ایران صدرنشین جهان در تذهیب

اسراء صالحی، متخصص هنر اسلامی و ‌مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، با اشاره به اینکه مدت زمان هشت سال است که در حوزه هنر قرآنی فعالیت می‌کند، افزود: باید گفت که کار را با هنر شروع کردم و در دانشگاه نیز به صورت تخصصی به این رشته پرداختم.
وی ادامه داد: از سال ۹۲ به عنوان هنرمند خوشنویس که هنرآموز استاد کاظم صادقا بودم، فعالیت خود را آغاز کردم،، ولی به عنوان مذهب‌کار در حدود سه سال است که طی ایام برپایی نمایشگاه قرآن با مرکز طبع و نشر قرآن همکاری می‌کنم و یک سال است که با خود مرکز طبع و نشر به منظور تذهیب قرآن‌ها فعالیت می‌کنم.
صالحی با اشاره به اینکه قرآن را به صورت دستی از نظر تذهیب طراحی می‌کنم و طرح را روی نرم‌افزار کامپیوتر قرار می‌دهم تا برای جای‌گذاری آیات و سوره‌ها آماده و سپس چاپ و منتشر شود.
این هنرمند مذهب‌کار در این باره که کار‌های کاتبان بزرگی را تذهیب‌نگاری کرده است، گفت: تا پیش از این، ترکیب‌بندی خط ثلث استادان بزرگ را تذهیب می‌کردم. قطعه‌های کار معمولاً ۵۰ در ۵۰ سانتی‌متر بود. ترکیب‌بندی ثلث و اطراف آن را به سبک‌های مختلف و با ایده‌های شیعی تذهیب می‌کردم.
وی با اشاره به اینکه کار‌هایی که انجام داده است وارد بازار‌های جهانی نیز شده، افزود: از ابتدا به عنوان هنرمند خوشنویس در مرکز طبع و نشر فعالیت کردم و سپس به عنوان مذهب‌کار مورد پذیرش این مرکز قرار گرفتم که با آن‌ها همکاری می‌کنم.
صالحی درباره تذهیب قرآن‌های مرکز طبع و نشر قرآن عنوان کرد: برای انجام تذهیب مصاحف، کار را به من می‌سپارند که به سبک خاص مورد سفارش مرکز، کار را انجام می‌دهم. بعد از مطالعات کتابخوانی و میدانی که روی انواع تذهیب‌ها و آثار، شامل آثار اصیل مذهبی و ... بود، طرح را استخراج و نمونه طرح جدید برای مرکز طبع و نشر ارائه می‌کنم.
وی از انجام کار‌های مذهب بر روی آثار اساتیدی، چون عبدالکاظم صادقا و محمدتقی اسدی یاد کرد و در پاسخ به این سوال که آیا فقط در حوزه خط ثلث به تذهیب مصاحف و آثار قرآنی می‌پردازد یا خیر، افزود: خیر. در دو حوزه خط نستعلیق و نسخ نیز فعالیت می‌کنم و چنین نبوده است که منحصراً در حوزه خط ثلث کار کنم.
صالحی از کار بر روی آثار مربوط به خط ثلث در سایز‌های بزرگ یاد و اظهار کرد: از این جمله می‌توان به کار بر روی آثاری در اندازه ۵۰ در ۵۰ سانت یاد کرد. همچنین روی کاغذ‌های دست‌ساز ۷۰ در ۷۰ سانت نیز به ما سفارش داده می‌شد و ترکیب‌بندی روی این کار‌ها نیز صورت می‌گرفت و گاه داخل اثر را نیز به طور کامل مذهب می‌کردم که تابلو‌های بزرگی به شمار می‌آیند.
وی با اشاره به کار روی تابلو‌های ۱۰۰ در ۷۰ سانتی‌متر نیز به عنوان زمینه فعالیت دیگر در حوزه هنر قرآنی، گفت: در این راستا چهار قل را با خط نسخ و ثلث به صورت هماهنگ با هم کار کردم که دور تا دور کار و داخل آن را مذهب کردم.
این هنرمند در این باره که کار روی مصاحف به چه صورت بوده است، ادامه داد: کار روی نسخ قرآن به این صورت نیست که کل قرآن را مذهب کرده باشم، ولی دور برخی از سوره‌های کوچک قرآن را تذهیب کردم و به طراحی گل آیه پرداختم.
صالحی درباره کار‌های جدیدش اظهار کرد: چند ماه پیش زیارتنامه‌ای را که برای حضرت عباس (ع) تذهیب کرده بودم تحویل دادم که مراحل غلط‌‌گیری برای چاپ را به تازگی از سر گذرانده است. همچنین تذهیب قرآنی برای مرکز را در دست انجام دارم.
وی از قرآن هندی به عنوان کار جدید دیگری یاد کرد که اخیراً به چاپ رسیده است و گفت: اخیراً کار جدیدی که تابلوی نفیس از استاد صادقاست را در دست دارم که روی آن کار می‌کنم. این کار به خط ثلث خوشنویسی شده است.
صالحی همچنین به تذهیب کار‌های قرآنی و مصاحف به خط نستعلیق اشاره و بیان کرد: این خط مربوط به کشور امارات بود که یک هنرمند اماراتی یک خط را از ایران تهیه کرده بود و تذهیب آن را به من سپرد که کار را طی دو ماه تذهیب کردم که به امارات برده شد. این کار توسط یک خوشنویس ایرانی کتابت شده و بسیار زیبا بود. بر همین اساس ترجیح داده شده بود که تذهیب آن نیز ایرانی باشد.
این کارشناس مذهب‌کار درباره نحوه سفارش آثار قرآنی در زمینه هنری عنوان کرد: سفارش دهنده اعم از سازمان‌ها یا اشخاص، خط و کاغذ را سفارش می‌دهند و اینکه نحوه تذهیب و ترکیب‌بندی به چه صورت باید باشد نیز مشخص می‌شود که در نهایت بعد از شش ماه تا یک سال، کار تحویل داده می‌شود.
وی تصریح کرد: سبک‌های تذهیب در کشور‌های مختلف متفاوت است و آنچه که تاکنون دیده‌ام، این بود که اشتیاق جهان برای تذهیب کشور ایران متفاوت از دیگر کشور‌ها بوده است؛ چرا که اگر این کار در کنار رنگ‌آمیزی و اجرای تذهیب اصیل باشد، بسیار دلنشین است.
صالحی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرد: تذهیب در کشور مصر و سوریه نیز صورت می‌گیرد و کشور‌های ترکیه و حوزه خلیج فارس در این حوزه فعالیت بسیاری دارند. در عین حال بهترین نوع ترکیب‌بندی تذهیب که متشکل از انواع اسلیمی‌ها و خطایی‌هاست، در ایران یافت می‌شود که بسیار خوب در هم آمیخته می‌شود و گل، برگ و شاخ‌های مختلف دارد و همین تفاوت‌ها سبب زیبایی آن می‌شود.