صله‌رحم همیشگی است و اختصاص به شب یلدا ندارد/ واقعا ترویج یلدا برای چه کسانی سود دارد؟
کانون نبأ: استاد حوزه و دانشگاه در یادداشتی نوشت: اگر صله رحم و عرض ارادت به بزرگان مطرح است، خوب شب یلدا چه حقیقت خاصی دارد که باید در آن شب صورت بگیرد که شب‌های دیگر آن خصوصیت را ندارند؟ واقعا چون یک شب در سال دقایقی طولانی و در بیشتر مناطق کمتر از یک دقیقه طولانی می‌شود این یک مناسبتی باید بشود که ملت و حکومت بابت آن هزینه و تبلیغ و ... داشته باشند.
به گزارش کانون خبرنگاران ایکنا، نبأ، حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسین خادمیان، استاد حوزه و دانشگاه یادداشتی را به مناسبت شب یلدا در اختیار خبرگزاری ایکنا قرار داده است که در ادامه می‌خوانید.
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام و تحیت
گفتار و رفتار انسان هم باید ریشه در عقلانیت داشته و هم منتهی به عقلانیت باشد.اگر این حقیقت درباره قول و فعل آدمی قابل تصور و اثبات نباشد؛ با هزاران غوغا پراکنی هم نمی توان لباس توجیه و صحت بر آن پوشاند. حتی اگر یکی از این دو رکن، نیز مفقود باشد، باز انسانی بودن گفتار و رفتار مخدوش می شود .
برای همین است که اگر کسی حرف بی معنایی بزند یا اگر کسی رفتار بی معنا داشته باشد به او اعتراض می شود. به عنوان مثال اگر کسی بی دلیل شاد باشد مورد سرزنش و تعجب قرار می گیرد و اگر کسی بی جهت نیز غمگین باشد باز مورد سوال و تعجب واقع می شود.
چندین قرن است واقعه ای به نام «شب یلدا» معروف است. در سابقه تاریخی آن حرف های زیادی مطرح است که تلخیص آن این است: یلدا، واژه‌ای سریانی به معنای تولد است. و آیین یلدا ریشه در یکی از آیین‌های ایران باستان یعنی میتراییسم یا پرستش مهر (خورشید) دارد. مهرپرستان شب یلدا را شب تولد ایزد مهر، میترا میپنداشتند و به همین دلیل این شب را جشن میگرفتند. گفته شده که در این شب میترا (ایزد خورشید) از دل سنگی درون غاری به دنیا آمد. تندیس میترا معمولاً در حال قربانی کردن گاو نر ترسیم شده است.
شب یلدا آخرین شب پاییز و بلندترین شب سال است و مردمان باستان، این شب را بسیار نحس و نامبارک می‌دانستند؛ از این رو تا سپیده دم بیدار می‌مانند و در کنار یکدیگر، خود را سرگرم می‌کردند تا اندوه غیبت خورشید و تاریکی و سردی، روحیه آنان را تضعیف نکند.طولانی ترين شب سال به اين معنا نيست که طول اين شب نسبت به شب های ديگر خيلی بلند تر است بلکه اين طولانی بودن در بیشتر مناطق به کمتر از يک دقيقه می رسد.
با توجه به مطالب پیش گفته چند سوال باید در فضای ذهن عقلا ایجاد و جواب داده شود:
۱. واقعا این که کمی شب طولانی می شود، دلیل شادی و عید و ... دارد ؟
البته ایرانیان باستان این شب را شب نحس و شوم می دانستند نه شب جشن
۲. آیا هر چیز باستانی محترم است و باید زنده داشته شود؟
اگر چنین است خوب چرا مثلا لباس و پوشش ایرانیان قدیم را مردان و زنان ما حفظ و احیاء نمی کنند و چرا به پوشش مردمان سرزمین های دیگر درآمده اند؟و خیلی رسوم دیگر ایران باستان
۳. شب یلدا ریشه در چه عقلانیت و منتهی به چه رشد و تربیتی دارد؟
اگر صله رحم و عرض ارادت به بزرگان مطرح است، خوب شب یلدا چه حقیقت خاصی دارد که باید در آن شب صورت بگیرد که شب های دیگر آن خصوصیت را ندارند ؟
۴. چرا عاقلانی مانند بوعلی سینا از این که جامعه به شعر مداری آلوده شود هشدار می دادند؟
آیا فال و تفال مبنای عقلی دارد؟ طرفداران تفال اگر قرار باشد یک کار مهم عقلانی کنند، آیاحاضر هستند انجام و ترک آن را مشروط به تفال کنند؟مثلا اگر پزشک بگوید باید این بیمار جراحی شود و الا می میرد ؛ آیا اشخاصی که برای یلدا و تفال در آن اهمیت می بافند می گویند باید فال حافظ بگیریم ببینیم او چه امر می کند؟ انصافا اگر کسی چنین بگوید چه داوری درباره عقل و انسانیت او خواهیم داشت؟
مرحوم محقق حلی رضوان الله نامه ای برای مرحوم پدرش نگاشت و در پایان چند خط در مدح پدرش مرقوم نمود. پدر محقق در جواب نوشت: اگر چه خوب شعر سرودی ولی به خودت بدی کردی و وقت خودت را ضایع نمودی شعر صناعت کسی است که از بلندای عقلانیت خود را محروم نموده است.
البته اشعاری که سبب رشد عقل و فرهنگ شود خوب است اما متاسفانه چقدر این اشعار کم است! اشعاری که فقط می و عشق میکده و دارد چه رشد عقلی و فرهنگی ایجاد می کند. آیا جامعه را با فال می توان رشد داد؟
۵. واقعا چه دستی در کار است که این مناسبت های پوشالی که هر چند سابقه در تاریخ دارد اما ریشه در عقلانیت ندارد را ترویج و تبلیغ می کند؟ فایده بزرگداشت و زنده نگهداشتن شب یلدا چیست؟ رسانه ملی و ... بابت چه اثر و حقیقت و فایده ای شب یلدا را تبریک می گویند و تبلیغ می کنند؟ آیا مگر نه این است که انسان موفق، کسی است که رو به رشد است و آیا مگر نه این است که یکی از ابزار رشد منزه کردن تاریخ و سابقه و مناسبت ها و ...می باشد؟
یادمان باشد ملت هایی رشد کردند که حتی شادی و غم آنان در مدار عقلانیت صحیح قرار گرفت .اما ملت هایی عقب ماندند که مرتب مناسبت سازی نمودند و در پی حفر تاریخ دور برای اضافه کردن مناسبت ها شدند. مناسبت بی ریشه فرق نمی کند ملی باشد یا مذهبی هر دو سبب عقب نگه داشتن ملت خواهد شد.
۶. اهل دقت می دانند آن تاکیدی که برای احیاء و نشر حزن حسینی علیه السلام است برای هیچ یک از معصومین علیهم السلام نیست . آن تاکیدی که برای احیاء و بزرگداشت عید غدیر است برای هیچ مناسبت دیگر از معصومین علیهم السلام نیست.
خب این ها یعنی چه ؟
۷. مثال دیگر: به ما گفته اند وقتی آب نوشیدی به امام حسین علیه السلام سلام بدهید. خوب چرا نگفته اند به ۱۴ معصوم سلام بدهید؟ بیشترین آسیب را جامعه از زیاد کردن بنیادها و سازمان ها و مناسبت سازی ها می بیند. واقعا چون یک شب در سال دقایقی طولانی و در بیشتر مناطق کمتر از یک دقیقه طولانی می شود این یک مناسبتی باید بشود که ملت و حکومت بابت آن هزینه و تبلیغ و ... داشته باشند . آن هم مناسبتی که مربوط به خورشید پرستان بوده نه آنان که عقل شناخت درست برای مبدا خلقت داشته اند. تازه برای آنان هم این شب یلدا شب نحس و غم بوده نه جشن و سرور . واقعا اهل عقلانیت چه توضیحی برای برخی مناسبات دارند .
۱۳ بدر یعنی چه و چرا باید کشور تعطیل باشد به عنوان ۱۳ فروردین؟ چه ریشه ای در عقلانیت دارد این مناسبت ها؟ ای کاش بشناسیم و بدانیم کسانی که با شعار رسومات باستانی می خواهند تعصب ما را هیجان دهند ؛ اهل تمدن و ملیت نیستند بلکه در واقع می خواهند توجه ما را از حقیقت‌های زندگی عقلانی غافل کنند. واقعا ترویج شب یلدا برای چه کسانی سود دارد؟ واقعا زنده نگهداشتن شب یلدای خورشید پرستان چه فایده ای دارد؟
و ...
والله المستعان
سید حسین خادمیان
خبرنگار: علیرضا برومند
