حسن هانی‌زاده:
تضعیف محور مقاومت در دوران پساداعش؛ وجه آشکار یک همه‌پرسی
گروه سیاسی: کارشناس مسایل خاورمیانه گفت: کشورهای منطقه به دلیل نگرانی‌های امنیتی با جدایی اقلیم کردستان مخالفند و تنها اسرائیل است که از این موضوع حمایت می‌کند تا پایگاه‌هایی در اقلیم کردستان عراق به منظور تضعیف محور مقاومت و ایران تأسیس کند، پس پیروز اصلی این استقلال ژئوپلیتیکی، رژیم صهیونیستی است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با نزدیک شدن به زمان برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق و هم‌زمانی آن با پیروزی های میدانی نیروهای بسیج مردمی و ارتش عراق در صحنه‌های نبرد علیه داعش، بحث همه‌پرسی عراق یک چالش و تنش جدیدی را در منطقه بحران‌زای خاورمیانه خلق کرده است. در حقیقت دولت‌های منطقه هرکدام به نحوی مخالفت خود را با این همه‌پرسی ابراز کرده‌اند.
درباره دلیل عدم توجه مقامات ارشد منطقه اقلیم کردستان و همچنین نتایج منفی این همه‌پرسی در ابعاد داخلی و منطقه‌ای با «حسن هانی‌زاده» کارشناس مسایل خاورمیانه به گفت‌وگو پرداختیم که نظر شما خوانندگان گرامی را به این گفت‌وگو جلب می‌نماییم.
ایکنا: با توجه به این‌که دولت مرکزی عراق و کشورهای منطقه نظیر ایران و ترکیه با برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان مخالفت خود را اعلام کرده‌اند، چرا مسعود بارزانی به برگزاری همه‌پرسی اصرار می‌ورزد؟
برگزاری همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان با قانون اساسی عراق کاملاً منافات دارد و دادگاه عالی قانون اساسی و پارلمان عراق هم رأی به عدم برگزاری این همه‌پرسی داده‌اند، اما اصرار مسعود بارزانی برای تحقق رویای پدرش (ملامصطفی بارزانی) برای تشکیل یک دولت کردستان مستقل و بزرگ موجب شده یک چالش جدی بین اقلیم کردستان با دولت مرکزی عراق و سایر کشورهای همسابه به وجود آورد.
طی 27 سال گذشته، اقلیم کردستان از یک خودمختاری کاملاً تعریف شده برخوردار است و بعد از سقوط صدام، دولت مرکزی عراق سالانه 17 درصد از بودجه عراق را برای سازندگی و رفاه مردم کردستان عراق اختصاص داده و این امتیاز بسیار بزرگی برای مردم کردستان عراق محسوب می‌شود.
اما با توجه به امتیازاتی که کردها توانسته‌اند در عراق به دست آوردند، هم به ضرر خود مردم اقلیم خواهد بود و هم این همه‌پرسی به بروز یک چالش جدی در منطقه منجر خواهد شد. چون ایران، ترکیه و دولت مرکزی عراق و سوریه با جدایی اقلیم کردستان مخالفند و این مخالفت هم به دلیل نگران‌های مشروع امنیتی آن‌هاست و در این بین تنها رژیم‌صهیونیستی است که قصد دارد عراق تجزیه شود تا پایگاه‌هایی در اقلیم کردستان عراق به منظور تضعیف محور مقاومت و ایران به وجود آورد. بنابراین پیروز اصلی این استقلال ژئوپلیتیکی، رژیم صهیونیستی است و به همین دلیل این رژیم اصرار دارد تا اقلیم کردستان از عراق تجریه شود.
مخالفان همه‌پرسی اقلیم تنها به دولت عراق و کشورهای منطقه محدود نمی‌شود بلکه در درون احزاب کردی اقلیم خودمختار کردستان مانند جنبش تغییر (گوران) و حزب اتحاد اسلامی، با مخالفت‌هایی روبرو است و این اختلافات ممکن است به درگیری‌های داخلی در خود اقلیم کردستان منجر شود. ضمن این‌که دولت مرکزی عراق تهدید کرده است از ابزارهای تهاجمی برای جلوگیری از این همه‌پرسی استفاده خواهد کرد و به نظر می‌رسد که مسعود بارزانی قصد دارد یک چالش منطقه‌ای پساداعش در عراق ایجاد کند و شرایط را برای یک جنگ منطقه‌ای فراهم آورد.
ایکنا: برخی از تحلیل‌گران و کارشناسان حوزه مسایل بین‌الملل معتقدند که مسعود بارزانی با پی بردن به نقش مهم و حیاتی کردها و پیش‌مرگه‌های کرد در مبارزه با داعش، برای گرفتن امتیاز بیشتر از ایران، ترکیه و دولت مرکزی عراق، موضوع همه‌پرسی را مطرح کرده است، تحلیل شما در این باره چیست؟
این موضوعات هم مطرح است اما به نظر می‌رسد مسعود بارزانی دو هدف را دنبال می‌کند. اول این که درخواست دریافت امتیازات غیرمعقول از دولت مرکزی عراق است. چون مسعود بارزانی اعلام کرده باید رئیس‌جمهور مادام‌العمر عراق شود و این مسئله با قانون اساسی عراق که پارلمان باید رئیس‌جمهور را برای مدت پنج سال انتخاب کند، متجانس و متناقض است و خواسته بعدی بارزانی این بود که باید 30 درصد از بودجه عراق به اقلیم کردستان اختصاص یابد و این هم یک درخواست غیرمعقولی است.
به هر حال تمامی این درخواست‌ها، بهانه‌ای بیش نیست. زیرا مسعود بارزانی قصد دارد تا استقلال اقلیم کرستان را به هر نحوی هم که شده عملی سازد تا یک کردستان بزرگ در منطقه به وجود آید و این هدف اصلی مسعود بارزانی است و به همین دلیل به نظر می‌رسد که تصور مسعود بارزانی این بوده که با برداشتن سنگ بزرگ، دشمنان خودش را بترساند تا امتیاز بگیرد و به همین دلیل احتمال برگزاری همه‌پرسی در سوم مهرماه بسیار قوی و حتمی به نظر می‌رسد. و احتمالاً با پیروزی این همه‌پرسی و جدایی اقلیم، هیچ کشوری به غیر از رژیم صهیونیستی این استقلال را به رسمیت نشناسد.
ایکنا: با فرض این‌که همه‌پرسی کردستان عراق به استقلال این کشور منجر شود، کشورهای منطقه به ویژه ایران و ترکیه که جمعیت قابل توجه کردها را در خود جای داده‌اند، چه تدابیری را از قبیل اقدامات سیاسی و یا حتی نظامی برای دفع تهدیدات احتمالی اتخاذ خواهند کرد؟
نگاه جمهوری اسلامی ایران نسبت به اقلیم کردستان، مبتنی بر تعامل و دوستی بوده است. به اعتبار این که کردها در طول 80 سال گذشته ستم‌های زیادی را متحمل شده‌اند و حق آن‌هاست که از یک رفاه نسبی، معقول و منطقی برخوردار باشند و دیدگاه جمهوری اسلامی ایران هم بر این اساس پایه‌ریزی شده است. اما هرگونه تغییر جغرافیایی و سیاسی در عراق موجب برهم خوردن پروتکل‌های فی‌مابین بغداد و تهران خواهد شد و این برای دو کشور مشکل‌ساز خواهد بود. اما این که ایران بخواهد در صورت لزوم و مشاهده تهدیدات مکرر از جانب پژاک و یا سایر تهدیدات به اقلیم کردستان در صورت تحقق استقلال، حمله نظامی کند، منتفی به نظر می‌رسد چون سیاست منطقه‌ای ایران بر مبنای گفت‌وگو و حل و فصل مشکلات برپایه مذاکرات است.
ولی حمله نظامی ترکیه به اقلیم کردستان، دور از تصور نیست چون جمعیتی بالغ بر 20 میلیون کرد در ترکیه ساکن هستند و این نگرانی نزد دولت رجب طیب اردوغان وجود دارد که جدایی اقلیم کردستان، تأثیرات منفی خودش را بر روی امنیت و یکپارچگی سرزمینی ترکیه بگذارد.
