کهندل عنوان کرد:
کتاب سال دانشجویی چگونه برند می‌شود
گروه ادب: رئیس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی تهران گفت: اگر دنبال این هستیم که کتاب سال دانشجویی برای جهاد دانشگاهی برند شود، باید آثار بیشتری به عنوان برگزیده معرفی شود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، جشنواره كتاب سال دانشجويی با هدف شناسايی و معرفی دانشجويان مولف و مترجم از سال 1373 فعالیت خود را آغاز کرده و تاكنون بيست و سه دوره اين جشنواره مهم و تأثيرگذار، برگزار شده است. در سال‌های اخير با تلاش سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، ضمن گسترش جشنواره به کليه رشته‌ها، در بخش ويژه نيز موضوعات و مسائل مهم كشور و جهان مطرح و آثار چاپ شده دانشجويی مرتبط با اين موضوعات، توسط اساتيد دانشگاه مورد بررسی و ارزيابی قرار گرفته و طی مراسمی از برترين آثار نگارش يافته تقدير می‌شود. اصغر کهندل رئیس مرکز علمی کاربردی جهاد دانشگاهی تهران است که در روند داوری آثار نیز حضور داشته است، در رابطه با این جشنواره با وی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرد؛
جشنواره کتاب سال دانشجویی بر فضای علمی دانشگاه‌ها چه تأثیری داشته است؟
کتاب‌های دانشگاهی که در این جشنواره برگزیده می‌شوند به عنوان یک ارزش تحصیلی برای دانشجویان مطرح هستند از سوی دیگر این آثار می‌تواند به صورت مشترک با اساتید و دانشجویان در حوزه ترجمه یا تألیف انجام شود که برند خوبی در دانشگاه‌ها است، اما تبلیغاتی که در دانشگاه‌ها از سوی جهاد دانشگاهی می‌شود، بسیار ضعیف است که اگر این تبلیغ صورت گیرد و قدری گسترده‌تر شود، تقاضا و جذبی که مدنظر ما است، بیشتر خواهد شد و دانشجویان رغبت بیشتری به نگارش و ترجمه اثر خواهند داشت و آثار خود را ارسال می‌کنند.
با توجه به اینکه در داوری آثار این دوره حضور داشتید، کیفیت و کمیت آثار در گروه منابع طبیعی و کشاورزی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
گروه کشاورزی و منابع طبیعی یکی از گروه‌های گسترده‌ای است و هر ساله کیفیت آثار افزایش پیدا می‌کند، اما در حوزه کمیت، امسال با کاهش تعداد مواجه بوده‌ایم که باید این موضوع را به دقت بررسی کرد، یعنی هر سال تعدادی که برای ما ارسال می‌شد بیش از این بود، اما امسال تعداد کمتر شده است. از سوی دیگر نقطه ضعفی که در کشور ما در فضای دانشگاهی وجود دارد، این است که دانشجویان بیشتر به ترجمه روی می‌آورند تا تألیف. یعنی در حال حاضر غالب آثار ترجمه است، اما واقعاً در حوزه کیفی با رشد مواجه بودیم که امیدوارکننده است.
آیا منظور از رشد کیفی، تغییر زاویه نگاه و رویکرد دانشجویان به مباحث علمی در گروه منابع طبیعی و کشاورزی است یا موضوع دیگری مطرح است؟
دانشجویان در حال حاضر بیشتر به سمت تخصص‌های خاص می‌روند و این تخصص‌ها اغلب در رابطه با گرایش درسی آنهاست و این تخصص‌ها مسلماً در آثاری که نگارش می‌شود، خودش را نشان می‌دهد؛ از این رو آثار دانشجویان فوق لیسانس و دکتری که عموماً به نگارش یا ترجمه اثر دست می‌زنند، در گذشته مربوط به یک رشته یا گروه می‌شد، اما اکنون تخصصی‌تر شده است و دانشجویان نسبت به مسائل علمی مربوط به رشته خود ریزتر و جزئی‌تر شده‌اند و این موضوع از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است.
نحوه ارزیابی آثار در این دوره چطور بوده است؟
ارزیابی‌ها بسیار سنگین بود، یعنی ما از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف و اساتید جهاد دانشگاهی با مدارج بالا که حداقل دانشیار هستند، برای داوری و ارزیابی آثار دعوت کردیم، در این راستا در مرحله نخست حدود 16 عنوان به ما ارجاع شد که از این تعداد با توجه به کمیته‌ای که تشکیل شد، 5 عنوان به عنوان آثار قابل ارزیابی غربال شدند و این آثار در کمیته علمی تصویب شد و پس از آن به دلیل محدودیت انتخاب اثر، از میان 5 عنوان فقط توانستیم یک اثر را به عنوان اثر برتر معرفی کنیم، اما انصافاً عنوان‌های بهتری هم بود، یعنی فکر می‌کنم دو، سه عنوان دیگر هم جزو آثار خوب بودند و چون محدودیت داشتیم، مجبور بودیم یک عنوان را انتخاب کنیم.
چه معیارهایی برای ارزیابی آثار در نظر گرفتید؟
معیارهای ارزیابی خیلی گسترده بود یعنی حدود 20 – 30 شاخص در ارزیابی‌ها مطرح بود و از سوی دیگر معیارهای ارزیابی آثار ترجمه‌ای و تألیفی جدا از هم بودند، به عنوان مثال در ترجمه معیارهایی چون تطابق ترجمه با اصل کتاب، سال ترجمه، روان بودن متن و ... اهمیت داشت و در تألیف نیز روایی کتاب، اصطلاحاتی که به کار برده شده، پانویسی‌ها و پاورقی‌ها، نمایه‌ها، امانتداری مؤلف و سال تألیف به عنوان معیارها و شاخص‌های ارزیابی مطرح بودند و این شاخص‌ها در آثار مربوط به دقت بررسی شد.
نکته آخر؟
به نظرم اگر دنبال این هستیم که کتاب سال دانشجویی برای جهاد دانشگاهی برند شود و این جشنواره در فضای علمی و دانشگاهی کشور قدری برجسته‌تر شود، باید آثار بیشتری به عنوان اثر برتر انتخاب شود؛ چرا که در حال حاضر این میزان، اندک است، به عنوان مثال در گروه بزرگی مانند منابع طبیعی و کشاورزی، انتخاب یک اثر بسیار کم است. بسیاری از دانشجویان به دنبال جایزه نیستند و همین که اثرشان انتخاب شود، انگیزه‌ای برای ادامه مسیر علمی آنها خواهد شد و همین که ما به صورت کتبی، گواهی شایسته تقدیر بدهیم، این خیلی ارزشمند است.
جشنواره کتاب سال دانشجویی بر فضای علمی دانشگاه‌ها چه تأثیری داشته است؟
کتاب‌های دانشگاهی که در این جشنواره برگزیده می‌شوند به عنوان یک ارزش تحصیلی برای دانشجویان مطرح هستند از سوی دیگر این آثار می‌تواند به صورت مشترک با اساتید و دانشجویان در حوزه ترجمه یا تألیف انجام شود که برند خوبی در دانشگاه‌ها است، اما تبلیغاتی که در دانشگاه‌ها از سوی جهاد دانشگاهی می‌شود، بسیار ضعیف است که اگر این تبلیغ صورت گیرد و قدری گسترده‌تر شود، تقاضا و جذبی که مدنظر ما است، بیشتر خواهد شد و دانشجویان رغبت بیشتری به نگارش و ترجمه اثر خواهند داشت و آثار خود را ارسال می‌کنند.
با توجه به اینکه در داوری آثار این دوره حضور داشتید، کیفیت و کمیت آثار در گروه منابع طبیعی و کشاورزی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
گروه کشاورزی و منابع طبیعی یکی از گروه‌های گسترده‌ای است و هر ساله کیفیت آثار افزایش پیدا می‌کند، اما در حوزه کمیت، امسال با کاهش تعداد مواجه بوده‌ایم که باید این موضوع را به دقت بررسی کرد، یعنی هر سال تعدادی که برای ما ارسال می‌شد بیش از این بود، اما امسال تعداد کمتر شده است. از سوی دیگر نقطه ضعفی که در کشور ما در فضای دانشگاهی وجود دارد، این است که دانشجویان بیشتر به ترجمه روی می‌آورند تا تألیف. یعنی در حال حاضر غالب آثار ترجمه است، اما واقعاً در حوزه کیفی با رشد مواجه بودیم که امیدوارکننده است.
آیا منظور از رشد کیفی، تغییر زاویه نگاه و رویکرد دانشجویان به مباحث علمی در گروه منابع طبیعی و کشاورزی است یا موضوع دیگری مطرح است؟
دانشجویان در حال حاضر بیشتر به سمت تخصص‌های خاص می‌روند و این تخصص‌ها اغلب در رابطه با گرایش درسی آنهاست و این تخصص‌ها مسلماً در آثاری که نگارش می‌شود، خودش را نشان می‌دهد؛ از این رو آثار دانشجویان فوق لیسانس و دکتری که عموماً به نگارش یا ترجمه اثر دست می‌زنند، در گذشته مربوط به یک رشته یا گروه می‌شد، اما اکنون تخصصی‌تر شده است و دانشجویان نسبت به مسائل علمی مربوط به رشته خود ریزتر و جزئی‌تر شده‌اند و این موضوع از اهمیت و ارزش بالایی برخوردار است.
نحوه ارزیابی آثار در این دوره چطور بوده است؟
ارزیابی‌ها بسیار سنگین بود، یعنی ما از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف و اساتید جهاد دانشگاهی با مدارج بالا که حداقل دانشیار هستند، برای داوری و ارزیابی آثار دعوت کردیم، در این راستا در مرحله نخست حدود 16 عنوان به ما ارجاع شد که از این تعداد با توجه به کمیته‌ای که تشکیل شد، 5 عنوان به عنوان آثار قابل ارزیابی غربال شدند و این آثار در کمیته علمی تصویب شد و پس از آن به دلیل محدودیت انتخاب اثر، از میان 5 عنوان فقط توانستیم یک اثر را به عنوان اثر برتر معرفی کنیم، اما انصافاً عنوان‌های بهتری هم بود، یعنی فکر می‌کنم دو، سه عنوان دیگر هم جزو آثار خوب بودند و چون محدودیت داشتیم، مجبور بودیم یک عنوان را انتخاب کنیم.
چه معیارهایی برای ارزیابی آثار در نظر گرفتید؟
معیارهای ارزیابی خیلی گسترده بود یعنی حدود 20 – 30 شاخص در ارزیابی‌ها مطرح بود و از سوی دیگر معیارهای ارزیابی آثار ترجمه‌ای و تألیفی جدا از هم بودند، به عنوان مثال در ترجمه معیارهایی چون تطابق ترجمه با اصل کتاب، سال ترجمه، روان بودن متن و ... اهمیت داشت و در تألیف نیز روایی کتاب، اصطلاحاتی که به کار برده شده، پانویسی‌ها و پاورقی‌ها، نمایه‌ها، امانتداری مؤلف و سال تألیف به عنوان معیارها و شاخص‌های ارزیابی مطرح بودند و این شاخص‌ها در آثار مربوط به دقت بررسی شد.
نکته آخر؟
به نظرم اگر دنبال این هستیم که کتاب سال دانشجویی برای جهاد دانشگاهی برند شود و این جشنواره در فضای علمی و دانشگاهی کشور قدری برجسته‌تر شود، باید آثار بیشتری به عنوان اثر برتر انتخاب شود؛ چرا که در حال حاضر این میزان، اندک است، به عنوان مثال در گروه بزرگی مانند منابع طبیعی و کشاورزی، انتخاب یک اثر بسیار کم است. بسیاری از دانشجویان به دنبال جایزه نیستند و همین که اثرشان انتخاب شود، انگیزه‌ای برای ادامه مسیر علمی آنها خواهد شد و همین که ما به صورت کتبی، گواهی شایسته تقدیر بدهیم، این خیلی ارزشمند است.
