«مشهد؛ پایتخت فرهنگی جهان اسلام» به آلمان رفت/ محراب‌کاشی ايران در پرگامون+ عکس
گروه بین‌الملل: رایزن فرهنگی ایران در آلمان با تبیین اهداف برنامه «شب خراسان» در موزه پرگامون برلین گفت: معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و جذابیت‌های گردشگری خراسان از اهداف این برنامه بود.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، موزه پرگامون به آلمانی «Pergamonmuseum» یکی از غنی‌ترین موزه‌های آثار اسلامی در اروپا است که در شهر برلین، پایتخت کشور آلمان واقع شده است.
هر ساله بیش از یک میلیون نفر از سراسر جهان از این موزه دیدن می‌کنند. در موزه پرگامون مجموعه‌های نفیسی از آثار هنری مربوط به دوره یونان باستان تا منطقه جنوب غربی و مرکز آسیای میانه، آثاری از عصر هلنیسم(دوره‌ای از تاریخ یونان باستان)، مصر باستان، آسوریان(آشوریان)، بابل و ایران باستان نگهداری می‌شود.
همچنین مجموعه آثار دوره تاریخی هنر اسلامی بخش ویژه‌ای را در این موزه به خود اختصاص داده است.
مجموعه هنرهای اسلامی موزه پرگامون، آثار ارزشمند مربوط به جهان اسلام را از سده ۸ میلادی تا سده ۱۹ میلادی در خود جای داده‌است. بخش هنرهای اسلامی موزه پرگامون ابتدا در سال ۱۹۰۴میلادی راه‌اندازی شد. از جمله اولین آثار این بخش، نمای قصر «المشتیبود» که توسط سلطان عثمانی به قیصر آلمان هدیه شد. از دیگر آثار اهدایی به بخش هنرهای اسلامی موزه پرگامون، می‌توان به قالی‌های نفیس ایرانی، از مجموعه خصوصی «ویلهلم فن»اشاره کرد.
رایزنی فرهنگی ایران در آلمان پنج‌شنبه گذشته(16 آذرماه) در چارچوب ویژه‌برنامه‌های میلاد پیامبر(ص) برنامه‌ای با عنوان «شب خراسان» با همکاری مسئولان موزه پرگامون در این موزه اجرا کرد که با استقبال علاقمندان مواجه شد.
ایکنا برای آشنایی بیشتر با برنامه‌های این مراسم و چرایی برگزاری آن گفت‌و‌گویی با سید‌علی موجانی، رایزن فرهنگی ایران در آلمان انجام داد که از نظر می‌گذرد:
ایکنا: ابتدا بفرمایید چرا تصیم گرفته شد که برنامه‌ای مشترک «شب خراسان» در یکی از مکان‌های فرهنگی مهم آلمان(موزه پرگامون) برگزار شود و اساسا طرف آلمانی از چه جهت به این موضوع علاقه نشان داد؟
ـ همان‌طور که می‌دانید مشهد پایتخت فرهنگی دنیای اسلام در سال 2017 بوده و مجموعه فعالیت‌های زیادی در قالب این طرح و در ایام دهه کرامت برای معرفی ظرفیت‌های مشهد صورت پذیرفته است؛ اما در آلمان به دلیل همز‌مانی ایام ولادت امام رضا(ع) و دهه کرامت با تعطیلات تابستانه در اروپا، این امکان فراهم نبود که بتوان از این ظرفیت خاص در آن مقطع زمانی بهره برد. با این همه ما این موضوع را از دستور خارج ننمودیم و در آخرین روزهای سال 2017 کوشیدیم با درج این برنامه ذیل فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با این رویداد سهم خود را عهده‌دار شویم. مسئله مهم، اساسی و شاخص آن بود که بتوانیم انگیزه‌های بیشتر برای ارتباط با سرزمین خراسان را از طریق معرفی آن در مجامع علمی و فرهنگی آلمان فراهم آوریم.
متأسفانه طی سال‌های گذشته شاهد آن بوده‌ایم که جریان‌های افراطی و متحجر داعش با استفاده از واژه «ولایت خراسان» می‌کوشیده‌اند زمینه ایجاد هویتی براساس باورهای تاریخی را در این منطقه پهناور که امروز در بخش‌های متعدد از کشورهای هفت‌گانه آسیای مرکزی و ایران و افغانستان منقسم شده است، ترویج کند.
همچنین بسیاری از جوانان در دنیای پیرامون ما به ویژه در کشورهای یادشده به دلیل عدم شناخت تاریخ و فرهنگ به صرف کلمه جادویی «خراسان» و «ولایت خراسان» و تأثیر آن در بازسازی هویت قرون تاریخی، جذب این جریان افراطی شده‌اند.
با این نگاه کوشش برای معرفی واقعی و زدودن تصویر یک سویه افراط‌گرایان از مفهوم خراسان به عنوان یک هدف جانبی در کنار معرفی ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و جذابیت‌های گردشگری این منطقه مورد توجه قرار گرفت تا بتوان در شکل اجرای یک برنامه مشترک به همه این ویژگی‌ها توجه نشان داد.
ایکنا: چرا موزه پرگامون برای برنامه انتخاب شد؟
ـ رایزنی فرهنگی به این جهت این موزه را انتخاب کرد که بخش قابل ملاحظه‌ای از آثار گنجینه خراسان بزرگ در دل این موزه نگهداری می‌شود؛ اما متأسفانه به دلیل عدم فهرست‌برداری و تعیین مختصات آن از دسترس محققان و اندیشمندان خارج است، شاخص‌ترین اثر این مجموعه، محراب کاشی هشتصدساله از کاشان است که به عنوان یک اثر بدیع، زینت‌بخش موزه بوده و هست.
محراب کاشی هشتصد ساله از کاشان در پرگامون
این اثر به دلیل انتساب سازنده آن با محراب مسجد بالاسر تربت حضرت امام رضا(ع)، نسخه مکمل آن اثر سترگ است. از سوی دیگر با کمک رایزنی و انستیتو حافظ برای صلح و گفتگو قریب به یکسال است که یک کار پژوهشی برای احصاء آثار ایرانی این موزه صورت پذیرفته است و ما مایلیم تا پیش از اینکه هویت این آثار قلب شده و در دسته آثار شرقی، عربی و یا ... ثبت شوند با انتشار این اثر در سال 2018 ارتباط هویتی مجموعه را به ایران برقرار و تثبیت کنیم.
ایکنا: دلیل موافقت مسئولان موزه با پیشنهاد رایزنی فرهنگی چه بود؟
ـ با این نگاه و با توجه به جایگاه مهم خراسان، در گفت‌و‌گو و ارتباط با مقامات موزه اسلامی برلین، توجه آن‌ها به معرفی این ظرفیت به عنوان یک مجموعه مشخص که می‌تواند ارتباط و همبستگی درون منطقه‌ای میان کشورها و مردم منطقه را فراهم آورد و زمینه‌ها و جذابیت‌های فرهنگی و هنری و مطالعه تاریخ تمدن‌ساز این منطقه را سبب شود، مورد بحث و بررسی قرار دادیم. سرانجام مسئولان موزه پیشنهاد همکاری مشترک با رایزنی را پذیرفتند و در برنامه یادشده که به میزبانی دو طرف برگزار شد با دعوت از سفرای کشورهای منطقه و نیز دو شاعر جوان فارسی‌گوی منطقه بخش‌های مختلفی اجرا شد.
ایکنا: از بخش‌های مختلف برنامه بگویید.
ـ در آغاز رایزن به عنوان یکی از میزبانان برنامه در کنار استفان وبر، رئیس موزه، به بیان ویژگی‌های کلی و عمومی خراسان به صورت مختصر مبادرت کرد و با تأکید بر ویژگی و اغتنام از فرصت تاریخی معرفی مشهد مقدس به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام، به این نکته تأکید و توجه داده شد که وجود تربت مطهر شمس‌الشموس حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع) یکی از زمینه‌های اصلی رویکرد رایزنی برای ایجاد ارتباط و همبستگی میان مردمانی با زبان‌ها، فرهنگ‌ها و آیین‌های مختلف در پاسداشت هویت تمدنی و فرهنگی خودشان بوده است.
سفرای افغانستان، ایران و کاردار قزاقستان در آلمان سخنرانان بعدی بودند که هر یک به بیان شاخص‌های متعدد در این موضوع پرداختند و در مجموع سخنرانی‌های این سه شخصیت سیاسی بیشتر بر بیان یکپارچگی هویت فرهنگی، زبانی و تمدنی مردمان آسیای مرکزی، افغانستان و ایران تمرکز داشت.
سفیر افغانستان بر این مسئله تأکید کرد که از قرون نخستین اسلامی با حضور امام هشتم شیعیان(ع) و به برکت وجود تربت ایشان جمع متعددی از فقها و متکلمین، فلاسفه و اندیشمندان، حکما و متصوفه، شعرا و ادبا به سمت خراسان کوچیدند و خراسان جنبه‌ها و ویژگی‌های مناسبی را برای ترویج زبان و فرهنگ فارسی با گویش‌های دَری و تاجیکی و لهجه‌های سمرقندی و بخارایی فراهم آورد.
جناب آقای علی ماجدی، سفیر ایران در آلمان نیز با اشاره به ویژگی‌های مهم موجود در منطقه به تشریح اهمیت خراسان و افزایش ارتباطات میان کشوری در منطقه توجه نشان داده و در این خصوص گزارشی را ارائه کرد.
سخنران بعدی قصاب‌اف، کاردار قزاقستان در آلمان بود و پس از وی دو سخنرانی علمی به ترتیب توسط پروفسور کورن، استاد کرسی مطالعات ایرانی دانشگاه بامبرگ و پروفسور مولر، استاد دانشگاه برلین در رابطه با ویژگی‌ها و جذابیت‌های میراث تاریخی و گنجینه‌های هنری فرهنگی خراسان ارائه شد و به تعبیری هر دو کوشیدند تأکید کنند که سرزمین پهناور خراسان که اینک در کشورهای مختلفی منقسم شده است، «بهشت گمشده سیاحان» و گردشگرانی است که در دنیای کنونی می‌کوشند با دنیای متفاوت و تأثیرگذار در تمدن بشری آشنا شوند.
قرائت اشعاری از سونیا احمدی(صنم عنبرین) و نیز افشین جوادی ترشیزی از شعرای ایرانی و افغانی زینت‌بخش گوشه دیگری از برنامه بود و در حاشیه برنامه نیز قطعاتی از موسیقی مقامی خراسان توسط هنرمندانی از ایران و آلمان اجرا شد/.
اتاق حلب در پرگامون
اتاقی مملو از نمادهای هنر اسلامی متعلق به سال ۱۶۰۰ میلادی که محل پذیرایی یک تاجر مسیحی اهل شهر حلب از میهمانانش در دوران حکومت امپراطوری عثمانی بر سوریه بوده است
بخشی از موزه به نام «محراب پرگامون»
فراخوان «شب خراسان»
بخش‌هایی از مراسم
