پیاده‌روی اربعین؛ نمادی برای مذهب شیعه/ صفات حسینی در رفتارها جلوگر شود
گروه معارف: معاون فرهنگی دانشگاه امام رضا(ع) گفت: اکنون که پیاده‌روی اربعین به یک نماد بزرگ برای مذهب تشیع تبدیل شده است، افراد باید با توجه بیشتری نسبت به بسیاری از رفتارها و سبک‌های عزاداری عمل کنند.
حجت‌الاسلام سیدمسعود عمرانی، معاون فرهنگی دانشگاه امام رضا(ع) و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی بیان کرد: اربعین از زمان قدیم مورد توجه ائمه
اطهار(ع) و علمای اسلام بوده است و اکنون که پیاده‌روی اربعین به یک نماد
بزرگ برای مذهب تشیع تبدیل شده است، افراد باید با توجه بیشتری نسبت به
بسیاری از رفتارها و سبک‌های عزاداری عمل کنند، برای مثال باید در این
رویداد عظیم از اختلافات مذهبی جلوگیری شود.
وی ادامه داد: رفتارهایی که باعث تشنج و جدال در اجتماعات عزاداران می‌شود را باید کنار
گذاشت و عرض ارادت‌ها را به حاشیه نبرد؛ باید با برداشتن این موانع زمینه
را برای گسترش هرچه بیشتر این جلوه عظیم شیعه فراهم کرد زیرا این جلوه و شکوه
سبب گرایش افراد بسیار زیادی به مذهب شیعه می‌شود.
صفات حسینی در رفتارها جلوگر شود
حجت‌الاسلام عمرانی با اشاره به اهمیت رفتار در مراسم پیاده‌روی اربعین، اضافه کرد: جلوه‌هایی از صفات و شأن والای سیدالشهدا(ع) در این رویداد باید برای جهانیان تبیین شود و این هدف با رفتار صحیح و منطبق بر شعائر حسینی مثل صبر، عزت و مهمان‌نوازی تحقق خواهد یافت.
وی گفت: شیوه‌سازی و رفتار روشمند و اثرگذار در جریان راهپیمایی اربعین برای جلوه هرچه بیشتر و بهتر این رویداد به صورت مردمی محقق می‌شود؛ بهتر است که اقشار مردم از صنف‌های مختلف به برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی در چهارچوب اربعین بپردازند و برای مثال در در طرح موضوعات روشمند عزاداری طیف‌های فرهنگی مثل دانشجویان برای زائران اجرای برنامه داشته باشند و این رفتارها به سنت‌های حسنه تبدیل شود.
حجت‌الاسلام عمرانی افزود: برای تحقق اهداف فرهنگی در چهارچوب اربعین حسینی باید تقسیم کار مناسبی بین اقشار مختلف صورت گیرد؛ البته در این شرایط ایجاد یک فضای رقابتی بین اصناف و اقشار مختلف که هر کدام بخشی از فعالیت‌های اربعین را برعهده دارند، در کیفیت کار اثر مثبت خواهد داشت.
ایجاد فرهنگ و شکوه هرچه بیشتر اربعین ضروری است
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی با بیان اینکه روایات و توصیه‌ها نسبت به زیارت امام حسین(ع) به ویژه در زمینه عزاداری امام حسین(ع) بسیار زیاد است، افزود: باید همه نسبت به مراسم پیاده‌روی اربعین توجه داشته باشیم و مردم و مسئولان برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر آن و ایجاد فرهنگ و جریان در این راستا تلاش کنیم.
وی گفت: سابقه عزاداری بر سیدالشهدا(ع) از زمان حضرت آدم(ع) بوده و هم‌اکنون نیز هست و تا قیامت ادامه خواهد داشت؛ بحث اصلی آنجایی است که بدانیم چه میزان از این عزاداری‌ها در زمان اهل‌بیت(ع) بوده و چه‌قدر به آن اضافه شده و آیا این اضافه‌شدن عزاداری‌ها صحیح بوده یا نه؟
حجت‌الاسلام عمرانی اظهار کرد: اصل عزاداری بر امام حسین(ع) در دوران امام سجاد(ع) آغاز می‌شود و آن سی و چند سالی که حضرت زین‌العابدین(ع) به گریه و عزاداری اهتمام داشتند ـ که البته اهداف سیاسی در آن نهفته بود و هدف ترویج فرهنگ حسینی بود ـ گاهی این اهداف را بیان می‌کردند و جوانب آن را مورد بررسی قرار می‌دادند.
شکل‌گیری مراسم سوگواری سیدالشهدا(ع) در زمان ائمه(ع)
وی گفت: پی‌ریزی عزاداری امام حسین(ع) و برپایی آن به صورت مراسم از زمان امامت امام باقر(ع) و امام صادق(ع) آغاز شد که طی این مراسم، جمعی برای عزاداری بر سیدالشهدا(ع) دعوت می‌شدند و مداحانی به ذکر مصیبت می‌پرداختند، مراسم‌های سالیانه و دهه گرفتن برای عزاداری نیز از زمان امام کاظم(ع) شکل گرفت که امام رضا(ع) در توصیف حالات پدر بزرگوارشان در عزای سیدالشهدا(ع) به این موضوع اشاره می‌کنند.
وی ادامه داد: پس از دوران اهل‌بیت(ع) و غیبت امام عصر(ع) نیز حکومت آل‌بویه که یک حکومت شیعی بود، به برپایی مراسم‌ها و جلسات عزاداری اهتمام داشت، کیفیت برگزاری این جلسات نیز به گونه‌ای بود که با مقتل‌خوانی، گریه و روضه همراه می‌شد.
حجت‌الاسلام عمرانی افزود: موضوع اصلی در مباحث عزاداری پاسخ به این سؤال است که چه زمان این عزاداری‌ها بدعت خواهد بود و چه زمان این عزاداری‌ها در مسیر اصلی خود قرار دارد و مفید است؟ هرگونه از مصادیق عزاداری که با توجه به عصر خود به‌روز شود، مشکلی ایجاد نمی‌کند با این قید که با این تغییرات باید چهار شرط حفظ شود.
سنخیت با سیدالشهدا(ع) در عزاداری‌ها شرط صحت رفتار است
عضو هیئت علمی دانشگاه رضوی بیان کرد: شرط اول در مصادیق عزاداری بر اهل‌بیت(ع) این است که آن مصداق عزاداری با اهل‌بیت(ع) و سوگواری برای ایشان سنخیت داشته باشد و نشان‌دهنده عزا و ماتم باشد؛ نمی‌شود از ابزار و لوازم شاد استفاده کرد و گفت من در حال عزاداری هستم.
وی ادامه داد: شرط دوم در این موضوع، بحث حرام نبودن مصداق عزاداری است، نمادی که در آن فعل یا گفتار حرام باشد، نمی‌تواند مصداقی برای عزاداری امام حسین(ع) باشد.
وی اضافه کرد: سومین شرط برای صحت عزاداری این است که اعمال و رفتار در عزاداری ضرر نداشته باشد، اگر در عزاداری‌ها طوری رفتار شود که آسیب جدی، متوجه عزاداران باشد و آسیب‌ها در زندگی آنان خلل ایجاد کند، این مسئله نیز باعث از بین رفتن شرط صحت عزاداری و مثبت بودن آن می‌شود.
حجت‌الاسلام عمرانی اظهار کرد: شرط چهارم در برپایی مراسمات عزاداری این است که رفتارها و گفتارهای حول محور عزاداری، موجب وهن و حقارت دین و مذهب نباشد، اگر گوشه‌ای از عزاداری ما باعث بد جلوه دادن دین شود نیز باید از انجام آن جلوگیری کرد؛ به‌خصوص که در شرایط فعلی رویدادها به سرعت و با کمک صوت و تصویر در سطح جهان منعکس می‌شود، می‌توان گفت تحریم قمه‌زنی از سوی رهبر معظم انقلاب نیز به همین دلیل است.
مجوز سبک‌های جدید عزاداری با رعایت شروط چهارگانه
وی گفت: اگر ابزار جدید و یا سبک و روش جدیدی در برگزاری مراسم سوگواری اهل‌بیت(ع) با توجه به شرایط جامعه و زمان‌های مختلف ایجاد شود با این قید که چهار شرط ذکر شده در صحت عزاداری‌ها رعایت شده باشد، هیچ مانعی برای ترویج و گسترش این سبک‌های نو در عزاداری اهل بیت(ع) وجود نخواهد داشت.
معاون فرهنگی دانشگاه امام رضا(ع) عنوان کرد: ابزارهایی مانند عَلَم که ترویج آن هیچ ضرری نداشته و باعث یادآوری مصائب اهل‌بیت(ع) می‌شود، هیچ مانعی ندارد، سینه‌زنی و یا خیلی از نمونه‌های مرسوم عزاداری که این شرایط در آن‌ها رعایت می‌شود نیز از همان دسته سنت‌های عزاداری صحیح است.
