نگرش قرآن به راهکارهای اصلاح فرهنگ عمومی

به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از آذربایجانشرقی، فرهنگ گرچه هویت اجتماعی انسان و روح کلی جامعه است، اما در مقام اصلاح و جراحی، به جای تقدیس و ستایش یا چشم فروبستن بر کاستیها و خلأهایش، باید منصفانه و بی‌طرفانه شناخت و شجاعانه بدان اعتراف کرد و این آگاهی و اعتراف را به وجدان اجتماعی تبدیل نمود تا انگیزش درونی نسبت به تغییر آن پدید آید.

اسلام دين الفت و مهرباني است و مهمترين ابزار و سلاح ترويج و توسعه فرهنگ اسلامی همانا ايجاد انس و الفت است و صدق و راستی.

تعالی فکر و اخلاق ديگر منجر به اصلاح لايههای ديگر فرهنگ میشود

حجت‌الاسلام مسعود مهدوی، امام جمعه ورزقان در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: تعالی فکر و اخلاق از يک سو، خود به صورت مستقيم به معنای اصلاح بخش بنيادين فرهنگ؛ يعنی باورها و ارزش‌هاست و از سوی ديگر منجر به اصلاح لايه‌های ديگر فرهنگ مانند سنت‌ها، هنرها، نمادها و... می شود.

وی، افزود: اگر آموزه‌های اسلام در جامعه اسلامی به خاطر پیشینه و حضور، نتواند بازتوليد شود، اما روش و شيوه به كار رفته در تطبیق و درونی سازی آن و اصول و قواعدی كه در نهادینه سازی بر آنها تكيه شده است، می‌تواند براي باز اصلاح فرهنگ آسيب ديده مورد بهره برداری قرار گيرد.

وی با استناد به آیه 165 سوره نساء بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: پيامبرانى كه بشارتگر و هشدار دهنده بودند، تا براى مردم، پس از فرستادن‏ پيامبران، در مقابل خدا بهانه و حجّتى نباشد، و خدا توانا و حكيم است.

حجت‌الاسلام مهدوی ادامه داد: از خصوصيات بارز و آشكار روش اصلاحی قرآن كه در نخستين نگاه توجه مخاطب را جلب می‌كند، آميختگی انگيزش و هنر است، بدين معنا كه در رساندن پيام و ايده‌های اصلاحي خويش از انواع فنون و شيوه‌های هنري كلام و زيبا سازی سخن بهره گرفته است. استعاره، كنايه، تشبيه، تصويرسازی، داستان و... از فنونی است كه در سراسر آيات وحي به چشم مي‌خورد.

امام جمعه ورزقان با اشاره به فرموده مولای متقیان علی(ع) یادآور شد: امیرالمومنین علی(ع) می فرمایند: بر انسان خردمند و عاقل لازم است كه عيوب و زشتي‌های خود را در زمينه مسايل دينی و آراء و اخلاص و آداب اجتماعی در سينه خويش يا در كتابی جمع‌آوری كند و برای از ميان برداشتن آنها تلاش جدی نمايد.

وی افزود: بخش بزرگی از آيات قرآن به تذكر و توجه دادن به آيات تكوينی الهي اختصاص يافته است، به گونه‌ای كه می‌توان گفت این بخش يكی از محورهای اصلي آموزه‌های وحی به شمار می‌آيد.

حجت‌الاسلام مهدوی دین الهی را عامل اصلی اصلاح فرهنگ بشر دانست و تاکید کرد: اگر دین الهی را عامل اصلی و اصیل اصلاح فرهنگ بشر بدانیم، دور از واقع سخن نگفته‌ایم، چنان که رسالت و هدف اساسی ادیان الهی که هدایت و راهبری بشر به سوی کمال و تعالی فکری و اخلاقی معرفی شده است نیز مؤید همین واقعیت است.

روش اصلاحی قرآن الگوبخش مصلحان اجتماعی است

حجت‌الاسلام علی اکبر اکرمی، امام‌جمعه سراب در گفت‌‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: روش اصلاحی قرآن همان گونه كه در قالب و فرم ويژگی‌هايی داشت، از نظر محتوا و درون مايه نيز ويژگی‌ها و خصوصياتی دارد كه الگوبخش مصلحان اجتماعی است.

وی، افزود: در اسلام منابع عمومی را متعلق به همه مي‌داند و كسی حق تصاحب آنها را ندارد و موازنی لازم الرعايه وجود دارد كه همان عدالت است كه در اين بحث عدالت نقش هويت جمعی افراد لحاظ می‌شود كه ابتدا افراد را دارای هويت مي‌نمايد و سپس به جمع هويت می بخشد.

وی با استناد به آیه 164سوره آل عمران خاطرنشان کرد: در این آیه می‌خوانیم: به يقين، خدا بر مؤمنان منت نهاد كه پيامبرى از خودشان در ميان آنان برانگيخت، تا آيات خود را بر ايشان بخواند و پاكشان سازد و كتاب و حكمت به آنان بياموزد، به طور قطع پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.

حجت‌الاسلام اکرمی ادامه داد: قرآن به مثابه مظهر و منبع اسلام، همان گونه كه درون مايه و محتوای آن را به نمايش گذاشته است، اصول و قواعدی را كه در فرآيند تطبيق و درونی سازی به كار رفته يا بايد به كار می رفت، نيز به خوبی بيان كرده و نمايانده است.

امام جمعه سراب با اشاره به فرموده امام رضا(ع) یادآور شد: ثامن الحجج امام رضا(ع) می فرمایند: قرآن، ريسمان و رشته محكم و قابل اعتماد خداوند است، بزرگ راهی است كه انسان‌ها را بسوی بهشت رهنمون و از آتش جهنم دور می‌سازد با گذشت زمان از اعتبار اين كتاب كاسته نمی‌شود و خاصيت خود را از دست نمی‌دهد، زيرا برای زمان خاصی نازل نشده است بلكه راهنما و پايه هر دليل و برهان است و همه انسان‌ها می‌توانند به آن استدلال كنند و از آن بهره گيرند؛ كتابيست كه سستی و ضعف در آن راه نداشته و در آينده هم راه نخواهد داشت.

وی، از روش قرآن برای مواجهه با چالش‌های فرهنگی گفت و تاکید کرد: روش قرآن در مواجهه با چالش‌های فرهنگی، روش انگيزش از درون بر پايه آگاهی و انتخاب است، امری كه يكی از لوازم جدايی ناپذيرش، اهميت دادن به نيروی عقلی انسان است.