حفظ قرآن با «خودسازی» میسر می‌شود
حافظ‌کل ممتاز قرآن کریم گفت: حفظ قرآن، جوشش درونی است یعنی ابتدا باید خداوند توفیق دهد که انسان در محضر آیات الهی باشد و بتواند با قرآن انس پیدا کند و قلبش آماده شود برای اینکه آیات الهی را در درون خویش جای دهد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) فارس نوشت: مصطفی اصفهانیان متولد 1363، شهرستان کاشان است که از چهارده سالگی به حفظ قرآن روی آورد و توانست در مدتی کمتر از سه سال، کل قرآن کریم را زیر نظر استادش مجید عربی حفظ کند.
وی در مسابقات متعددی در سطح کشوری و بین‌المللی شرکت کرده و رتبه‌هایی را به دست آورده است که مهم‌ترین آنها رتبه ممتاز مسابقات سراسری ارومیه و پنج مرتبه رتبه دوم در مسابقات سراسری و دو رتبه بین‌المللی نیز دارد؛ رتبه دوم مسابقات بین‌المللی اندونزی و رتبه سوم مسابقات بین‌المللی تونس.
گفت‌وگوی ما با این حافظ کل قرآن را در ادامه می‌خوانید:
آقای اصفهانیان از مسابقات سراسری ارومیه برایمان بگویید اینکه سطح مسابقات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الحمدلله سطح مسابقات خوب بود و هر سال نسبت به سال گذشته بالاتر هم می‌رود. در خصوص آیین‌نامه و ادغام مسابقات با دوره ارزیابی و انتخاب، رویکردی مثبت بود که امسال انجام شد. با توجه به اینکه دو سال قبل، دوره ارزیابی و انتخاب، جدای از مسابقات بود، خود همین دوره، یک حالت مسابقه‌ای ایجاد می‌کرد و بحث استرس و فشارهایی که روی حفاظ و قراء هست را نیز به دنبال داشت.
در دوره قبل ممکن بود حفاظ و قراء که در مسابقات عملکرد خوبی داشتند و جزء برگزیدگان بودند به هر دلیل نتوانند در دوره ارزیابی و انتخاب، خوب ظاهر شده و به این صورت حق آنها ضایع شود.
امسال که دوره ارزیابی و انتخاب با مسابقات ادغام شد، به نظر من به عدالت نزدیک‌تر بود، هر چند که می‌شد یک فاصله یک روزه‌ای میان بخش آخر مبنی بر حفظ استقامتی با فینال مسابقات قائل شد و اگر این طور می‌شد، بهتر بود چرا که خود مرحله فینال خیلی سنگین و دشوار و پر از استرس و فشار بود و افزودن مرحله حفظ استقامتی به این مرحله، کار را دشوارتر می‌کرد. امیدوارم در سال‌های آینده این امر تحقق پیدا کند اما در کل این رویکرد، رویکرد خوبی بود.
در بحث آیین‌نامه مسابقات هم که همیشه ابهام وجود دارد خصوصاً در رشته قرائت که دوستان قاری بهتر از ما می‌توانند به تحلیل این مسئله بپردازند.
آیا نکته خاصی در خصوص داوری مدنظر دارید، مهم‌ترین ابهام در رشته قرائت چیست؟
در رشته قرائت، انتخاب نفرات ممتاز واقعاً نسبت به رشته حفظ قرآن کار سختی است، چون حفظ یک بخشی به عنوان حُسن حفظ دارد که تا حد زیادی حافظ برتر را مشخص می‌کند، اما در قرائت چون ملاک‌های تجوید، صوت، وقف و ابتدا به گونه‌ای است که همه قراء در یک سطح هستند و واقعاً تشخیص اینکه کدام قاری برتر باشد کار سختی است هر چند که امسال نفر اول جناب آقای سیدمصطفی حسینی واقعاً حقش بود اول شود، اما به طورکلی اعتراضات در رشته قرائت بسیار است.
قصد دارید سال آینده در مسابقات سراسری شرکت کنید؟
خیر. درست است چیزی که اعلام شده مبنی بر برداشته شدن قانون منع شرکت نفرات اول مسابقات، اما سال آینده در این مسابقات شرکت نخواهم کرد به شرط حیات و توفیق در مسابقات بین‌المللی، پرونده حضورم در مسابقات بسته می‌شود و فضا برای شرکت سایر دوستان در مسابقات فراهم خواهد شد.
همه چیز مسابقات نیست، مسابقات یک قسمت از کار قرآنی هر شخصی است. امیدوارم در سایر مباحث از جمله بحث‌های آموزشی، پژوهشی و... موفق شده و اقدامات خوبی انجام دهم.
برنامه‌تان برای آینده چیست؟
امسال اگر توفیق باشد در آزمون سطح یک حُفّاظ شرکت می‌کنم که در آن باید پانزده جزء از قرآن کریم را در رشته تفسیر امتحان دهم که اگر بتوانم از این آزمون موفق بیرون آیم ان‌شاءالله مدرک تخصصی درجه یک حفاظ معادل دکترای علوم قرآنی است را دریافت کنم.
با توجه به اینکه شما در رشته حفظ کل قرآن توانستید رتبه ممتاز را کسب کنید، نمی‌خواهید به تربیت شاگردانی در رشته حفظ بپردازید، شاگردانی که ادامه دهنده راه شما باشند؟
در بحث تربیت حفاظ بنده در کاشان، کلاسی را در این زمینه دارم و فعال هستم و با توجه به پتانسیل خوبی که شهرستان کاشان دارد، بنده بیش از پیش در تربیت حفاظ فعالیت خواهم کرد تا ان شاءالله یک پشتوانه خوبی برای برنامه‌های حفظ قرآن کاشان داشته باشیم.
توصیه شما برای کسانی که به تازگی گام در رشته حفظ قرآن گذاشته‌اند یا قصد انجام این کار را دارند، چیست؟
حفظ قرآن، جوشش درونی است یعنی ابتدا باید خداوند توفیق دهد که انسان در محضر آیات الهی باشد و بتواند با قرآن انس پیدا کند و قلبش آماده شود برای اینکه آیات الهی را در درون خویش جای دهد. بنابراین دوستانی که می‌خواهند در عرصه حفظ قرآن گام بردارند، حتماً باید ابتدا یک خودسازی انجام دهند و قلب خودن را از هرگونه آلودگی پاک کنند تا سینه آنها بتواند جایگاهی برای آیات الهی باشد.
همچنین در زمینه حفظ قرآن، همت و پشتکار نیاز است. اگر فردی می‌خواهد حافظ قرآن خوبی شود که علاوه بر خود، سایر افراد از حُسن حفظ آنها لذت ببرند باید طبق برنامه‌ای که با اساتید تنظیم می‌کند کار کند تا در زمینه حفظ قرآن موفق باشد، چرا که بنا بر فرموده مقام معظم رهبری، حفظ قرآن مقدمه فهم قرآن است و ما برای اینکه بتوانیم فهم خوبی از آیات الهی داشته باشیم، چه بهتر این است که آیات قرآن را حفظ کنیم.
به نظرتان چه کارهایی نیاز است برای حضور موفق‌آمیز در مسابقات بین‌المللی انجام دهید؟
بله، بالطبع در زمینه حُسن حفظ آیات، خیلی مایل هستم که چندین جلسه در محضر یکی از اساتید برتر کشور حضور پیدا کنم تا هم با جوّ مسابقات بین‌المللی آشنا شوم و هم بتوانم از اشکالات احتمالی جلوگیری کنم، چرا که این اساتید در مسابقات بین‌المللی داوری می‌کنند.
مسأله دیگر، مشورت با دوستانی است که سال‌های گذشته در مسابقات شرکت کرده‌اند تا آمادگی لازم را برای شرکت در مسابقات به دست آورم.
اگر بخواهید گفت‌وگویی با مسئولان قرآنی داشته باشید چه نکاتی را یادآوری می‌کنید؟
به اعتقاد بنده، هر مسئولی باید فرمایشات مقام معظم رهبری را نصب‌العین خویش قرار دهد. وقتی ایشان بر تربیت بیش از 10 میلیون حافظ قرآن تأکید دارند بیانگر این است که حفظ قرآن باید جایگاه بهتری در کشور ما پیدا کند، البته این کار، مسئولیت یک شخص با یک ارگان نیست، بلکه مهم‌ترین کار و وظیفه را رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی برعهده دارند. رسانه ملی می‌تواند تأثیر بسزایی در ایجاد فرهنگ حفظ قرآن در میان مردم داشته باشد.
این مسأله می‌طلبد که میان دستگاه‌های قرآنی و دستگاه‌های مرتبط با این موضوع باید هماهنگی بیشتری صورت گیرد. وقتی حفظ قرآن در میان مردم، فرهنگ‌سازی می‌شود، بالطبع جامعه ما نیز می‌تواند یک جامعه قرآنی به تمام معنا باشد و این موضوع در از بین رفتن نابسامانی‌ها مؤثر خواهد بود.
از مسئولان قرآنی کشور انتظار داریم که در محافل مختلف، به حفظ قرآن اهمیت بیشتری دهند. ترتیل، شیوه قرائت یک حافظ قرآن است؛ بعضاً قاریان قرآن در جلسات ترتیل‌خوانی دچار اشکال هم می‌شوند. امیدوارم مسئولان قرآنی کشور نسبت به حافظان قرآن دیدگاه بهتری پیدا کنند، به آنها بها بدهند.
شما فرض کنید یک حافظ‌کل که رتبه اول مسابقات بین‌المللی را کسب می‌کند از سیستم قرآنی کشور یک جورایی کنار گذاشته می‌شود، اما دیدگاه‌ها نسبت به قاری قرآن این‌گونه نیست و قاری قرآن بیشتر به جاهای مختلف دعوت شده و به محافل خارج از کشور نیز اعزام می‌شود. واقعاً اگر بخواهیم در میان جوانان ایجاد انگیزه کنیم که افراد بیشتری به سوی حفظ قرآن گام بردارند، لازم است که اهمیت بیشتری به حفظ قرآن و جایگاه حافظان قرآن داده شود.
وی در مسابقات متعددی در سطح کشوری و بین‌المللی شرکت کرده و رتبه‌هایی را به دست آورده است که مهم‌ترین آنها رتبه ممتاز مسابقات سراسری ارومیه و پنج مرتبه رتبه دوم در مسابقات سراسری و دو رتبه بین‌المللی نیز دارد؛ رتبه دوم مسابقات بین‌المللی اندونزی و رتبه سوم مسابقات بین‌المللی تونس.
گفت‌وگوی ما با این حافظ کل قرآن را در ادامه می‌خوانید:
آقای اصفهانیان از مسابقات سراسری ارومیه برایمان بگویید اینکه سطح مسابقات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
الحمدلله سطح مسابقات خوب بود و هر سال نسبت به سال گذشته بالاتر هم می‌رود. در خصوص آیین‌نامه و ادغام مسابقات با دوره ارزیابی و انتخاب، رویکردی مثبت بود که امسال انجام شد. با توجه به اینکه دو سال قبل، دوره ارزیابی و انتخاب، جدای از مسابقات بود، خود همین دوره، یک حالت مسابقه‌ای ایجاد می‌کرد و بحث استرس و فشارهایی که روی حفاظ و قراء هست را نیز به دنبال داشت.
در دوره قبل ممکن بود حفاظ و قراء که در مسابقات عملکرد خوبی داشتند و جزء برگزیدگان بودند به هر دلیل نتوانند در دوره ارزیابی و انتخاب، خوب ظاهر شده و به این صورت حق آنها ضایع شود.
امسال که دوره ارزیابی و انتخاب با مسابقات ادغام شد، به نظر من به عدالت نزدیک‌تر بود، هر چند که می‌شد یک فاصله یک روزه‌ای میان بخش آخر مبنی بر حفظ استقامتی با فینال مسابقات قائل شد و اگر این طور می‌شد، بهتر بود چرا که خود مرحله فینال خیلی سنگین و دشوار و پر از استرس و فشار بود و افزودن مرحله حفظ استقامتی به این مرحله، کار را دشوارتر می‌کرد. امیدوارم در سال‌های آینده این امر تحقق پیدا کند اما در کل این رویکرد، رویکرد خوبی بود.
در بحث آیین‌نامه مسابقات هم که همیشه ابهام وجود دارد خصوصاً در رشته قرائت که دوستان قاری بهتر از ما می‌توانند به تحلیل این مسئله بپردازند.
آیا نکته خاصی در خصوص داوری مدنظر دارید، مهم‌ترین ابهام در رشته قرائت چیست؟
در رشته قرائت، انتخاب نفرات ممتاز واقعاً نسبت به رشته حفظ قرآن کار سختی است، چون حفظ یک بخشی به عنوان حُسن حفظ دارد که تا حد زیادی حافظ برتر را مشخص می‌کند، اما در قرائت چون ملاک‌های تجوید، صوت، وقف و ابتدا به گونه‌ای است که همه قراء در یک سطح هستند و واقعاً تشخیص اینکه کدام قاری برتر باشد کار سختی است هر چند که امسال نفر اول جناب آقای سیدمصطفی حسینی واقعاً حقش بود اول شود، اما به طورکلی اعتراضات در رشته قرائت بسیار است.
قصد دارید سال آینده در مسابقات سراسری شرکت کنید؟
خیر. درست است چیزی که اعلام شده مبنی بر برداشته شدن قانون منع شرکت نفرات اول مسابقات، اما سال آینده در این مسابقات شرکت نخواهم کرد به شرط حیات و توفیق در مسابقات بین‌المللی، پرونده حضورم در مسابقات بسته می‌شود و فضا برای شرکت سایر دوستان در مسابقات فراهم خواهد شد.
همه چیز مسابقات نیست، مسابقات یک قسمت از کار قرآنی هر شخصی است. امیدوارم در سایر مباحث از جمله بحث‌های آموزشی، پژوهشی و... موفق شده و اقدامات خوبی انجام دهم.
برنامه‌تان برای آینده چیست؟
امسال اگر توفیق باشد در آزمون سطح یک حُفّاظ شرکت می‌کنم که در آن باید پانزده جزء از قرآن کریم را در رشته تفسیر امتحان دهم که اگر بتوانم از این آزمون موفق بیرون آیم ان‌شاءالله مدرک تخصصی درجه یک حفاظ معادل دکترای علوم قرآنی است را دریافت کنم.
با توجه به اینکه شما در رشته حفظ کل قرآن توانستید رتبه ممتاز را کسب کنید، نمی‌خواهید به تربیت شاگردانی در رشته حفظ بپردازید، شاگردانی که ادامه دهنده راه شما باشند؟
در بحث تربیت حفاظ بنده در کاشان، کلاسی را در این زمینه دارم و فعال هستم و با توجه به پتانسیل خوبی که شهرستان کاشان دارد، بنده بیش از پیش در تربیت حفاظ فعالیت خواهم کرد تا ان شاءالله یک پشتوانه خوبی برای برنامه‌های حفظ قرآن کاشان داشته باشیم.
توصیه شما برای کسانی که به تازگی گام در رشته حفظ قرآن گذاشته‌اند یا قصد انجام این کار را دارند، چیست؟
حفظ قرآن، جوشش درونی است یعنی ابتدا باید خداوند توفیق دهد که انسان در محضر آیات الهی باشد و بتواند با قرآن انس پیدا کند و قلبش آماده شود برای اینکه آیات الهی را در درون خویش جای دهد. بنابراین دوستانی که می‌خواهند در عرصه حفظ قرآن گام بردارند، حتماً باید ابتدا یک خودسازی انجام دهند و قلب خودن را از هرگونه آلودگی پاک کنند تا سینه آنها بتواند جایگاهی برای آیات الهی باشد.
همچنین در زمینه حفظ قرآن، همت و پشتکار نیاز است. اگر فردی می‌خواهد حافظ قرآن خوبی شود که علاوه بر خود، سایر افراد از حُسن حفظ آنها لذت ببرند باید طبق برنامه‌ای که با اساتید تنظیم می‌کند کار کند تا در زمینه حفظ قرآن موفق باشد، چرا که بنا بر فرموده مقام معظم رهبری، حفظ قرآن مقدمه فهم قرآن است و ما برای اینکه بتوانیم فهم خوبی از آیات الهی داشته باشیم، چه بهتر این است که آیات قرآن را حفظ کنیم.
به نظرتان چه کارهایی نیاز است برای حضور موفق‌آمیز در مسابقات بین‌المللی انجام دهید؟
بله، بالطبع در زمینه حُسن حفظ آیات، خیلی مایل هستم که چندین جلسه در محضر یکی از اساتید برتر کشور حضور پیدا کنم تا هم با جوّ مسابقات بین‌المللی آشنا شوم و هم بتوانم از اشکالات احتمالی جلوگیری کنم، چرا که این اساتید در مسابقات بین‌المللی داوری می‌کنند.
مسأله دیگر، مشورت با دوستانی است که سال‌های گذشته در مسابقات شرکت کرده‌اند تا آمادگی لازم را برای شرکت در مسابقات به دست آورم.
اگر بخواهید گفت‌وگویی با مسئولان قرآنی داشته باشید چه نکاتی را یادآوری می‌کنید؟
به اعتقاد بنده، هر مسئولی باید فرمایشات مقام معظم رهبری را نصب‌العین خویش قرار دهد. وقتی ایشان بر تربیت بیش از 10 میلیون حافظ قرآن تأکید دارند بیانگر این است که حفظ قرآن باید جایگاه بهتری در کشور ما پیدا کند، البته این کار، مسئولیت یک شخص با یک ارگان نیست، بلکه مهم‌ترین کار و وظیفه را رسانه‌ها به ویژه رسانه ملی برعهده دارند. رسانه ملی می‌تواند تأثیر بسزایی در ایجاد فرهنگ حفظ قرآن در میان مردم داشته باشد.
این مسأله می‌طلبد که میان دستگاه‌های قرآنی و دستگاه‌های مرتبط با این موضوع باید هماهنگی بیشتری صورت گیرد. وقتی حفظ قرآن در میان مردم، فرهنگ‌سازی می‌شود، بالطبع جامعه ما نیز می‌تواند یک جامعه قرآنی به تمام معنا باشد و این موضوع در از بین رفتن نابسامانی‌ها مؤثر خواهد بود.
از مسئولان قرآنی کشور انتظار داریم که در محافل مختلف، به حفظ قرآن اهمیت بیشتری دهند. ترتیل، شیوه قرائت یک حافظ قرآن است؛ بعضاً قاریان قرآن در جلسات ترتیل‌خوانی دچار اشکال هم می‌شوند. امیدوارم مسئولان قرآنی کشور نسبت به حافظان قرآن دیدگاه بهتری پیدا کنند، به آنها بها بدهند.
شما فرض کنید یک حافظ‌کل که رتبه اول مسابقات بین‌المللی را کسب می‌کند از سیستم قرآنی کشور یک جورایی کنار گذاشته می‌شود، اما دیدگاه‌ها نسبت به قاری قرآن این‌گونه نیست و قاری قرآن بیشتر به جاهای مختلف دعوت شده و به محافل خارج از کشور نیز اعزام می‌شود. واقعاً اگر بخواهیم در میان جوانان ایجاد انگیزه کنیم که افراد بیشتری به سوی حفظ قرآن گام بردارند، لازم است که اهمیت بیشتری به حفظ قرآن و جایگاه حافظان قرآن داده شود.
