معتز آقایی بیان کرد:
توجه نکردن به تدبر در آیات؛ خاستگاه ترتیل‌های خلیجی/ پیشنهاد ایجاد شبکه تلویزیونی «ترتیل»
گروه فعالیت‌های قرآنی: حافظ و داور مسابقات بین‌المللی قرآن بیان کرد: رسانه در رشد بیش از پیش «ترتیل» می‌تواند نقش مؤثری ایفا کند و نیز می‌توان كانال تلویزیونی ترتيل را به صورت شبانه‌روزی راه‌اندازی کرد.
معتز آقایی، حافظ و داور مسابقات بین‌المللی قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در پاسخ به سؤالی درباره تعریف ترتیل بیان کرد: براساس تعريف اميرالمؤمنين(ع)، ترتيل، اداءالحروف و معرفة‌الوقوف و به معنای شمرده ادا كردن حروف و انتخاب وقوف و وصول صحيح است كه البته بي‌ارتباط با مراتب تلاوت نيست، چون بعضا مراتب تلاوت را از تقسيم‌بندي‌هاي ترتيل ميدانند.
حافظ بین‌المللی قرآن در مورد شاخصه‌های یک ترتیل استاندارد تصریح کرد: رعايت تمام اركان تلاوت از قبيل اداي صحيح و فصيح حروف، صوت و لحن مناسب و انتخاب وصل و وقف مناسب، رعايت اُسلوب ترتيل و سرعت مناسب آن، داشتن سلاست و رواني در تلاوت، سعي بر انطباق الحان با معاني آيات، اهتمام در تحزين تلاوت و استقامت صوتي و عدم تلاوت در پرده‌هاي بالا از جمله مهم‌ترین شاخصه‌ها در یک ترتیل استاندارد محسوب می‌شوند.
آقایی در مورد سطح قاریان کشورمان در رسیدن به نقطه ایده آل در ترتیل بیان کرد: نسبتا اين اصول در تلاوت‌هاي قاريان ايراني رعايت شده و سال به سال به آن نزديك مي‌شوند، اما باز هم جاي كار برای بهتر شدن وجود دارد، بعضي‌ها هنوز هم ترتيل را سريع شده تحقيق ميدانند.
داور مسابقات بین‌المللی قرآن با اشاره به نقش جلسات خانگی قرآن در رشد بیش از پیش ترتیل تصریح کرد: نقش جلسات در اين زمينه خيلي بالاست، امروز جلسات حفظ كه بايد به ترتيل تلاوت كنند، كم است و جلسات قرائت هم بيشتر به آموزش فنون تلاوت تحقيق مي‌پردازند تا اینکه بخواهند روی ترتيل متمرکز شوند.
وی در ادامه افزود: البته اين نقش همچنان كم‌رنگ است، شايد اهميت آن هنوز به اندازه کافی جانیفتاده باشد و تنها اقبال به مقوله ترتیل در ماه مبارك رمضان ديده شود، علاوه بر این که محافل ما نیز اگر از حافظ دعوت كنند، ترتيل شنيده مي‌شود در غیر اینصورت ترتیلی اجرا نمی‌شود. ضمن اینکه در كاروان قاريان حج هم تنها يك حافظ کل قرآن ديده مي‌شود به اين بهانه كه حافظ تأثير‌گذار نيست و قطعاً اين تفكر اشتباه است.
حافظ بین‌المللی قرآن بیان کرد: اصلاً مسابقات بين‌المللي در ترتيل هم نداريم كه جلسات بخواهند به خاطر آن سرمايه‌گذاري كنند و دلائل ديگر كه به مظلوميت ترتيل مي‌افزايد، البته جاي شكرش باقی است كه سال گذشته و براي اولين بار نشست تخصصي شوراي عالي قرآن با محوريت مبحث ترتيل تشكيل شد.
ارزیابی ترتیل‌های خلیجی بخش دیگری از گفت‌وگو آقایی با ایکنا را به خود اختصاص داد، وی در این زمینه بیان کرد: نظر بنده در اين زمينه که این ترتیل‌ها استاندارد هستند یا خیر، نظری بینابین است، نمي‌توان گفت كه هيچكدام از استانداردهاي ترتيل از قبيل تلاوت محزون و جذابيت نزد مردم، در آثار آنها رعايت نشده است.
آقایی در ادامه با اشاره به خاطره یکی از قاریان اعزامی کشورمان به حج افزود: يكي از قاريان بين‌المللي كشورمان چند سال پيش به حج مشرف شده بود، ايشان گفت كه من در مدينه به شوق شنيدن ترتيل زيباي يكي از ائمه جماعات به نماز مي‌رفتم، البته نمي‌توان منكر ايرادهاي ترتيل خليجي از قبيل، خشن بودن بعضي صداها، سرعت حدرگونه برخي از آنها، تجويد و فصاحت ضعيف بعضي از آنها و از همه مهمتر وقف و ابتداي افتضاح آنها، شد.
حافظ بین‌المللی قرآن با اشاره به خاستگاه شکل‌گیری این ترتیل‌ها تصریح کرد: خاستگاه شكل‌گيري اين ترتيل‌ها از تنها، اهتمام به تحزين تلاوت و عدم تدبر در مفاهيم آيات و ارائه آيات به صورت حفظ است و همین مسأله باعث شده به اين پارامترهاي قرائت، اهتمامی نداشته باشند و مدرسه‌اي مستقل در تلاوت ترتيل تشکیل شود، البته نباید از حق بگذریم که با وجود عدم رعايت استانداردها، باز هم این ترتیل‌ها مشتريان زيادي دارد.
داور مسابقات بین‌المللی قرآن در تحلیل آسیب‌های مخرب ترتیل‌های خلیجی بیان کرد: كساني كه از اين نوع ترتيل‌ها تقليد صرف انجام می‌دهند، قطعا از استانداردها به دور هستند، خصوصا نوجوانان و از همه مهمتر اینکه با تقلید از این مرتلان خلیجی، تجويد غير فصيح و وقوف و وصول وحشتناك خواهند داشت، توصيه ما به اين دوستان استفاده از بعضي الحان آنهاست كه به اصالت نزديك است.
آقایی در پاسخ به این سؤال که ترتیل قاریان متقدم و متاخر مصر مانند منشاوی و عبدالباسط و ... را از حیث دارا بودن استاندارهای لازم در چه سطحی تحلیل می‌کنید؟ تصریح کرد: استاد منشاوي عالي است و تا دنيا دنيا است مانند آن نخواهد آمد و استاد عبدالباسط نيز از لحاظ تجويد عالي است، ولي به عقيده بنده صوت و لحن متوسطي دارد، البته استاد منشاوي هم در مجموع عالي است و الا به صورت مجزا تمام فروع قرائتش درجه يك نيست. همچنین باید توجه داشت که بايد اينگونه تلاوت‌هاي اصيل و فصيح مصري الگو قرار گيرد ولی ماندن در تقليد صرف ممنوع است.
حافظ بین‌المللی قرآن در ادامه با اشاره به راه‌های بومی‌سازی ترتیل در کشور گفت: يكي از راه‌هاي آن الگوسازي بومي و منطقه‌اي است، بايد از مرتلين آن شهر براي برنامه‌هاي ماه رمضان استفاده كرد. متاسفانه با وجود مرتلين خوب باز هم از مرتلين تهراني استفاده مي‌شود، ايجاد مزايا براي مرتلين خوب در كنار قراء و حفاظ يكي ديگر از راهكارها است، همچنین راه‌اندازي محافل و استفاده از قاريان و مرتلين آن شهر نيز راهگشا خواهد بود.
آقایی با اشاره به نقش رسانه در رشد ترتیل بیان کرد: رسانه در اين زمينه بيشتر تبليغي عمل كرده تا آموزشي، راه‌اندازي راديو ترتيل به همت مدير محترم راديو قرآن كار ارزشمندي است و مي‌توان همانند يكي از كانال‌هاي كشور عربستان، كانالي شبانه‌روزي براي ترتيل راه انداخت، ضمن اینکه بايد يكي از برنامه‌هاي آموزشي شبكه قرآن به آموزش ترتيل اختصاص يابد.
داور مسابقات بین‌المللی در پاسخ به این سؤال که آیا رادیو ترتیل می‌تواند در آموزش ترتیل با توجه ملاک‌‌های صحیح آن فعالیتی داشته باشد؟ تصریح کرد: بله قطعا مي‌تواند این نقش را ایفا کند، معرفي ترتيل‌هاي استاندارد و تشويق مستمعين به اين ترتيل‌ها و آموزش براساس آنها يكي از راه‌هاي آموزش ترتيل است، دعوت از كارشناسان زُبده براي تحليل اين ترتيل‌ها و دادن راهكارهاي آموزشي به متعلمين، راه‌اندازي كانال‌هاي تلگرامي آموزش ترتيل و تحليل آنلاين تلاوت‌هاي متعلمين نيز توصيه می‌شود.
وی در انتها و با اشاره به اهمیت برگزاری نشست‌های تخصصی پیرامون ترتیل گفت: برگزاری این نشست‌ها از اهمیت برخوردار است و اميدواريم از اين نشست‌ها بیش از پیش برپا شود، برگزاري كارگاه‌های آموزشي در حاشيه اين نشست‌ها و تدوين مقالات و پژوهش‌ها و لازم الاجرا كردن مصوبات اين نشست‌ها و ابلاغ به مؤسسات و نهادهاي قرآني مختلف نيز مي‌تواند در اين زمينه كمك كند.
مطالب مرتبط
