نگاهی به مؤلفه‌های بشریت از منظر قرآن
کانون خبرنگاران نبأ: مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا گفت: برای بشری که قرآن تعریف می‌کند باید‌هایی وجود دارد، اول اینکه همه ابعاد انسان باید در او دیده شود؛ انسان هم بعد طبیعی و هم فراطبیعی دارد و تماما جسم نیست.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی نیشابوری، مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا در نشست حقوق بشر در قرآن که در حوزه علمیه آیت‌الله ایروانی برگزار شد، گفت: حقوق بشر غربی تعریفی که از انسان و بشر به‌عنوان شیء دارد با تعریف ما متفاوت است؛ بر اساس مبانی فکری و اندیشه‌ای آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی تعریف مادی، منطقی و خدایی از انسان وجود دارد.
وی ادامه داد: براساس تعریف مادی، انسان یک بعدی در نظر گرفته می‌شود و تعریف منطقی معطوف به انسان حیوان ناطق است؛ اما انسان خدایی و الهی انسانی است که لباس تعلق را به‌صورت فطری جان مایه خود قرار داده است. در این قسمت است که ما با غربی‌ها متفاوت فکر می‌کنیم چون تعریف ما متفاوت است، حقوق مورد نظر ما هم متفاوت می‌شود.
نیشابوری افزود: در قرآن خداوند گاهی انسان را به عرش اعلا می‌برد و گاهی به فرش می‌کوبد به این شکل که می‌فرماید «لَقَدْ کَرَّمْنا بَني آدَمَ» و یا اینکه انسان تو خلیفه من هستی و در جای دیگر می‌فرماید انسان ذلوما جهولاست.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا اظهار کرد: زمانی که از حقوق بشر سخن گفته می‌شود باید دقت کرد که از کدام بشر حرف می‌زنیم بشری که کلفجار است و در قساوت از سنگ هم سخت‌تر است و ترحم در او جایی ندارد و یا انسانی که بر اساس تعاریف قرآن به حیات و عبودیت می‌رسد.
حسینی نیشابوری ادامه داد: وجودات انسان شامل چهارگانه مادی، مثالی، عقلی و الهی می‌شود و انسانی که وجود الهی دارد وجود مادی و عقلی و مثالی را هم خواهد داشت و ما انسانی را تعریف می‌کنیم که ماده و جسم دارد ولی در فضای علم و عقل خودش را بالا برده و الهی فکر می‌کند.
وی بیان کرد: انسان اگر قرار است که در جایگاه خلیفه الهی و سجود ملائکه باشد باید از تعریف مادی و از زندان جسمانیت خودش را رها کند و از فضای حیوان ناطق بودن هم خارج بشود و به جاودانگی برسد که ما برای این انسان حقوق تعریف می‌کنیم تا ضامن سعادت او بشود.
حسینی نیشابوری افزود: برای بشری که قرآن تعریف می‌کند باید‌هایی وجود دارد، اول اینکه همه ابعاد انسان باید در او دیده شود انسان هم بعد طبیعی و هم فراطبیعی دارد و تماما جسم نیست و انسان فواد، صدر، عقل و نفس هم دارد.
دوم اینکه در ویژگی‌های طبیعی باید بر اساس واقعیت‌های انسان سخن گفت مثلا وقتی فمنیسم حرف می‌زند واقعیت‌ها و توانایی‌های جسمی و عاطفی زن را در نظر نمی‌گیرد.
وی اظهار کرد: نکته سوم این است که سرمایه فطری نباید در وضع احکام و قوانین نادیده گرفته شود؛ چهارم آنکه اگر در فضای وضع حقوق احکام و مقررات یک جمعی از بشر بدون اتصال به خالق حکیم ادعا کند چیزی که پنداشته بدون خطاست و این اعتباری ندارد و نکته آخر این است که باید در عین جامع و گسترده بودن، خارج از وسع انسان نباشد.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا یادآور شد: حقوقی که به عنوان حقوق رکنی و اصیل در قرآن مجید برای انسان محترم شناخته شده است و برای آن دستورالعمل و تبصره‌های فقهی وجود دارد که عبارتند از حق حیات در قرآن کریم دو بعد فردی و اجتماعی دارد در بعد فردی می‌فرماید «لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ» و در حیات اجتماعی «وَ لَکُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ» و «مَنْ قَتَلَ نَفْسَا بِغَیرِ نَفْسٍ أوفَسادٍ فِی الأَرضِ فَکانَّما قَتَلَ النَّاسَ جمیعاً» را داریم؛ می‌توان نتیجه گرفت در قرآن کریم حیات فردی تا وقتی که تهدید‌کننده حیات اجتماعی نباشد محترم است.
وی ادامه داد: همچنین بر اساس قرآن کریم انسان در دو بعد ذاتی و ارزشی حق تکریم دارد که «لَقَدْ کَرَّمْنا بَني آدَمَ» معطوف به کرامت ذاتی و «أَکرَمَکُم عِندَاللّهِ أَتقَاکُم» معطوف به کرامت ارزشی انسان است؛ اگر غربی‌ها از کرامت حرف می‌زنند در کرامت ذاتی موقف مانده‌اند و کرامت ارزشی را نادیده می‌گیرند.
حسینی نیشابوری گفت: حق تعلیم و تربیت که در این خصوص در قرآن کریم داریم «قَد اَفلَحَ مَن زَکیها»، یا «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» و یا «رَّبِّ زِدْنِی عِلْماً»؛ جایگاهی که قرآن و اسلام برای علم و علما قائل است منحصر به فرد است.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا بیان کرد: در خصوص حق آزادی و قسمتی از آیه «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ» آیت‌الله جوادی آملی می‌فرمایند منظور این است که به زور نمی‌خواهند کسی را متدین کنند ولی اگر قانع شدی باید بپذیری، همچنین هنر بزرگان ما این بوده است که حقایق حقیقی را در قالب‌های برهانی ارائه داده‌اند. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت انسان با تعریف قرآنی حقا صاحب حق است و حقوقی بسیار موسع و معتدد هم دارد و حکومت دینی ضامن و مدافع از این حق هم در بعد فردی و هم بعد اجتماعی است.
یادآور می‌شود، نشست حقوق بشر در قرآن روز گذشته، 28 شهریورماه در حوزه علمیه آیت‌الله ایروانی برگزار شد.
محمدجواد صفری
وی ادامه داد: براساس تعریف مادی، انسان یک بعدی در نظر گرفته می‌شود و تعریف منطقی معطوف به انسان حیوان ناطق است؛ اما انسان خدایی و الهی انسانی است که لباس تعلق را به‌صورت فطری جان مایه خود قرار داده است. در این قسمت است که ما با غربی‌ها متفاوت فکر می‌کنیم چون تعریف ما متفاوت است، حقوق مورد نظر ما هم متفاوت می‌شود.
نیشابوری افزود: در قرآن خداوند گاهی انسان را به عرش اعلا می‌برد و گاهی به فرش می‌کوبد به این شکل که می‌فرماید «لَقَدْ کَرَّمْنا بَني آدَمَ» و یا اینکه انسان تو خلیفه من هستی و در جای دیگر می‌فرماید انسان ذلوما جهولاست.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا اظهار کرد: زمانی که از حقوق بشر سخن گفته می‌شود باید دقت کرد که از کدام بشر حرف می‌زنیم بشری که کلفجار است و در قساوت از سنگ هم سخت‌تر است و ترحم در او جایی ندارد و یا انسانی که بر اساس تعاریف قرآن به حیات و عبودیت می‌رسد.
حسینی نیشابوری ادامه داد: وجودات انسان شامل چهارگانه مادی، مثالی، عقلی و الهی می‌شود و انسانی که وجود الهی دارد وجود مادی و عقلی و مثالی را هم خواهد داشت و ما انسانی را تعریف می‌کنیم که ماده و جسم دارد ولی در فضای علم و عقل خودش را بالا برده و الهی فکر می‌کند.
وی بیان کرد: انسان اگر قرار است که در جایگاه خلیفه الهی و سجود ملائکه باشد باید از تعریف مادی و از زندان جسمانیت خودش را رها کند و از فضای حیوان ناطق بودن هم خارج بشود و به جاودانگی برسد که ما برای این انسان حقوق تعریف می‌کنیم تا ضامن سعادت او بشود.
حسینی نیشابوری افزود: برای بشری که قرآن تعریف می‌کند باید‌هایی وجود دارد، اول اینکه همه ابعاد انسان باید در او دیده شود انسان هم بعد طبیعی و هم فراطبیعی دارد و تماما جسم نیست و انسان فواد، صدر، عقل و نفس هم دارد.
دوم اینکه در ویژگی‌های طبیعی باید بر اساس واقعیت‌های انسان سخن گفت مثلا وقتی فمنیسم حرف می‌زند واقعیت‌ها و توانایی‌های جسمی و عاطفی زن را در نظر نمی‌گیرد.
وی اظهار کرد: نکته سوم این است که سرمایه فطری نباید در وضع احکام و قوانین نادیده گرفته شود؛ چهارم آنکه اگر در فضای وضع حقوق احکام و مقررات یک جمعی از بشر بدون اتصال به خالق حکیم ادعا کند چیزی که پنداشته بدون خطاست و این اعتباری ندارد و نکته آخر این است که باید در عین جامع و گسترده بودن، خارج از وسع انسان نباشد.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا یادآور شد: حقوقی که به عنوان حقوق رکنی و اصیل در قرآن مجید برای انسان محترم شناخته شده است و برای آن دستورالعمل و تبصره‌های فقهی وجود دارد که عبارتند از حق حیات در قرآن کریم دو بعد فردی و اجتماعی دارد در بعد فردی می‌فرماید «لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ» و در حیات اجتماعی «وَ لَکُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ» و «مَنْ قَتَلَ نَفْسَا بِغَیرِ نَفْسٍ أوفَسادٍ فِی الأَرضِ فَکانَّما قَتَلَ النَّاسَ جمیعاً» را داریم؛ می‌توان نتیجه گرفت در قرآن کریم حیات فردی تا وقتی که تهدید‌کننده حیات اجتماعی نباشد محترم است.
وی ادامه داد: همچنین بر اساس قرآن کریم انسان در دو بعد ذاتی و ارزشی حق تکریم دارد که «لَقَدْ کَرَّمْنا بَني آدَمَ» معطوف به کرامت ذاتی و «أَکرَمَکُم عِندَاللّهِ أَتقَاکُم» معطوف به کرامت ارزشی انسان است؛ اگر غربی‌ها از کرامت حرف می‌زنند در کرامت ذاتی موقف مانده‌اند و کرامت ارزشی را نادیده می‌گیرند.
حسینی نیشابوری گفت: حق تعلیم و تربیت که در این خصوص در قرآن کریم داریم «قَد اَفلَحَ مَن زَکیها»، یا «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ» و یا «رَّبِّ زِدْنِی عِلْماً»؛ جایگاهی که قرآن و اسلام برای علم و علما قائل است منحصر به فرد است.
مدیر دفتر تهران بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسرا بیان کرد: در خصوص حق آزادی و قسمتی از آیه «لا إِکْراهَ فِی الدِّینِ» آیت‌الله جوادی آملی می‌فرمایند منظور این است که به زور نمی‌خواهند کسی را متدین کنند ولی اگر قانع شدی باید بپذیری، همچنین هنر بزرگان ما این بوده است که حقایق حقیقی را در قالب‌های برهانی ارائه داده‌اند. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت انسان با تعریف قرآنی حقا صاحب حق است و حقوقی بسیار موسع و معتدد هم دارد و حکومت دینی ضامن و مدافع از این حق هم در بعد فردی و هم بعد اجتماعی است.
یادآور می‌شود، نشست حقوق بشر در قرآن روز گذشته، 28 شهریورماه در حوزه علمیه آیت‌الله ایروانی برگزار شد.
محمدجواد صفری
