بیکاری در جامعه به ترجیحات افراد بستگی دارد
گروه اقتصادی: یک استاد دانشگاه معتقد است: بیکاری در جامعه به ترجیحات افراد بستگی دارد، بیکاری در ایران به دلیل نبود شغل نیست بلکه به خاطر سلیقه و ترجیحات ایرانیان است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از البرز، دکتر حمزه نوذری، عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی در نخستین جلسه از سلسله کارگاه‌های«فرهنگ و اقتصاد» که عصر دوشنبه، 17مهرماه توسط اداره فعالیت‌های دینی، ادبی و هنری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی واحد استان البرز در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، با طرح این سوال از دانشجویان حاضر در جلسه که هدف شما از آمدن به دانشگاه چه بوده و این هدف چه کمکی در زمینه اقتصادی به شما می‌کند، گفت: متاسفانه بحثی که امروز در جامعه رواج یافته است حمله به دانشگاه با این هدف است که چرا دانشگاه نیروهای خوب برای کار، جامعه و اقتصاد تربیت نمی‌کند و وقتی پای صحبت صنعتگران می‌نشینیم با این انتقاد آنان روبرو می‌شویم که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها هیچ گونه مهارتی ندارند و نمی‌توانند به طور مثال با یک دستگاه و تکنولوژی کار کنند.
وظیفه دانشگاه این نیست که نیروی کار برای صنعت تربیت کند
مدیر اداره کارآفرینی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: توقع صنعتگر این است که دانشجو در دانشگاه کار با ماشین و دستگاه را یاد بگیرد؟ آیا دقیقاً اسم مکانی را که به دانشجو کار کردن با ماشین را یاد می‌دهد، می‌توان دانشگاه گذاشت؟ این در حالی است که دانشجو به دانشگاه آمده تا تفکر انتقادی، آگاهی‌بخشی، شهروندی و درک از جامعه را یاد بگیرد و قطعاً وظیفه اصلی دانشگاه این است. وظیفه دانشگاه این نیست که نیروی کار برای صنعت تربیت کند در این صورت همه تبدیل به کارگر می‌شدند و این نگاه به دانشگاه فاجعه‌بار است.
نوذری با اشاره به اشتباه بودن این صحبت که دانشجویان کشور در دانشگاه‌ها مهارت یاد نمی‌گیرند، خاطرنشان نمود: اگر مشکل اقتصادی جامعه، نداشتن مهارت دانشگاهیان است این مشکل به راحتی و با طی دوره‌های مهارتی فنی و حرفه‌ای قابل حل است، ظرفیتی که به صورت رایگان در اختیار متقاضیان قرار داده می‌شود.
سرمایه‌دار دغدغه‌ای برای تولید و اشتغال ندارد
این عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: بحث عمده بیکاری در جامعه ما این است که سرمایه‌دار و کارفرما، سرمایه‌دار و کارفرمای حقیقی نیستند، ساختارهای غلطی وجود دارد که سرمایه‌دار و کارفرما به سمت سود بانکی و سرمایه‌گذاری در بازار ارز و طلا گرایش دارند نه تولید. سرمایه‌دار دغدغه‌ای برای تولید و اشتغال ندارد چرا که بازارهای جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد. در این بازار چه توقعی می‌توان داشت، اینکه بیکاری از بین برود و سرمایه‌دار تکنولوژی پیچیدهای به کار ببندد که فارغ‌التحصیل دانشگاه از عهده‌اش برآید؟
بیکاری در کشور به خاطر سلیقه و ترجیحات ایرانیان است
این پژوهشگر حوزه کار و شغل گفت: در کشورهای اروپایی آمار افراد بیکار بین فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم انسانی بسیار پایین است چرا که در هر بخش اقتصادی، بخشی به نام تحقیق و توسعه وجود دارد و مدیریت این بخش بر عهده فارغ‌التحصیلان رشته‌های علوم انسانی است و این در حالی است که شکل‌گیری هر بحرانی در دنیا مصادف با ایجاد شغل برای این بخش است. وجود و ظهور داعش، شکل‌گیری حملات تروریستی در دنیا و هر موضوع دیگری می‌تواند خوراک تحقیق و پژوهش برای این بخش باشد.
نوذری تصریح نمود: اقتصاددانان معتقدند بیکاری در جامعه به ترجیحات افراد بستگی دارد مثلاً ملتی معتقدند به جای کار بیشتر باید استراحت بیشتری وجود داشته باشد، این در حالی است که برخی از اقتصاددانان معتقدند که بیکاری در ایران به دلیل نبود شغل نیست بلکه به خاطر سلیقه و ترجیحات ایرانیان است.
بیکاری در کشور ما امری فرهنگی است
وی با اشاره به صحبت‌های وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی به وجود یک میلیون و پانصد هزار شغل بلاتصدی در کشور اذعان داشت: این سخن نشان‌دهنده این است که بیکاری در کشور ما امری فرهنگی است، شغل‌هایی وجود دارد که افراد به دلیل مثلاً راه دور، مردانه یا زنانه بودن کار، دون منزلت بودن کار و ... دوست ندارند به سراغ آن کار بروند و به نظر می‌رسد به اندازه کافی شغل و بازار برای کارآفرینی در کشور ما وجود داشته باشد. همچنین ارتباط ضعیف با جهان و ضعف در تبدیل ایده به کالا از دیگر مشکلات ایرانیان است.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: متاسفانه در کشور ما آموزش‌ها به صورت دقیق یادگیری نمی‌شود، در بخش زبان خارجه و صحبت کردن به زبان مشکل داشته و با سایت‌ها و منابع خارجی بیگانه‌ایم این در حالی است که اگر این مسائل برطرف شود قطعاً تحرکی عظیم در بخش اشتغال کشور ایجاد خواهد شد.
تهران شهر مغازه‌هاست، اما شهر تولید نیست
نوذری افزود: یک ویژگی کشور ما و به صورت کلی کشورهای در حال توسعه این است که این کشورها فروشندگان خوبی هستند، تهران شهر مغازه‌هاست اما شهر تولید نیست. ارائه‌کنندگان خوبی برای اجناس‌اند اما تولیدکنندگان خوبی نیستند تا آنجا که تاجران کشور ما با تولیدکنندگان چینی رایزنی کرده و ارائه مشاوره می‌دهند تا محصولات ساخت چین برای بازار ایران بنا به ذوق و سلیقه مشتریان ایرانی باشد.
نباید فرهنگ مصرف را سرکوب کرد
مدیر اداره کارآفرینی دانشگاه خوارزمی گفت: هدف این نیست که کنش‌گران اقتصادی کشور را مذمت کنیم بلکه هدف بررسی ساختار ناایمن و نامطمئن در کشور ماست، این در حالی است که از یک سو مصرف‌گرایی را در کشورمان بد می‌دانیم و از سوی دیگر شعار حمایت از تولید داخلی را سر می‌دهیم، این دو مساله کاملاً با هم در تناقض است. اساس تولید مصرف است و باید فرهنگ مصرف تقویت شود تا چرخ اقتصاد بچرخد و نباید فرهنگ مصرف را سرکوب نمود.
این جامعه‌شناس با اشاره به بازار ورشکسته کتاب ایران ابراز نمود: تیراژ کتاب‌های ما به صد نسخه رسیده است و این نشان این است که ما مصرف کتابی نداریم. در این بخش چه فایده دارد که دولت به ناشر پول بدهد پس در کنار مساله تولید مساله مصرف نیز مهم است و باید هوشمندانه در این بخش کار کنیم.
نوذری ادامه داد: در کشوری مثل آمریکا با توجه به ساختار مطمئن اقتصادی افراد به سمت مصرف سوق داده می‌شوند و در کشوری مثل ایران افراد مجبور به پس‌انداز هستند، این درحالی است که نمی‌توان تاکید زیادی روی بحث پس‌انداز داشت چرا که این نگاه و مدل یک نگاه و مدل قدیمی است و قابلیت تعمیم ندارد.
امروزه تعریف فرهنگ تغییر کرده است
این تحلیل‌گر مسائل اجتماعی با نگاهی به گوشه‌ای از تاریخ 10 سال گذشته کشور و افزایش ناگهانی قیمت نفت تصریح نمود: این افزایش روزانه قیمت نفت، کشورهای اروپایی و آمریکا را وادار به اتخاذ یک سیاست فرهنگی نمود و این کشورها را به سوی استفاده از انرژی‌های پاک کشاند. این افزایش قیمت موجب ساخته شدن یک امر فرهنگی در این کشورها شد و برای تولید نفت از شن و ماسه که تا آن زمان مقرون به صرفه نبود، اما در بحبوحه افزایش وحشتناک قیمت نفت این تولید را سبب شد و این بحران موجب استخراج نوآوری و ایجاد یک امر فرهنگی در این کشورها شد.
نوذری افزود: بنابراین امروزه تعریف فرهنگ به رخدادها و اتفاقاتی که باعث شکل‌گیری نظام معنایی در ذهن افراد جامعه می‌شود، تغییر کرده است.
وی در ادامه با اخذ دیدگاه‌های دانشجویان حاضر در جلسه در خصوص نقش دولت در از بین بردن بیکاری در کشور گفت: دولت نمی‌تواند سیاست‌گذار اقتصادی خوبی باشد چرا که اطلاعات خوبی از ریزِ اقتصاد ندارد، بازار کار در ایران انعطاف‌پذیر نیست و کارفرما نمی‌تواند به راحتی نیروی کار را اخراج کند در حالی که در اقتصاد روز دنیا انعطاف‌پذیری وجود دارد و نیروی کار به دلیل جلب نظر کارفرما مجبور است مدام در پی به روز کردن و افزایش مهارت‌های خود باشد، پس در تمام فرهنگ‌ها این نکته یک اصل است که تا می‌توان باید مهارت‌های مختلف را آموخت.
دولت باید در بخش آموزش سرمایه‌گذاری کند
وی با اشاره به 2 دیدگاه مختلف در خصوص حمایت دولت از اقتصاد یادآور شد: دادن تعرفه و اعطای اعتبار دو اصل دولت در حمایت از اقتصاد کشور است. اصل اول که همان دادن تعرفه است با شکست روبرو شده است چرا که 50 سال به صنعت خودروسازی کشور تعرفه داده شد و اکنون این صنعت تبدیل به غول شده و برای دولت و ملت شاخ و شانه می‌کشد و دولت را تهدید می‌کند، اصل دوم که همانا دادن اعتبارات است مدل موفقی در کشورهای دنیا است، در حقیقت در این مدل صنایع بزرگ باید از بورس اعتبار بگیرند و صنایع کوچک برای دریافت اعتبار به بانک مراجعه نمایند و بانکها نباید به صنایع بزرگ وام‌های چند میلیاردی پرداخت کنند.
نوذری در خاتمه گفت: دولت باید در بخش آموزش سرمایه‌گذاری کند و با تقویت دانشگاه‌ها نیروی انسانی را تقویت نماید. نگاه دولت به آموزش نگاه مصرفی است و به چشم سرمایه‌گذاری به این بخش نمی‌نگرد و این امر تقویت امنیت اقتصادی و سیاسی در پی خواهد داشت.
