؛ این مرحله از آئین نیز با نوحه و رجز همراه است که بیشتر ذکر مناقب حضرت عباس(ع) و سلحشوری ایشان در روز عاشورا در تلاش برای آوردن آب به خیام و کودکان تشنه را یادآور می‌شود و نکته حائز اهمیت در این آئین همانند بسیاری از مراسمات آئینی و نمایشی محرم همچون تعزیه رعایت برخی عناصر قراردادی است، مثلاً تشت پر آب در فضای میانی مجلس عزا، حکم رود فرات و نهر علقمه را دارد.
