آنتن رسانه ملی و عوارض جبران‌ناپذیر برای سلامت
گروه سلامت: عضو سابق هیئت مدیره انجمن جراحی زیبایی ایران گفت: صدا و سیما رقم‌های کلانی از بعضی جراحان عمومی می‌گیرد و به آن‌ها به عنوان جراح متخصص زیبایی آنتن می‌دهد که عوارض جبران‌ناپذیری برای سلامت افراد جامعه خواهد داشت.
جراحی‌های زیبایی، موضوعی است که در چند سال گذشته، به واسطه تحولات اجتماعی و فرهنگی همچون تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای و سودجویی برخی افراد، بسیاری از مردم را به خود درگیر کرده است؛ بسیاری از جوانان به واسطه بدبین شدن به ظاهر و بدن خود و در حالی که از نظر سلامت هیچ نیازی به جراحی ندارند، خود را به تیغ جراحانی می‌سپرند که بعضی از آن‌ها تخصص لازم را ندارند و مراجعه‌کننده را به عوارض جبران‌ناپذیر و عمل‌های مجدد، دچار می‌کنند. این آسیب اجتماعی، مورد نهی قرآن کریم نیز قرار گرفته است: «وَلَا تُلْقُوا بِأَيْدِيكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ» با دست خود، بدن خود را آسیب نرسانید(بقره/ 195)، جراحی‌های زیبایی غیرضروری برای زیباتر جلوه یافتن ظاهر در حالی گسترش یافته‌است که توجه به زیبایی باطن و فکر کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، در ادبیات ایرانی نیز می‌خوانیم که سعدی گفته است: «صورت زیبای ظاهر هیچ نیست/ ای برادر! سیرت زیبا بیار»، البته در این میان بعضی جراحی‌های زیبایی نیز با پشتوانه پزشکی لازم و توسط متخصصان این رشته، انجام می‌شود که چه بسا آثار مثبتی در شخص داشته باشد، از این روی خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) در مصاحبه‌ای اختصاصی با عزت‌الله تبریزیان، دکترای تخصصی جراحی زیبایی و عضو سابق هیات مدیره انجمن جراحان پلاستیک و زیبایی ایران، این موضوع را از لحاظ اجتماعی و پزشکی، آسیب‌شناسی کرد:
* در ابتدا تشریح کنید که در چند سال اخیر، در انجمن چه اهدافی دنبال شده است؟
متاسفانه مشکلی که ما داریم این است که جراحی پلاستیک شاخه‌ای از جراحی است و یک دوره‌ای سه ساله به عنوان فوق تخصص جراحی پلاستیک می‌گذرانیم که در واقع کار اصلی ما زیباسازی اندام‌ها است، ولی متاسفانه اکثر جراحان پلاستیک ما به سمت زیبایی سوق پیدا کرده‌اند، دست در این کار زیاد شده و کسانی که تخصص این کار را ندارند نیز به آن می‌پردازند حتی پزشک عمومی یا بعضی آرایشگاه‌ها وارد این کار شده‌اند و این همه عوارض برای مردم و شکایت به وجود آمده است، در حالی که تنها دو درصد از این شکایت‌ها به پزشکان فوق تخصص زیبایی اختصاص دارد، پس معلوم می‌شود مشکلات را کسانی که متخصص نیستند به وجود آورده‌اند، مشکلی دیگری که ما داریم این است که در نظام پزشکی یا وزارتخانه اکثر افرادی که کار می‌کنند، پزشک عمومی هستند و قوانین به طور واضحی در امتداد حمایت این گروه وضع می‌شود؛ این قانون اشتباهی است که هر پزشکی می‌تواند هر کاری انجام دهد تا وقتی که عارضه‌ای پیش نیاید! اهداف ما در هیات مدیره قبلی انجمن این بود که حیطه جراحی پلاستیک را به مردم بنمایانیم و اینکه چه افرادی صلاحیت این کار را دارند، چون رادیو و تلویزیون از برخی پزشکان پول می‌گیرد و به آن‌ها آنتن می‌دهد و به این ترتیب افرادی که صلاحیت و تخصص دارند ممکن است در جامعه مطرح و به عنوان متخصص جراحی زیبایی شناخته شوند!، متاسفانه در نظام پزشکی هم حرف ما به کرسی نمی‌نشیند چون آن جا هم اکثرا پزشکان جوانی هستند که آمده‌اند کارهای اداری انجام دهند و سر تخصص خود نیستند و بخاطر معضلات اقتصادی که جامعه دارد، پزشکان ما اکثرا بی‌پول و تحت فشار هستند چون سال‌ها برای کنکور و بعد در دانشگاه درس خوانده‌اند اما متاسفانه الان درآمد خوبی ندارند.
*دلیل اصلی این عدم موفقیت چه بود؟
ما در کشور حدود 300 نفر متخصص جراحی پلاستیک داریم اما در حال حاضر تعداد خیلی بیشتری از این رقم در حال جراحی پلاستیک هستند، در وزارتخانه یا نظام پزشکی که اکثرا آن جا پزشکان عمومی در حال فعالیت هستند نتوانستیم حرفمان را به کرسی بنشانیم که این بی‌نظمی به ضرر جامعه و مردم است، همیشه در هر دوره‌ای این حرف‌ها هست اما کاری از پیش نمی‌رود، انجمن فقط بتواند کنگره‌های خود را برگزار کند و برخی آموزش‌های تکمیلی را ارایه کند.
*چگونه می‌شود برای مردم تبیین کرد که اگر می‌خواهند به سمت جراحی‌های زیبایی بروند، حداقل به متخصص این کار رجوع کنند؟
تبلیغات و هزینه زیاد، الان 90 درصد کسانی که جراحی پلاستیک می‌کنند، تخصص ندارند، ما فقط سیصد متخصص جراحی پلاستیک در کشور داریم اما الان سه هزار نفر دارند در این زمینه فعالیت می‌کنند، این قانون نظام پزشکی مشکل دارد که هر پزشکی می‌تواند هر کاری را بکند تا زمانی که عارضه به وجود نیاید، تازه این تبصره را هم جدید اضافه کرده‌اند، قبلا این قید عارضه هم نبود، قوانین ما در پزشکی کامل نیست البته این مشکلات در همه جای دنیا وجود دارد ولی دیگر در این حد نیست که تکنسیین اتاق عمل بیایند و کار پلاستیک انجام دهند! الان بسیاری از ساکشن‌های تهران را تکنسین‌های اتاق عمل انجام می‌دهند وسایلی هم که وارد شده‌اند دارند آزمایش خود را اینجا پس می‌دهند، مطب‌هایی که الان در آن‌ها ساکشن انجام می‌شود، امکانات پزشکی ندارند، جالب است با این حال تبلیغ هم می‌کنند که انجام عمل ساکشن بدون درد و خونریزی و بیهوشی، ما یکبار ندیدیم تلویزیون بیاید در مورد این مسایل بحث کند، یک مورد دیگر مثلا این است که پزشکان متخصص حلق و بینی حق دارند بینی را عمل کنند، اما بعضی از آن‌ها بر سردر مطب خود می‌زنند جراح پلاستیک و قید بینی را نمی‌آورند و ماموپلاستیک هم انجام می‌دهند. هرچه قدر که می‌خواهیم اطلاع‌رسانی کنیم و این قفل را بشکنیم، نمیشود. خب عدم امنیت اقتصادی، اخلاق پزشکی را هم مخدوش کرده است. متاسفانه این روند، رابطه پزشک و بیمار را هم خراب کرده است، بیمار فکر می‌کند همه پزشکان دروغ می‌گویند.
*به نظر می‌رسید در دو با سه سال اخیر این شکاف، ترمیم شده بود، اینگونه نیست؟
خیر، این دیوار بی‌اعتمادی الان قطورتر هم شده است، الان کوچکترین مشکلی که مریض پیدا می‌کند می‌رود شکایت می‌کند، قبلا اینگونه نبود و هنگامی که پزشک به مریض می‌گفت این‌ها جزو عوارض طبیعی این جراحی است، اعتماد می‌کردند. این افزایش بی‌اعتمادی بخاطر گسترش حضور آدم‌های غیرمتخصص در زمینه جراحی است، معاونت درمان هم باید قوانینی تدوین کند که به بی‌اعتمادی مریض دامن نزند، مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه هم دخیل است، همه این‌ها به هم وابسته است و موضوع ساده‌ای نیست.
*آقای دکتر، جراحی‌های زیبایی فعلی در ایران، چه سمت و سویی دارد و چرا مردم به آن تمایل دارند؟
الان در حال حاضر هم در آقایان و هم در خانم‌ها جراحی‌های زیبایی زیاد است، جراحی بینی بسیار شایع است، نقش فیلم و سریال‌های خارجی و این تغییر ذائقه‌ای که دارد در بعضی مردم رخ می‌دهد، عامل این گرایش است، آن‌ها دوست دارند مثل فلان بازیگر خوش‌تیپ باشند، این بحث چاقی هم آخرش به جراحی پلاستیک منجر می‌شود زیرا بسیاری از افراد وقتی لاغر می‌کنند، پوستشان افتاده می‌شود و به همین دلیل به سمت جراحی زیبایی می‌روند. امروزه در سراسر دنیا، صنعت مد باعث بسیاری از جراحی‌های زیبایی غیرضروری است.
*در راستای نقشی که رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی دارند، چه انتقاداتی را به رسانه ملی وارد می‌دانید؟
بله وقتی از کسی که تخصص ندارد، پول می‌گیرند و به او آنتن می‌دهند دیگر چه می‌توان گفت؟ با عناوین هم بازی می‌کنند، کسی را می‌آورند و می‌نویسند: جراح، دیگر عمومی‌اش را نمی‌نویسد! آن وقت آن جراح عمومی در مورد یک مساله تخصصی در زیبایی صحبت می‌کند.
* آیا مواردی وجود داشته است که برای جراحی زیبایی به شما مراجعه کرده باشند و شما آن‌ها را منصرف کرده باشید؟
بله! من می‌توانم بگویم از صد مراجعه‌کننده‌ای که نزد من بیایند، پنجاه نفرشان را منصرف می‌کنم و با خیلی‌ها چند جلسه صحبت می‌کنم، به آن‌ها می‌گویم که احتمال موفقیت در عمل چند درصد است و آیا به عمل مجدد نیاز پیدا می‌کنند یا خیر. واقعیت این است که خیلی از کسانی که برای جراحی زیبایی مراجعه می‌کنند، از نظر ذهنی آشفتگی دارند و نمی‌توانیم هم آن‌ها پیش روانپزشک بفرستیم بنابراین خودمان باید دو یا سه جلسه با آن‌ها صحبت کنیم. بعضی‌ها هم هستند که مرتب در حال حاضر تغییر چهره هستند و مشکل سایکولوژیک دارند. بعضی‌ها هم مشکل سایکوسوماتیک دارند و بیشتر نیاز دارند بیایند و در مطب صحبت کنند.
*به نظر می‌رسد نسبت به صد سال قبل، قدرت سرمایه و سودآوری معیارهای زیبایی در دنیا را تغییر داده است، آیا نمیشود پزشکان متعهد برای خود قانونی بگذارند و اعلام کنند که ما فقط در موارد ضروری از نظر سلامتی، جراحی زیبایی انجام می‌دهیم؟
به غیر از زیبایی‌ها برای بقیه باید اندیکاسیون گذاشته شود اما کسی که به زعم خود می‌خواهد ناهنجاری بینی‌اش را عمل کند یا یک خانمی که عمیقا باور داشته باشد ظاهرش در اجتماع یا برای همسرش زیبا نیست، فکرش درگیر شده است، ممکن است ما دو یا سه جلسه با او صحبت کنیم و او را نسبت به درصد موفقیت عمل یا نیاز به تکرار مجدد آگاه کنیم اما چون او بالاخره تصمیمش را گرفته که عمل کند، این کار را انجام می‌دهد و اگر در ایران هم کسی او را عمل نکند، به خارج می‌رود. چون در جامعه و در محیط کار احساس کمبود می‌کند و یکسری چیزها ملاک زیبایی شده است و اتفاقا این را هم ببینیم که خیلی‌ها بعد از عمل، انگیزه بیشتری در زندگی پیدا می‌کنند.
* در ابتدا تشریح کنید که در چند سال اخیر، در انجمن چه اهدافی دنبال شده است؟
متاسفانه مشکلی که ما داریم این است که جراحی پلاستیک شاخه‌ای از جراحی است و یک دوره‌ای سه ساله به عنوان فوق تخصص جراحی پلاستیک می‌گذرانیم که در واقع کار اصلی ما زیباسازی اندام‌ها است، ولی متاسفانه اکثر جراحان پلاستیک ما به سمت زیبایی سوق پیدا کرده‌اند، دست در این کار زیاد شده و کسانی که تخصص این کار را ندارند نیز به آن می‌پردازند حتی پزشک عمومی یا بعضی آرایشگاه‌ها وارد این کار شده‌اند و این همه عوارض برای مردم و شکایت به وجود آمده است، در حالی که تنها دو درصد از این شکایت‌ها به پزشکان فوق تخصص زیبایی اختصاص دارد، پس معلوم می‌شود مشکلات را کسانی که متخصص نیستند به وجود آورده‌اند، مشکلی دیگری که ما داریم این است که در نظام پزشکی یا وزارتخانه اکثر افرادی که کار می‌کنند، پزشک عمومی هستند و قوانین به طور واضحی در امتداد حمایت این گروه وضع می‌شود؛ این قانون اشتباهی است که هر پزشکی می‌تواند هر کاری انجام دهد تا وقتی که عارضه‌ای پیش نیاید! اهداف ما در هیات مدیره قبلی انجمن این بود که حیطه جراحی پلاستیک را به مردم بنمایانیم و اینکه چه افرادی صلاحیت این کار را دارند، چون رادیو و تلویزیون از برخی پزشکان پول می‌گیرد و به آن‌ها آنتن می‌دهد و به این ترتیب افرادی که صلاحیت و تخصص دارند ممکن است در جامعه مطرح و به عنوان متخصص جراحی زیبایی شناخته شوند!، متاسفانه در نظام پزشکی هم حرف ما به کرسی نمی‌نشیند چون آن جا هم اکثرا پزشکان جوانی هستند که آمده‌اند کارهای اداری انجام دهند و سر تخصص خود نیستند و بخاطر معضلات اقتصادی که جامعه دارد، پزشکان ما اکثرا بی‌پول و تحت فشار هستند چون سال‌ها برای کنکور و بعد در دانشگاه درس خوانده‌اند اما متاسفانه الان درآمد خوبی ندارند.
*دلیل اصلی این عدم موفقیت چه بود؟
ما در کشور حدود 300 نفر متخصص جراحی پلاستیک داریم اما در حال حاضر تعداد خیلی بیشتری از این رقم در حال جراحی پلاستیک هستند، در وزارتخانه یا نظام پزشکی که اکثرا آن جا پزشکان عمومی در حال فعالیت هستند نتوانستیم حرفمان را به کرسی بنشانیم که این بی‌نظمی به ضرر جامعه و مردم است، همیشه در هر دوره‌ای این حرف‌ها هست اما کاری از پیش نمی‌رود، انجمن فقط بتواند کنگره‌های خود را برگزار کند و برخی آموزش‌های تکمیلی را ارایه کند.
*چگونه می‌شود برای مردم تبیین کرد که اگر می‌خواهند به سمت جراحی‌های زیبایی بروند، حداقل به متخصص این کار رجوع کنند؟
تبلیغات و هزینه زیاد، الان 90 درصد کسانی که جراحی پلاستیک می‌کنند، تخصص ندارند، ما فقط سیصد متخصص جراحی پلاستیک در کشور داریم اما الان سه هزار نفر دارند در این زمینه فعالیت می‌کنند، این قانون نظام پزشکی مشکل دارد که هر پزشکی می‌تواند هر کاری را بکند تا زمانی که عارضه به وجود نیاید، تازه این تبصره را هم جدید اضافه کرده‌اند، قبلا این قید عارضه هم نبود، قوانین ما در پزشکی کامل نیست البته این مشکلات در همه جای دنیا وجود دارد ولی دیگر در این حد نیست که تکنسیین اتاق عمل بیایند و کار پلاستیک انجام دهند! الان بسیاری از ساکشن‌های تهران را تکنسین‌های اتاق عمل انجام می‌دهند وسایلی هم که وارد شده‌اند دارند آزمایش خود را اینجا پس می‌دهند، مطب‌هایی که الان در آن‌ها ساکشن انجام می‌شود، امکانات پزشکی ندارند، جالب است با این حال تبلیغ هم می‌کنند که انجام عمل ساکشن بدون درد و خونریزی و بیهوشی، ما یکبار ندیدیم تلویزیون بیاید در مورد این مسایل بحث کند، یک مورد دیگر مثلا این است که پزشکان متخصص حلق و بینی حق دارند بینی را عمل کنند، اما بعضی از آن‌ها بر سردر مطب خود می‌زنند جراح پلاستیک و قید بینی را نمی‌آورند و ماموپلاستیک هم انجام می‌دهند. هرچه قدر که می‌خواهیم اطلاع‌رسانی کنیم و این قفل را بشکنیم، نمیشود. خب عدم امنیت اقتصادی، اخلاق پزشکی را هم مخدوش کرده است. متاسفانه این روند، رابطه پزشک و بیمار را هم خراب کرده است، بیمار فکر می‌کند همه پزشکان دروغ می‌گویند.
*به نظر می‌رسید در دو با سه سال اخیر این شکاف، ترمیم شده بود، اینگونه نیست؟
خیر، این دیوار بی‌اعتمادی الان قطورتر هم شده است، الان کوچکترین مشکلی که مریض پیدا می‌کند می‌رود شکایت می‌کند، قبلا اینگونه نبود و هنگامی که پزشک به مریض می‌گفت این‌ها جزو عوارض طبیعی این جراحی است، اعتماد می‌کردند. این افزایش بی‌اعتمادی بخاطر گسترش حضور آدم‌های غیرمتخصص در زمینه جراحی است، معاونت درمان هم باید قوانینی تدوین کند که به بی‌اعتمادی مریض دامن نزند، مشکلات اقتصادی و فرهنگی جامعه هم دخیل است، همه این‌ها به هم وابسته است و موضوع ساده‌ای نیست.
*آقای دکتر، جراحی‌های زیبایی فعلی در ایران، چه سمت و سویی دارد و چرا مردم به آن تمایل دارند؟
الان در حال حاضر هم در آقایان و هم در خانم‌ها جراحی‌های زیبایی زیاد است، جراحی بینی بسیار شایع است، نقش فیلم و سریال‌های خارجی و این تغییر ذائقه‌ای که دارد در بعضی مردم رخ می‌دهد، عامل این گرایش است، آن‌ها دوست دارند مثل فلان بازیگر خوش‌تیپ باشند، این بحث چاقی هم آخرش به جراحی پلاستیک منجر می‌شود زیرا بسیاری از افراد وقتی لاغر می‌کنند، پوستشان افتاده می‌شود و به همین دلیل به سمت جراحی زیبایی می‌روند. امروزه در سراسر دنیا، صنعت مد باعث بسیاری از جراحی‌های زیبایی غیرضروری است.
*در راستای نقشی که رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی دارند، چه انتقاداتی را به رسانه ملی وارد می‌دانید؟
بله وقتی از کسی که تخصص ندارد، پول می‌گیرند و به او آنتن می‌دهند دیگر چه می‌توان گفت؟ با عناوین هم بازی می‌کنند، کسی را می‌آورند و می‌نویسند: جراح، دیگر عمومی‌اش را نمی‌نویسد! آن وقت آن جراح عمومی در مورد یک مساله تخصصی در زیبایی صحبت می‌کند.
* آیا مواردی وجود داشته است که برای جراحی زیبایی به شما مراجعه کرده باشند و شما آن‌ها را منصرف کرده باشید؟
بله! من می‌توانم بگویم از صد مراجعه‌کننده‌ای که نزد من بیایند، پنجاه نفرشان را منصرف می‌کنم و با خیلی‌ها چند جلسه صحبت می‌کنم، به آن‌ها می‌گویم که احتمال موفقیت در عمل چند درصد است و آیا به عمل مجدد نیاز پیدا می‌کنند یا خیر. واقعیت این است که خیلی از کسانی که برای جراحی زیبایی مراجعه می‌کنند، از نظر ذهنی آشفتگی دارند و نمی‌توانیم هم آن‌ها پیش روانپزشک بفرستیم بنابراین خودمان باید دو یا سه جلسه با آن‌ها صحبت کنیم. بعضی‌ها هم هستند که مرتب در حال حاضر تغییر چهره هستند و مشکل سایکولوژیک دارند. بعضی‌ها هم مشکل سایکوسوماتیک دارند و بیشتر نیاز دارند بیایند و در مطب صحبت کنند.
*به نظر می‌رسد نسبت به صد سال قبل، قدرت سرمایه و سودآوری معیارهای زیبایی در دنیا را تغییر داده است، آیا نمیشود پزشکان متعهد برای خود قانونی بگذارند و اعلام کنند که ما فقط در موارد ضروری از نظر سلامتی، جراحی زیبایی انجام می‌دهیم؟
به غیر از زیبایی‌ها برای بقیه باید اندیکاسیون گذاشته شود اما کسی که به زعم خود می‌خواهد ناهنجاری بینی‌اش را عمل کند یا یک خانمی که عمیقا باور داشته باشد ظاهرش در اجتماع یا برای همسرش زیبا نیست، فکرش درگیر شده است، ممکن است ما دو یا سه جلسه با او صحبت کنیم و او را نسبت به درصد موفقیت عمل یا نیاز به تکرار مجدد آگاه کنیم اما چون او بالاخره تصمیمش را گرفته که عمل کند، این کار را انجام می‌دهد و اگر در ایران هم کسی او را عمل نکند، به خارج می‌رود. چون در جامعه و در محیط کار احساس کمبود می‌کند و یکسری چیزها ملاک زیبایی شده است و اتفاقا این را هم ببینیم که خیلی‌ها بعد از عمل، انگیزه بیشتری در زندگی پیدا می‌کنند.
مجتبی اصغری
