دنیای دستمزد تمام شده است/ جای پای مسئولیت اجتماعی محکم نیست

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، غلامرضا فتح آبادی، مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی، امروز ۱۹ آذرماه در اولین همایش ملی «مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت منطقه مرکزی و غرب کشور» که به همت جهاد دانشگاهی در پتروشیمی شازند برگزار شد گفت: در چند دهه پیش تصور می‌شد صنعت فقط باید تولید داشته باشد بدون توجه به جامعه و محیط زیست، اما به مرور زمان دیدگاه‌های جدیدی در رابطه با وظایف صنعت در کشورهای توسعه یافته بوجود آمد بر اساس این دیدگاه صنعت در کنار سودآفرینی باید ارزش آفرین باشد.

وی ادامه داد: البته چند رویداد مهم به ترویج این دیدگاه کمک کرد از جمله کم‌یابی منابع بود که از دهه 1960 به بعد ایجاد شد، نکته بعدی بحث آلودگی محیطی و افزایش جمعیت بود که در تسریع این نگاه کمک کرد.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تصریح کرد: در چنین فضایی بود که جوامع صنعتی به سمت مسئولیت اجتماعی رفتند و در بحث مدیریت، نگاه جدیدی شکل گرفت که بر این اساس، مدیریتی موثر تلقی می‌شود که علاوه بر توجه و اندیشه در محدوده سازمانی خودش، به محدوده جامعه و فراتر از جامعه فکر کند. در این فضا بود که انتظاراتی در جامعه و جوامع پیشرفته شکل گرفت و محور انتطارات این بود که بنگاه‌های اقتصادی به سرمایه‌های اجتماعی باید کمک کنند.

وی گفت: همچنین این شرکت‌ها در کنار تولید باید به افراد، رشد و توسعه آموزش و تعلیم و تربیت کمک کنند و علاوه بر کمک به شادمانی و بهزیستی جامعه با دنیا تعاملات ارزشمند داشته باشند.

فتح آبادی مطرح کرد: در چنین فضایی دانشگاه‌ها نیز عقب نماندند و به ایجاد اشتغال، علوم و تکنولوژی روی آوردند و از دهه 1960 به بعد رشته‌های چون جامعه شناسی صنعتی، جامعه شناسی تولید، روانشناسی صنعتی و حتی جغرافیای تولید ایجاد شد و قرائن توسعه به سمت برنامه حفظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیش رفت.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری تاکید کرد: توسعه اقتصادی در کنار توسعه اجتماعی شکل می‌گیرد اگر در جامعه‌ای فقیر باشد و بهروه‌وری کاهش پیدا کند توسعه فراهم نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه در مسئولیت اجتماعی نظرات و تعاریف مختلفی توسط جامعه شناسان و صاحب نظران بیان شده است، گفت: تعریفی که کمیسیون اروپا ارائه داده جامع ترین تعاریف است بر اساس این تعریف مسئولیت اجتماعی و نوع برخورد اجتماعی فراتر از قوانین است و به نوعی تضمین کننده اهداف بلند اجتماعی می‌باشد.

فتح آبادی افزود: سازمان ملل نیز در این عرصه ورود پیدا کرده و در این راستا پیمان نامه ده گانه‌ای را در بحث کسب و کار مصوب کرده این پیمان نامه بر محورهایی چون حقوق بشر، ارتباطات و آزادی حقوقی، منع کار اجباری، عدم تبعیض در استخدام شغلی تاکید دارد.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی با بیان اینکه دنیای امروز، دنیای دستمزد نیست بلکه دنیای مغز مزد است، گفت: ما باید بهترین نیروها را بر اساس تخصص جذب کنیم، اینکه استخدام‌ها را محدود به منطقه محیطی کنیم قاعدتا نمی‌توانیم به اهداف و برنامه‌های دراز مدت که صنایع و شرکت ها دنبال می‌کنند دست پیدا کنیم. باید صنایع ما به سمتی پیش بروند که از نیروهای با تجربه و متخصص در بدنه خود استفاده کنند.

وی ادامه داد: پیشگیری از چالش‌های محیطی یکی از بحث‌های مهم در مسئولیت اجتماعی است باید صنایع به سمت تکنولوژی سازگار با محیط پیش روند که در اصول ده گانه سازمان ملل این مساله دنبال می‌شود. از نظر اندیشمندان جامعه شناسی بنگاه‌های اقتصادی باید کالاهای مورد نیاز جامعه را تولید کنند و در کنار آن رعایت قوانین و مقرارات همچون ایمنی کارکنان، حفظ محیط زیست، عدم تبعیض، عدم انحصار و.... را لحاظ کنند.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی تصریح کرد: اخلاق کسب و کار و مسئولیت بشر دوستانه از مباحث حائز اهمیت در مسئولیت اجتماعی است. در مطالعه‌ای که روی 200 شرکت برتر اروپا در سال 2007 توسط دانشگاه اراسموس هلند در بحث مسئولیت اجتماعی و نقش آن در بهبود عملکرد سازمان انجام شد روی چند محور شامل جلوگیری از فساد، ارتقای ایمنی و سلامتی، رعایت الزامات زیست محیطی، توجه به حقوق کارکنان، تجارب و تولید کیفی، توجه به نظام آموزشی، کاهش فقر، افزایش بهره‌وری، افزایش همبستگی و همدلی پرسنل، وفادار بودن مصرف کنندگان به شرکت‌ها تأکید شد.

فتح آبادی با بیان اینکه از نظر این دانشمندان اگر مسئولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی خوب اجرا شود حتما از فساد جلوگیری می‌کند، گفت: در حوزه مسئولیت اجتماعی اقدامات و فعالیت‌های ارزنده‌ای در سطح دنیا انجام شده بویژه در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه همچون هند و آفریقا. طی این سال‌ها تعدادی از شرکت‌ها در کشورهای اروپایی با همراهی یکدیگر برای ترویج مسئولیت‌های اجتماعی سازمان‌هایی ایجاد کردند که می‌توان به برگزاری میزگرد کاست دراروپا، شبکه همیاری اجتماعی، تجارت برای مسئولیت اجتماعی و... اشاره کرد.امروزه شاهد هستیم که مسئولیت اجتماعی از حالت افزایی خارج شده و به یک هدف در دنیا تبدیل شده است.

وی گفت: تقویت و تعمیق مسائل اجتماعی، استانداردسازی کمک‌های مالی در راستای مسئولیت‌های اجتماعی، تعیین الگوهایی که بتوانند شرکت‌های برتر را در راستای اجرای مسئولیت اجتماعی تشویق کنند از اهداف این شرکت‌ها می‌باشند. در سایر کشورهای پیشرفته همچون سوئد اگر سهامی در بورس معامله شود حتما این شرکت‌ها عملکرد سالیانه خود را در حوزه مسئولیت اجتماعی ارائه می‌دهند.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی تصریح کرد: هم اکنون در دانشگاه‌های معتبر دنیا بویژه دانشکده مدیریت دانشجویان مکلف هستند بین 4 تا 6 ساعت دروس اجباری مسئولیت اجتماعی را طی کنند متاسفانه این موضوع در دانشگاه‌های ما کمرنگ دیده شده است.

وی مطرح کرد: استاندارد مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها بحث مهمی است که سازمان ISO هم به این سمت پیش رفته، آخرین استاندارد بین‌المللی تحت عنوان ایزو 26 هزار، برند شده و کمتر سازمان و شرکتی در کشور داریم که موفق شده باشد این استاندارد را دریافت کند. این ایزو پنج محور اساسی دارد که شامل حقوق کارکنان، حقوق شهروندان، کسب و کار میزبانه، حقوق مصرف کننده و توسعه جامعه می‌باشد.

فتح آبادی ادامه داد: در هند شرکت‌های برتری همچون آلارپو روی مسئولت اجتماعی تاکید دارند این نگاه دایره سهامداران را بسیار گسترش می‌دهد درواقع کارکنان، مصرف کنندگان، توزیع کنندگان، عرصه کنندگان و پیمانکاران جز سهامداران به شمار می‌آیند. در کشور آفریقای جنوبی چند استراتژیک در حوزه مسئولیت اجتماعی باب شده که مهترین آن در حوزه جوانان است که به نظر می‌رسد در کشور و استان مرکزی صاحبان و مدیران صنایع به این سمت باید پیش بروند.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی ادامه داد: فرصت‌های آموزشی و کاهش بیکاری جوانان یکی از مولفه‌های کلیدی است که آفریقای جنوبی دنبال می‌کند یا در حوزه آموزش‌های عالی حتما صنایع باید در بحث تحقیق و توسعه، توسعه مراکز رشد و حتی در نوسازی دانشگاه نقش ایفا کنند. دانشگاه به عنوان مولد جامعه، در کشور ما غایب است، تقریبا پنج دهه است که این واژه را به کار می‌بریم و هنوز نتوانستیم برای آن یک راهبرد تهیه کنیم این مباحث شامل ارتباط صنعت و دانشگاه و ارتباط حوزه با دانشگاه است.

فتح آبادی تاکید کرد: گاهی گفته می‌شود دانشگاه‌ها با صنعت ارتباط ندارند اما بنده به عنوان دبیر وابسته به دانشگاه‌های استان عنوان می کنم دانشگاه‌ها نه تنها با صنعت که با جامعه ارتباط ندارند.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری مرکزی افزود: کشورهای توسعه یافته با نوسازی مدارس بویژه به آموزش فراگیر کمک می‌کنند بر اساس برنامه چهارم توسعه می‌بایست 80 درصد مدارس کشور هوشمند می‌شدند اما در همین استان کمتر از 25 درصد مدارس هوشمند هستند نیرویی که در مدارس آموزش می‌ببیند فردا مشتری صنایع است این نیرو با چه ظرفیت تربیتی قرار است آموزش ببیند اگر صنایع در این راستا کمک کنند به طور مستقیم به خودشان کمک کرده‌اند.

وی ادامه داد: مدل جایزه کیفیت(EFQ) که در سال 1991 در مدل تعالی کسب و کار مطرح شد 4 ماموریت اصلی را دنبال می‌کند مهمترین آن، مسئولیت اجتماعی است یعنی در کنار بحث تعالی کیفیت، رقابت بیشتر و افزایش بیشتر رضایتمندی مشتریان باید به مسئولیت اجتماعی توجه ویژه‌ای کنند.

فتح آبادی در پایان بیان کرد: به رغم همه این تحولات و چشم اندازها در دنیا در حوزه مسئولیت اجتماعی، متاسفانه این امر مهم در کشور ما هنوز جای پای محکمی ندارد و مطالعه‌ای که اخیراً روی 100 شرکت بزرگ کشور انجام شد نشان می‌دهد بحث مسئولیت اجتماعی چندان رواج پیدا نکرده در این مطالعه اشاره شده است که آموزش در این زمینه باید در دستور کار قرار گیرد.