اندیشه‌نامه؛ تکاپوی اندیشه‌ها در حوزه علوم انسانی
گروه اندیشه: «اندیشه‌نامه» عنوان ماهنامه تحلیلی فرهنگ و اندیشه است که سعی دارد موضوعات روز علوم انسانی را در گفت‌وگو با کارشناسان واکاوی کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) «اندیشه‌نامه» عنوان ماهنامه تحلیلی فرهنگ و اندیشه است که نخستین شماره آن به صورت ویژه‌نامه روزنامه قدس در شهریورماه سال جاری منتشر شد. این نشریه در هفت محور با عناوین خبرنامه، مسائل علوم انسانی، اقتصاد اسلامی، جهان اسلام، هنر، ارج‌نامه و کتاب‌گشت تنظیم شده است. در بخش خبرنامه موضوع سند 2030 و انتقادات حسن رحیم‌پور ازغدی مورد بررسی قرار گرفته است. این بخش از نشریه به بیان مهم‌ترین رویدادهای خبری در حوزه علوم انسانی اختصاص دارد.
در فصل دوم نشریه موضوع آسیب شناسی تکثر نهادهای متولی در حوزه علوم انسانی با عنوان «مسئولان خودخوانده» در گفت‌وگو با کارشناسان این حوزه مورد واکاوی قرار گرفته است. عنوان گفت‌وگوها و یادداشت‌ها عبارت است از: بحران موازی‌کاری، علوم انسانی در چاله فقر عقلانیت ساختاری، شورای تحول عالی‌ترین نهاد سیاست گذاری علوم انسانی، پارادوکس‌های سیاست‌گذاری تحول در علوم انسانی، سیاست‌گذاری در حوزه علوم انسانی تحول یا تولید، اعتبارات علوم انسانی در راهش هزینه نمی‌شود و در باب بی‌سامانی مراکز فعال در زمینه تحول علوم انسانی.
فصل اقتصاد اسلامی یکی از مهم‌ترین بخش‌های نشریه است که در آن یادداشتی از محمدرضا حکیمی با عنوان «عدالت به مثابه مبارزه توأمان با فقر و تکاثر» منتشر شده است. این یادداشت ذیل پرونده‌ای با عنوان «جامعه قرآنی-جامعه قارونی» به دبیری محمدامیر خوش‌صحبتان منتشر شده. حکیمی در این یادداشت به بررسی جایگاه عدالت در اسلام پرداخته و عنوان می‌کند: موضوع «عدالت» و طلب آن و دفاع از آن، یک اصل مهم دینی و الهی محض است و خود به نص قرآن یگانه هدف اجتماعی پیامبران الهی و کتاب‌های آسمانی است؛ و از نزول «کتاب» و «میزان»، تحقق یافتن همین هدف بسیار مهم است. هر کس به واقع پیرو دین باشد، باید در راه ایجاد عدالت به هر گونه که باشد بکوشد.
وی می‌افزاید: من تصور نمی‌کنم درباره اصل مسلم و اساسی یادشده نیازی به ذکر آیات و احادیث باشد البته بخش عمده‌ای از این آیات و اخبار در فصل‌های صدگانه جلد سوم تا ششم الحیات آورده شده است. آری این اصل از مسلمات است، دینی که «عدالت» در آن «اصل» نباشد، دین نیست تا چه رسد به اسلام.
حکیمی تأکید می‌کند: نمی‌شود انسانی مدعی اعتقاد به خدا باشد و خود موحد بداند و نسبت به بندگان محروم و مظلوم خدا (که در نتیجه همین محرومیت، از خداشناسی و دین‌داری و یادگرفتن احکام دین و عمل به آنها نیز محروم می‌مانند) بی‌تفاوت باشد و آنچه در دفاع از حقوق آنان از دستش ساخته است، نکند.
گفت‌وگو با آیت‌الله دین‌پرور در خصوص جایگاه تکاثر در کلام امیرالمومنین(ع) و همچنین گفت‌وگو با عباس سلیمی نمین درباره نسبت مفهوم تکاثر و انقلاب اسلامی بر اهمیت این فصل از نشریه افزوده است. آیت‌الله دین‌پرور در این گفت‌وگو به پرسش‌های «اندیشه‌نامه» درباره تکاثر و تکانز در فضای فکری نهج‌البلاغه پاسخ داده است. محمدحسین جمشیدی نیز با واکاوی ابعاد نظریه توزیع قبل از تولید، جایگاه تکاثر را در اندیشه اقتصادی شهید صدر بازخوانی کرده است.
در فصل چهارم که به تحلیل وقایع جهان اسلام اختصاص دارد، موضوع افول قدرت داعش و سرنوشت سلفیهای تکفیری از منظر «ارکان سیاسی اندیشه‌های داعش»، «سناریوهای محتمل برای بقا»، «مثلث جهاد، زندگی، هجرت» و «سلفیسم افراطی در تقابل با اسلام سنتی آناتولی» با کارشناسان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع فصل چهارم نشریه درصدد پاسخگویی به این پرسش است که سرنوشت سلفیهای تکفیری بعد از شکست‌های اخیر در عراق و سوریه چه خواهد شد؟
یکی از بخش‌های قابل توجه نشریه فصل ششم با عنوان ارج‌نامه است که به پاس بیش از نیم قرن قرآن پژوهی سیدمحمدباقر حجتی به معرفی شخصیت وی اختصاص داده شده است. عبدالکریم بی‌آزار شیرازی، احد فرامرز قراملکی، مجید معارف، محمدعلی مهدوی‌راد، محمود واعظی از جمله افرادی هستند که در ارتباط با سیدمحمدباقر حجتی، گفتار یا اثری از آنها منتشر شده است.
حجت‌الاسلام بی‌آزار شیرازی به توضیح درباره دوران همکاری‌اش با دکتر حجتی در نگارش تفسیر کاشف پرداخته است و از عبارت «تفسیر تقریب‌گرای قرآن» برای معرفی آن اثر بهره گرفته است. مجید معارف نیز که توفیق 35 سال آشنایی و شاگردی استاد حجتی را در کارنامه دارد ابعاد تازه‌ای از شخصیت وی را آشکار کرده است.
در بخش کتاب‌گشت که فصل هفتم و پایانی نشریه را تشکیل می‌دهد بحث سیاست‌اندیشی شیعه تحت عنوان پرونده‌ای درباره مهم‌ترین آثار اندیشه سیاسی شیعه با آثار و گفتاری از داوود مهدی‌زادگان، مظفر نامدار و عباسعلی رهبر بررسی شده است. مهدی‌زادگان با رد ادعای برخی جریانات روشن‌فکری که درصدد القای عدم امکان وجود اندیشه سیاسی شیعه در دوران غیبت هستند، در گفتاری با عنوان «رویارویی سکولاریسم با ولایت مقدور» به این مسئله پاسخ داده است.
یادآور می‌شود، نخستین شماره ماهنامه تحلیلی فرهنگ و اندیشه «اندیشه‌نامه» به صاحب امتیازی موسسه فرهنگی قدس (آستان قدس رضوی) و مدیر مسئولی ایمان شمسایی در 152 صفحه در شهریورماه 96 منتشر شده است.
