از توانمندسازی بانوان هنرمند تا احیای هنرهای بومی خراسان‌جنوبی
گروه اجتماعی: بانوانی هستند که نه تنها خود به هنر می‌پردازند بلکه این هنر را به دیگران نیز انتقال می‌دهند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان‌جنوبی، در خراسان‌جنوبی هنرهای سنتی وجود دارد که بسیاری از آنان با هنرمندان خود از بین رفته‌اند.
در این میان افرادی هستند که این هنرها را زنده می‌کنند. کارگاه ترمه خیال نیز یکی از این کارگاه‌هایی است که در راستای توانمندسازی زنان هنرمند این خطه و جلوگیری از فراموشی این هنرها فعالیت می‌کند.
فاطمه مشرقیمقدم، معلم بازنشسته آموزش و پرورش بیرجند در گفت‌وگو با ایکنا گفت: متولد سال 1327 هستم و در سال ۷۷ بازنشسته شدم.
وی با بیان اینکه بعد از بازنشستگی، کارهای هنری را ادامه دادم، افزود: از سنین پایین به کارهای هنری علاقه شدیدی داشتم و این علاقه باعث شد تا این کارهای هنری را ادامه دهم.
زمانی که از او پرسیدم چرا به کارهای هنری می‌پردازید، بیت ( غیر از هنر که تاج سر آفرینش است بنیاد هیچ منزلتی جاودانه نیست)، را خواند و ادامه داد: بعد از بازنشستگی صنایع‌دستی را به دلیل علاقه خود ادامه دادم.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه حوزه صنایع‌دستی بسیار وسیع است، تصریح کرد: با اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مدت ۲۰ سال است که همکاری می‌کنم.
مشرقی مقدم با بیان اینکه در طول این سال‌ها در نمایشگاه‌های مختلف صنایع‌دستی شرکت می‌کردم، افزود: چندین دفعه در نمایشگاه‌های تهران، تبریز، اصفهان و شیراز شرکت کردم و نمایشگاه رفتن باعث شد تا با هنرهای استان‌های دیگر آشنا شوم.
وی با بیان اینکه در سال ۸۵ کارگاه ترمه خیال را تأسیس کردم، اظهار کرد: در این کارگاه هنرهای سرمه‌دوزی و پته‌دوزی کرمان آموزش داده می‌شود و جدیدا جواهردوزی، مرصع‌دوزی، چشمه‌دوزی بیرجندی و رودوزی‌های سنتی استان را کار می‌کنیم.
این معلم بازنشسته با بیان اینکه کار هنری در یک سطح خاصی نباید باقی بماند، افزود: من در کارهای هنری از گذشتگان تقلید می‌کنم اما خود آن را وسعت می‌دهم.
مشرقیمقدم با بیان اینکه هنر سرمه‌دوزی استان را دنبال کردیم اما باید خود نیز تحول و تنوعی در کار دهیم؛ به همین علت، سرمه‌دوزی را با ابریشم‌دوزی و جواهردوزی مخلوط کرده و سبک کار خود را تغییر دادم.
وی با بیان اینکه روکشی برای قبر متبرک امام رضا(ع) دوختیم و به همراه ۱۲ تابلو به آستان قدس اهدا کردم، افزود: تقدیرنامه و تشکر مهم نیست، مهم این است که قدمی برای هنر سوزن‌دوزی بیرجند برداشتم و توانستم دوباره آن را اهدا کنم.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه خوشحالم که آموزش زیادی مخصوصاً به نسل جوان در این زمینه دادم، تصریح کرد: برنامه خوبی در خانه امید برای بانوان بازنشسته و خانواده آنان ترتیب دادیم تا در راستای سرگرم کردن آن‌ها، پرکردن اوقات بیکاری و آموزش آنان قدمی برداریم.
مشرقیمقدم با بیان اینکه بانوان استان در قدیم نیز این فعالیت‌ها هنری را انجام می‌دادند اما مورد تقدیر و تشویق قرار نگرفتند ، افزود: دوست دارم بانوان هنرمند از خانه بیرون بیایند و هنر خود را نشان دهند.
وی با بیان اینکه بانوان هنرمند باید مورد تقدیر قرار بگیرند ، اظهار کرد: باید برای جوانان بیکار مشوق باشیم و آنان را وارد بازار کار کنیم.
این معلم بازنشسته بیان کرد: در سال‌های گذشته، فنی و حرفه‌ای به افراد هنرمند مدرک می‌داد و این افراد به تامین اجتماعی برای صدور کارت صنعتگری معرفی شده و مشمول بیمه مشاغل خانگی می‌شدند.
مشرقیمقدم بیان کرد: لازم است هنرمندان از طرف دولت تشویق شوند و وام بیشتری برای توسعه کارگاه‌ها بگیرند چرا که این کار به نفع جوانان است.
وی با بیان اینکه همچنین در کار بسته‌بندی زرشک و زعفران نیز فعالیت می‌کنم، اظهار کرد: حرف اول را بسته‌بندی محصولات می‌زند چرا که همه کشورها زعفران ایران را دارند و زعفران ایران توسط کشورهای دیگر بسته‌بندی می‌شود.
این بانوی کارآفرین بیان کرد: همچنین کار بسته‌بندی برای حوله‌های بافتنی بیرجند را برای ایجاد بازار فروش بیشتر برای حوله‌ها انجام می‌دهم.
مشرقیمقدم با بیان اینکه مشکل هنرمندان صنایع‌دستی این است که مواد اولیه در دسترس نیست، افزود: مواد اولیه را از یزد و کرمان تهیه می‌کنم.
وی با بیان اینکه مرغوبیت کار بانوان ایرانی خیلی بیشتر از کشورهای دیگر است چرا که زمان و زحمت بیشتری می‌کشند، افزود: کار ابریشم‌دوزی بیرجند نظیر ندارد چرا که بانوان با حوصله و دقت، کار را انجام می‌دهند.
این معلم بازنشسته بیان کرد: بانوان استان پته دوزی کرمان را بسیار خوب انجام می‌دهند و هنر سوزن‌دوزی بیرجند، سرمه‌دوزی ابریشم‌دوزی، چشمه‌دوزی و خامه‌دوزی نیز جز کارهای سنتی استان است.
مشرقیمقدم با بیان اینکه گلدوزی قدیم بانوان بیرجندی بعد از سال‌های طولانی از بین نرفته است، تصریح کرد: نقده‌دوزی یکی دیگر از این هنرهای استان است اما چون با نخ رشته‌های نقره و طلا ساخته می‌شود و در حال حاضر این هنر از بین رفته چرا که مواد اولیه آن وجود ندارد.
وی با بیان اینکه می‌شود این هنر را دوباره زنده کرد، افزود: گلابتون‌دوزی، پولک‌دوزی و منجق‌دوزی نیز ازکارهای رودوزی سنتی قدیم است.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه 10 نفر به طور ثابت با من در کار سرمه‌دوزی و بسته‌بندی همکاری می‌کنند، افزود: امیدوارم که بتوانم و خداوند این قدرت را به من بدهد که بتوانم این هنر را به نسل جوان منتقل کنم.
مشرقیمقدم با بیالن اینکه پرداختن به هنر، فشار عصبی را کم می‌کند، تصریح کرد: انتظار من از موسسات مختلف این است که همکاری لازم را با هنرمندان داشته باشند.
وی با بیان اینکه موسسات و ادارزات تاکنون با هنرمندان و صنعتگران همکاری نداشته‌اند، افزود: فردی برای هنرمند و صنعتگر در استان ارزش زیادی قائل نمی‌شود.
این معلم بازنشسته بیان کرد: باید در خصوص بسته‌بندی زعفران و زرشک ادارات مختلف به من مراجعه کنند تا محصول استان معرفی شود اما هنوز اداره‌ای مراجعه نکرده که مجبورم کار خود را به استان‌های دیگر بدهم.
مشرقیمقدم با بیان اینکه اگر مهمانی از استان دیگری داشتیم باید از هنرهای و غذاهای سنتی بانوان بیرجندی استفاده کنیم، افزود: بعضی از شرکت‌ها پشتوانه مالی ندارند و مانع و دیوار بزرگی برای آغار کار این شرکت‌ها وجود دارد.
وی با بیان اینکه افراد برای تهیه وسایل ابتدای زندگی از هنرهای استانی استفاده نمی‌کنند، تصریح کرد: همه باید دست به دست هم دهیم تا هنرهای استان از بین نرود.
این بانوی کارآفرین با بیان اینکه دوست دارم راجع به مشکلات صنایع‌دستی استان در یک تریبون صحبت کنم، اظهار کرد: در شهرستان بیرجند هنرمندان و خیاطان ماهری وجود دارند که متاسفانه به آنان مراجعه نمی‌کنند.
مشرقیمقدم با بیان اینکه از جوانان می‌خواهم که در کنار تحصیل، یک هنر نیز داشته باشند، افزود: متاسفانه پدران و مادران مانع از ورود جوانان به رشته‌های هنری علی رغم علاقه خود فرد می‌شوند.
وی با بیان اینکه در این صورت، اگر جوانان در بازار کار کاری پیدا نکردند با کارهای هنری روزگار می گذرانند، اظهار کرد: سعی کردم در مقابل کارهای فرزندام، یک کار هنری نیز به آنان آموزش دهم.
این معلم بازنشسته با بیان اینکه مهم‌ترین معضل جامعه امروز، بیکاری است، افزود: جوانان باید به دنبال کارهای فنی و حرفه‌ای بروند و از طریق هنر خود فعالیتی انجام دهند.
مشرقیمقدم بیان کرد: در بیش از ۲۵ نمایشگاه شرکت کردم لوح تقدیر گرفتم اما برای من آموزش به بانوان و توانمندکردن آنان اهمیت بیشتری دارد.
وی با بیان اینکه بعد از بازنشستگی، کارشناسی هنر افتخاری گرفتم، اظهار کرد: کارهایم به نمایشگاه فرانسه رفت و تقدیرنامه گرفتم.
این بانوی کارآفرین بیان کرد: با کمک دخترم رویا هنرمند کتابی با عنوان رودوزی‌های سنتی خراسان‌جنوبی تالیف کردم.
مشرقیمقدم یادآور شد: امیدوارم قدمی در راه احیای هنرهای فراموش شده خراسان‌جنوبی و آموزش آن به جوانان بردارم.
گزارش از زهرا حمیدی
