نکاتی که حفظ نهج البلاغه را تسهیل می‌کند
گروه معارف: مطالعه، روخوانی و درک مطلب، استفاده از استماع از طریق سی دی، شرکت در کلاس حفظ نهج البلاغه، .برنامه مباحثه جدی و منظم، مرور روزانه ده درس، استفاده کاربردی و محاوره‌ای از محفوظات و شرکت در محافل و مسابقات نهج البلاغه موارد مورد نیاز در حفظ نهج البلاغه است.
مصطفی فریدونی حافظ کل قرآن‌کریم و کارشناس ارشد علوم قرآنی در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان‌جنوبی با اشاره به اینکه هدف و انگیزه در حفظ نهج البلاغه نقش اساسی دارد، گفت: فردی که حفظ نهج البلاغه را آغاز می‌کند گاه به دلایل مختلف، هدف و انگیزه او با توجه به سختی کلمات نهج‌البلاغه و احساس عدم ضرورت حفظ نهج البلاغه به اندازه حفظ قرآن و...کاهش پیدا می‌کند.
وی اظهار کرد: این درحالی است که با انگیزه قوی همچون حفظ قرآن و در ادامه اجزای قرآن و با تقویت انگیزه و هدف، می‌توان حفظ نهج البلاغه را ضرورت تلقی کرد که همین‌گونه نیز است.
نیازمند نهضتی برای تبیین معارف نهج البلاغه هستیم
این کارشناس ارشد علوم قرآنی بیان کرد: امروزه به نهضتی برای تبیین معارف نهج البلاغه نیاز است چرا که با نهجالبلاغهخوانی در خانواده‌ها، مساجد، در جلسات محفل انس باقرآن و بیان درس‌هایی از نهج البلاغه می توان فضای جامعه را معطر از این گوهر ولایی نمود.
فریدونی که خود بخش زیادی از خطبه‌ها و حکمت‌های نهج البلاغه را حفظ کرده است، ادامه داد: مطالعه، روخوانی و درک مطلب، استفاده از استماع از طریق سی دی، شرکت در کلاس حفظ نهج البلاغه، .برنامه مباحثه جدی و منظم، مرور روزانه ده درس، استفاده کاربردی و محاوره‌ای از محفوظات و شرکت در محافل و مسابقات نهج البلاغه موارد مورد نیاز در حفظ نهج البلاغه است.
وی افزود: از آنجایی که در نهج البلاغه صنایع ادبی مثل تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و...در کلام امام بسیارآمده و اینکه گاه کلمات خاص و گاهی ثقیل و سنگین در کلام امام بیان شده که البته جذاب و شیرین است، لذا لازم است قبل از حفظ هر قسمت به مطالعه آن بپردازیم تا از حفظ آن لذت وافی ببریم.
این کارشناس ارشد علوم قرآنی گفت: در مورد شنیدن صوت نهج البلاغه، نرم افزار دانشنامه علوی می‌تواند کمکیار خوبی باشد و در جهت جلوگیری از اشتباهات در کلمات حفظی، تنوع در کار حفظ و حتی تثبیت بسیار مناسب است.
حفظ همراه با تکرار و مداومت در آن صورت گیرد
فریدونی اظهار کرد: هرچقدر حفظ ما در مراحل اولیه با تکرار و مداومت در آن صورت گیرد چرا که بی‌شک در مرورها احساس تسلط بهتری خواهیم داشت و حلاوت بهتری از حفظ عاید ما خواهد شد و این مسئله شور و اشتیاق ما را برای حفظ نهج البلاغه در مراحل بعد بیشتر خواهد کرد.
وی بیان کرد: کسانی که به حفظ قرآن مشغولند، به ویژه حافظان ده جزء به بالا می‌توانند برنامه‌ریزی برای ختم نهج البلاغه(روخوانی وترجمه) در حین برنامه حفظ قرآن داشته باشند که این موضوع سه مزیت دارد.
حافظ کل قرآن‌کریم ادامه داد: این اقدام باعث می‌شود حفظ قرآن زودتر و با تسلط بیشتر انجام شود و پیش زمینه و آمادگی خوبی برای ورود به حفظ نهج البلاغه و امیدواری در حفظ کردن آن است.
فریدونی گفت: باتوجه به عدم وجود کلاس‌های حفظ نهج البلاغه ، مباحثه منظم با فرد همراهی در این زمینه به رقابت و شور حفظ کمک می‌کند چرا که مباحثه بویژه در حفظ نهج البلاغه می‌تواند معجزه نماید و در صورت فراهم نشدن هیچ یک از این موارد، جایگزین نمودن همان استفاده مرتب از سی‌دی و یا ضبط صدای خود می‌تواند تاثیرگذاری خوبی ایفا کند.
استفاده از جملات نهج البلاغه در موقعیت‌های کاربردی
وی اظهار کرد: با توجه به فرار بودن محفوظات، چنانچه جملات نهج البلاغه در موقعیت‌های مختلف و کاربردی به سبک موضوعی و یا حتی غیرموضوعی بیان شود، می‌تواند به انتقال حفظ به حافظه بلند مدت تاثیرگذاری زیادی داشته باشد.
کارشناس ارشد علوم قرآنی بیان کرد: چنانچه فردی حافظ کل قرآن است ، بهترین جای شروع به حفظ نهج‌البلاغه همان خطبه‌ها و بعد نامه‌ها و حکمت‌هاست، در غیر این صورت شروع حفظ از حکمت‌ها مناسب‌تر است.
فریدونی ادامه داد: حافظان کمتر از ۵ جزء قرآن نباید شروع به حفظ نهج البلاغه نمایند، مگر در حد محدود و برای مسابقات، آن هم اگر از حکمت‌های نهج البلاغه و به صورت محدود و مقطعی باشد، مناسب‌تر است.
تفاوت‌های حفظ قرآن و نهج‌البلاغه
وی با اشاره به تفاوت‌های حفظ قرآن و نهج البلاغه افزود: حفظ صفحات جدید در قرآن بسیار آسان و در نهج‌البلاغه نسبتا سخت است، ولی ماندگاری حفظ جملات نهج البلاغه به مراتب بیشتر از آیات قرآن است لذا اگرچه نهج البلاغه سختی بیشتری از حفظ قرآن دارد ولی ماندگاری آن بعد از حفظ بیشتر است.
کارشناس ارشد علوم قرآنی گفت: همچنین قرآن پر از آیات مشابه است و سخت‌ترین مرحله حفظ، تفکیک و تمییز آن ها از یکدیگر است در صورتی که در نهج البلاغه جملات و فرازهای مشابه بسیارکم است و از طرف دیگر حفظ قرآن بدون معنی هم آسان است ولی در نهج البلاغه حفظ آن با توجه به معنی، جزء پیوستگی آن است.
فریدونی بیان کرد: تأکید برخوب حفظ کردن و یا خوب مرور کردن است؛ هر چند کم باشد و لذا در حفظ نهج‌البلاغه که بعد از حفظ قرآن، انجام می‌گیرد به اندازه حفظ قرآن ، عجله و سرعت وجود ندارد.
وی ادامه داد: استفاده از روش‌هایی همچون فلش کارت، شبیه‌سازی جعبه لایتنر(بویژه در مورد حکمت‌ها)و همچنین مکرر گوش دادن صوت نهج البلاغه قبل از خواب و نوشتن قسمت های مشکل‌تر، انسان را در حفظ نهج البلاغه موفق تر می‌کند.
کارشناس ارشد علوم قرآنی افزود: برای ماندگاری خطبه‌ها و نامه‌ها خواندن آن ها بعد از هر نماز از حفظ توصیه می‌شود، اگر این موضوع رویه همیشگی و خارج از زمان بندی حفظ باشد بسیار رویه خوب، منظم و جوابدهی خواهد بود.
فریدونی یادآور شد: کتاب پیام امام تالیف آیت‌الله مکارم شیرازی برای مطالعه قبل از حفظ بسیارمناسب است، چراکه مطالب مورد نیاز برای توضیحات، به صورت مفید و مختصرتر نسبت به شرح‌های دیگر بیان شده است.
وی اظهار کرد: این درحالی است که با انگیزه قوی همچون حفظ قرآن و در ادامه اجزای قرآن و با تقویت انگیزه و هدف، می‌توان حفظ نهج البلاغه را ضرورت تلقی کرد که همین‌گونه نیز است.
نیازمند نهضتی برای تبیین معارف نهج البلاغه هستیم
این کارشناس ارشد علوم قرآنی بیان کرد: امروزه به نهضتی برای تبیین معارف نهج البلاغه نیاز است چرا که با نهجالبلاغهخوانی در خانواده‌ها، مساجد، در جلسات محفل انس باقرآن و بیان درس‌هایی از نهج البلاغه می توان فضای جامعه را معطر از این گوهر ولایی نمود.
فریدونی که خود بخش زیادی از خطبه‌ها و حکمت‌های نهج البلاغه را حفظ کرده است، ادامه داد: مطالعه، روخوانی و درک مطلب، استفاده از استماع از طریق سی دی، شرکت در کلاس حفظ نهج البلاغه، .برنامه مباحثه جدی و منظم، مرور روزانه ده درس، استفاده کاربردی و محاوره‌ای از محفوظات و شرکت در محافل و مسابقات نهج البلاغه موارد مورد نیاز در حفظ نهج البلاغه است.
وی افزود: از آنجایی که در نهج البلاغه صنایع ادبی مثل تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه و...در کلام امام بسیارآمده و اینکه گاه کلمات خاص و گاهی ثقیل و سنگین در کلام امام بیان شده که البته جذاب و شیرین است، لذا لازم است قبل از حفظ هر قسمت به مطالعه آن بپردازیم تا از حفظ آن لذت وافی ببریم.
این کارشناس ارشد علوم قرآنی گفت: در مورد شنیدن صوت نهج البلاغه، نرم افزار دانشنامه علوی می‌تواند کمکیار خوبی باشد و در جهت جلوگیری از اشتباهات در کلمات حفظی، تنوع در کار حفظ و حتی تثبیت بسیار مناسب است.
حفظ همراه با تکرار و مداومت در آن صورت گیرد
فریدونی اظهار کرد: هرچقدر حفظ ما در مراحل اولیه با تکرار و مداومت در آن صورت گیرد چرا که بی‌شک در مرورها احساس تسلط بهتری خواهیم داشت و حلاوت بهتری از حفظ عاید ما خواهد شد و این مسئله شور و اشتیاق ما را برای حفظ نهج البلاغه در مراحل بعد بیشتر خواهد کرد.
وی بیان کرد: کسانی که به حفظ قرآن مشغولند، به ویژه حافظان ده جزء به بالا می‌توانند برنامه‌ریزی برای ختم نهج البلاغه(روخوانی وترجمه) در حین برنامه حفظ قرآن داشته باشند که این موضوع سه مزیت دارد.
حافظ کل قرآن‌کریم ادامه داد: این اقدام باعث می‌شود حفظ قرآن زودتر و با تسلط بیشتر انجام شود و پیش زمینه و آمادگی خوبی برای ورود به حفظ نهج البلاغه و امیدواری در حفظ کردن آن است.
فریدونی گفت: باتوجه به عدم وجود کلاس‌های حفظ نهج البلاغه ، مباحثه منظم با فرد همراهی در این زمینه به رقابت و شور حفظ کمک می‌کند چرا که مباحثه بویژه در حفظ نهج البلاغه می‌تواند معجزه نماید و در صورت فراهم نشدن هیچ یک از این موارد، جایگزین نمودن همان استفاده مرتب از سی‌دی و یا ضبط صدای خود می‌تواند تاثیرگذاری خوبی ایفا کند.
استفاده از جملات نهج البلاغه در موقعیت‌های کاربردی
وی اظهار کرد: با توجه به فرار بودن محفوظات، چنانچه جملات نهج البلاغه در موقعیت‌های مختلف و کاربردی به سبک موضوعی و یا حتی غیرموضوعی بیان شود، می‌تواند به انتقال حفظ به حافظه بلند مدت تاثیرگذاری زیادی داشته باشد.
کارشناس ارشد علوم قرآنی بیان کرد: چنانچه فردی حافظ کل قرآن است ، بهترین جای شروع به حفظ نهج‌البلاغه همان خطبه‌ها و بعد نامه‌ها و حکمت‌هاست، در غیر این صورت شروع حفظ از حکمت‌ها مناسب‌تر است.
فریدونی ادامه داد: حافظان کمتر از ۵ جزء قرآن نباید شروع به حفظ نهج البلاغه نمایند، مگر در حد محدود و برای مسابقات، آن هم اگر از حکمت‌های نهج البلاغه و به صورت محدود و مقطعی باشد، مناسب‌تر است.
تفاوت‌های حفظ قرآن و نهج‌البلاغه
وی با اشاره به تفاوت‌های حفظ قرآن و نهج البلاغه افزود: حفظ صفحات جدید در قرآن بسیار آسان و در نهج‌البلاغه نسبتا سخت است، ولی ماندگاری حفظ جملات نهج البلاغه به مراتب بیشتر از آیات قرآن است لذا اگرچه نهج البلاغه سختی بیشتری از حفظ قرآن دارد ولی ماندگاری آن بعد از حفظ بیشتر است.
کارشناس ارشد علوم قرآنی گفت: همچنین قرآن پر از آیات مشابه است و سخت‌ترین مرحله حفظ، تفکیک و تمییز آن ها از یکدیگر است در صورتی که در نهج البلاغه جملات و فرازهای مشابه بسیارکم است و از طرف دیگر حفظ قرآن بدون معنی هم آسان است ولی در نهج البلاغه حفظ آن با توجه به معنی، جزء پیوستگی آن است.
فریدونی بیان کرد: تأکید برخوب حفظ کردن و یا خوب مرور کردن است؛ هر چند کم باشد و لذا در حفظ نهج‌البلاغه که بعد از حفظ قرآن، انجام می‌گیرد به اندازه حفظ قرآن ، عجله و سرعت وجود ندارد.
وی ادامه داد: استفاده از روش‌هایی همچون فلش کارت، شبیه‌سازی جعبه لایتنر(بویژه در مورد حکمت‌ها)و همچنین مکرر گوش دادن صوت نهج البلاغه قبل از خواب و نوشتن قسمت های مشکل‌تر، انسان را در حفظ نهج البلاغه موفق تر می‌کند.
کارشناس ارشد علوم قرآنی افزود: برای ماندگاری خطبه‌ها و نامه‌ها خواندن آن ها بعد از هر نماز از حفظ توصیه می‌شود، اگر این موضوع رویه همیشگی و خارج از زمان بندی حفظ باشد بسیار رویه خوب، منظم و جوابدهی خواهد بود.
فریدونی یادآور شد: کتاب پیام امام تالیف آیت‌الله مکارم شیرازی برای مطالعه قبل از حفظ بسیارمناسب است، چراکه مطالب مورد نیاز برای توضیحات، به صورت مفید و مختصرتر نسبت به شرح‌های دیگر بیان شده است.
