رشد نامتوازن اعتبارات بخش دین و مذهب در لایحه بودجه

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حجت‎الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، روز یکشنبه 19 آذرماه، لایحه بودجه سال 97 را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد؛ لایحه‌ای که تفاوت اصلی آن با سال‌های قبل، بودجه ریزی بر مبنای عملکرد است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی که در کشور ما به عنوان ام‌القرای جهان اسلام نیازمند توجه جدی است، بخش دینی و قرآنی است که سرجمع بودجه فصل دین و مذهب در لایحه بودجه سال 97 نسبت به چند سال اخیر با اندکی افزایش مواجه بوده است.
نگاهی به بودجه بخش دین و مذهب لایحه نشان می‌دهد که بودجه این بخش در دو قسمت مجزا شامل بخش هزینه‌ای و تملک دارایی سرمایه‌ای اختصاص داده شده و مجموع بودجه بخش دین و مذهب در این دو بخش مبلغ 341،415، 18 میلیون ریال است. مقایسه بودجه امسال با سال 96 نشان می‌دهد که بودجه سال 96 میزان 281، 120، 16 میلیون ریال بوده که امسال با افزایش حدودا 2 هزار میلیون ریالی معادل 13/7 درصد مواجه بوده است.

در ذیل فصل دین و مذهب لایحه بودجه 97 بخش‌های مختلفی وجود دارد که بررسی عملکرد، هزینه و بودجه آنها دارای اهمیت است و در زیر به برخی از مهم‌ترین این موارد می‌پردازیم. یکی از این بخش‌ها، برنامه آموزش علوم دینی و حوزوی است که در بودجه سال 1396 در مجموع 840، 251 میلیون ریال برای آن در نظر گرفته شده بود که این میزان برای سال جاری 314، 314 میلیون ریال رسیده است.
بودجه برنامه‌های ساماندهی و ارتقای فعالیت‌های فرهنگی-دینی در سال 96 در مجموع مبلغ149، 415 میلیون ریال بوده که این میزان برای سال 97 به 000، 468 میلیون ریال رسیده است. بودجه برنامه اعزام دانشگاهیان به حج عمره و عتبات عالیات در سال جاری به میزان 000، 59 میلیون ریال بوده که برای سال آینده به رقم 000، 6 رسیده است.
دولت در بودجه سال 96 برای برنامه برگزاری مسابقات قرآنی و دینی مبلغ 600، 40  میلیون ریال در نظر گرفته بود که این مبلغ در سال جاری به 288، 60 رسیده است.
بودجه برنامه تامين خدمات فرهنگي وتبليغي مبلغان در سال 97 مبلغ 001، 24 میلیون ریال است که این مورد در سال گذشته 001، 24 بوده است. برای برنامه ترویج و تشویق قرآن‌آموزی و انس اقشار جامعه با قرآن کریم در سال97، 000، 131 میلیون ریال در نظر گرفته شده که در سال 96 نیز همین از سوی دولت تعیین شده بود.
برای برنامه شناسایی و تأمین نیازهای فکری-دینی، مبلغ 108، 77 میلیون ریال برنامه توسعه همکاری‌های دینی بین‌المللی مبلغ 259، 267 و برنامه حفظ و ارتقای فعالیت‌های فرهنگی-دینی مساجد مبلغ 000، 385 میلیون ریال بودجه برای سال 97 در نظر گرفته شده است که این سه مورد در سال گذشته 200، 70 برای مورد اول 871، 190 برای مورد دوم و  000، 350 برای مورد سوم بوده است.

بودجه برنامه حمایت از اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی در سال 96 مبلغ 000، 000، 1 میلیون ریال بوده که این میزان در سال سال 97 مبلغ 000، 400 میلیون ریال است. برای برنامه حمایت و راهبری فعالیت‌های تبلیغ و ترویج قرآن کریم، در لایحه سال گذشته مبلغ 000، 341 در نظر گرفته شده بود که برای سال 97 به میزان 000، 400 میلیون ریال رسیده است.

برنامه حمایت و هدایت فعالیت‎های فرهنگی-دینی دانشجویان برای سال جاری مشمول 355، 10 میلیون ریال بودجه شده و برای برنامه حمایت از حوزه‌های علمیه و مدارس دینی نیز مبلغ 884، 634، 7 میلیون ریال در نظر گرفته شده که نسبت به سال گذشته با کاهش اندکی مواجه بوده است. بودجه این بخش در لایحه سال 96 مبلغ 230، 826، 6 میلیون ریال بوده است.
برنامه حمایت از فعالیت‌های فرهنگی-دینی پیروان اهل بیت در خارج از کشور مشمول 151، 323 شده که این مبلغ در لایحه سال 96 مبلغ 647، 275 بوده است. برنامه دانش افزایی در حوزه علوم اسلامی نیز مشمول 000، 88 میلیون ریال شده است.
برای برنامه راهبری، نظارت و اداره اموربقاع و اماکن مذهبی کشور و برنامه راهبری، نظارت و اداره موقوفات کشور نیز به ترتیب مبلغ 712، 74 و 000، 414 میلیون ریال در نظر گرفته شده است. برنامه راهبری، نظارت و اداره اموربقاع و اماکن مذهبی کشور در سال گذشته مبلغ 100، 58 میلیون ریال بوده و بودجه برنامه راهبری، نظارت و اداره موقوفات کشور نیز در لایحه سال 96 مبلغ  600، 396 میلیون ریال بوده است.

برنامه ساماندهی اعزام زائران به حج تمتع، عمره و عتبات عالیات در سال گذشته مبلغ 000، 45 میلیون ریال بوده که برای سال جاری به  500، 53 میلیون ریال رسیده و برای برنامه شناسایی، جذب و اعزام مبلغان دینی نیز مبلغ 946، 816 در نظر گرفته شده است.
بودجه برنامه گسترش و تعمیق اندیشه تقریب مذاهب اسلامی 000، 360 میلیون ریال و بودجه برنامه گسترش فعالیت‌های فرهنگی در مساجد نیز  000، 840 میلیون ریال است. بودجه این دو بخش در لایحه بودجه سال گذشته به ترتیب 000، 330  و 000، 638 میلیون ریال بوده است.
بودجه برنامه اطلاع رسانی و تبلیغات دینی رسانه‎ای نسبت به سال گذشته با افزایش مواجه شده و از رقم 576، 176 به رقم 546، 232 میلیون ریال رسیده است. میزان تعیین شده برای برنامه تسهیل دسترسی آحاد جامعه به محصولات فرهنگی-دینی فاخر نیز در لایحه بودجه سال گذشته مبلغ 515، 88 میلیون ریال بوده که برای سال 97 به  000، 102 میلیون ریال رسیده است.

 نکته‌ای که در این جا باید اشاره کرد این است که وضعیت بودجه‌های فرهنگی و مخصوصا قرآنی همواره مورد انتقاد بوده و تاکنون دغدغه فعالان این بخش به صورت جدی برطرف نشده است. رهبر معظم انقلاب همواره در سخنان خود تأکیئد بسیاری بر بخش فرهنگی جامعه و لزوم توجه مسئولان به این بخش داشته‌اند و حتی موضوعاتی از قبیل تهاجم فرهنگی، ناتوی فرهنگی و .... در راستای اهمیت توجه به این بخش مطرح شده است لذا ضرورت دارد که مسئولان و مخصوصا مجلس شورای اسلامی توجه جدی‌تری به نگرانی‌های این بخش مبذول دارند.

نکته دیگر این است که در سال‌های اخیر همواره این امیدواری وجود داشته که با رفع تحریم‌ها و بهبود وضعیت کلی اقتصادی، دولت نیم نگاهی هم به بودجه این بخش داشته باشد اما گویا قرار است هر سال خواسته‌های بخش دینی و مذهبی جامعه با افزایش ناچیز بودجه این بخش پاسخ داده شود. 

اکبر ابراهیمی