هدف از حفظ «انس با قرآن و خالق» است/ با حداقل استعداد می‌شود قرآن را حفظ کرد
گروه فعاليت‌هاي قرآني: حجت‌الاسلام «علیرضا نجفی» از حافظان کل قرآن و از اساتید برجسته قرآنی با اشاره به اهمیت و جایگاه حفظ قرآن، هدف آن را «انس با قرآن و خالق» دانست و گفت: با تجربیاتی که در طی سالیان به دست آمده، ثابت‌شده است که با حداقل استعداد می‌شود قرآن را حفظ کرد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از قزوین، با توجه به اهمیت حفظ آیات قرآن کریم بر آن شدیم تا ازاین‌پس مهارت‌های لازم را در این خصوص در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام «علیرضا نجفی» از حافظان کل قرآن و از اساتید برجسته قرآنی کشور ارائه دهیم.
در اولین نشست با حجت‌الاسلام «علیرضا نجفی» به‌ضرورت حفظ، اهمیت و جایگاه آن نزد حضرت حق و اهل‌بیت پرداخته و به گفت‌وگو نشستیم.
ایکنا: لازمه و اهمیت حفظ قرآن کریم در چیست؟
نجفی: ما مسلمانیم و خداوند در قرآن کریم که کتاب آسمانی ما است، با ما سخن گفته است.
قرآن فقط برای راهی کردن مسافر و سر سفره عقد و خواندن و ثواب بردن نیست. ما باید پای سفره قرآن بنشینیم و کلام خالقمان را با دل و جان بشنویم، آن‌را یک برنامه عملی برای زندگی خود قرار دهیم و به دستورات ناب آن عمل کنیم و این حاصل نمی‌شود مگر اینکه قرآن در قلب ما باشد تا به تمامی آیاتش احاطه بیشتری داشته، به آن انس پیدا کنیم و از آن بهره ببریم. اینجاست که حفظ قرآن به‌عنوان یکی از بهترین راه‌های انس با قرآن کریم به کمک ما می‌آید.
نه اینکه حفظ تنها راه‌حل باشد، بلکه می‌شود با تفسیر و ختم قرآن انس گرفت ولی یک حافظ، در همه حال آیات قرآن را بدون نیاز به مصحف به همراه دارد. آیات قرآن کریم را هر روز تا پایان عمر مرور و مباحثه می‌کند، تفسیر آن را مطالعه کرده و این باعث می‌شود به‌راحتی معارف آن را درک کند و لذت انس با قرآن را بچشد.
ایکنا: هدف از حفظ قرآن چيست؟
نجفی: گاهی در این محافل می‌بینید از حافظ بالای صفحه، پایین صفحه، پروانه‌ای و...سؤال می‌کنند این‌ها برای نمایش و تنوع خوب است، ولی هدف ما از حفظ قرآن این‌ها نیست بلکه هدف از حفظ «انس با قرآن و خالق» است.
حافظ قرآن باید بداند حفظ کل قرآن کریم چه تأثیراتی در زندگی دنیوی و اخروی او دارد چرا که در کنار جنبه‌های ثواب اخروی حفظ قرآن کریم می‌توان از مواردی چون اعطای مدرک کارشناسی (لیسانس)، تحصیل رایگان در مقطع کارشناسی ارشد علوم قرآنی، انتخاب محل خدمت سربازی برای آقایان، دو ماه مرخصی برای آن‌ها و ترفیع درجه در پادگان اشاره کرد.
ایکنا: در قرآن کریم در خصوص حفظ آیات کلام حق اشاره‌ای شده است؟
نجفی: حفظ قرآن اگر چه در قرآن به‌طور صریح بیان‌نشده است ولی اشارات ضمنی به آن شده است از جمله در آیه 49 سوره عنکبوت آمده است «بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلا الظَّالِمُونَ» بلکه (قرآن) آیات روشنی است در سینه‌های کسانی که علم(الهی) یافته‌اند جای دارد. آیات ما را جز ستمگران انکار نمی‌کنند.
خداوند در این آیه جایگاه قرآن را در سینه‌ها و قلوب مؤمنان معرفی می‌نماید، نه صرفاً بر روی اوراق و مصحف‌ها. بسیاری از مفسران در تفسیر، این آیه را در اشاره به حفظ قرآن و حافظان قرآن دانسته‌اند.
ایکنا: تأکیدات موجود در این زمینه از سوی اهل‌بیت را می‌فرمایید.
نجفی: حافظ قرآن در سیره‌ی معصومین علیهم‌السلام جایگاهی ویژه داشته است. چرا که اهل بیت برای سپردنِ منصب‌های دولتی و حکومتی حتماً شأن خاصی برای حافظان قرآن قائل بودند.
پیامبر اسلام (ص) قاریان و حافظان را به منصب‌هایی چون فرماندهی و امامت جماعت می‌گماشت. چرا اُسامه در جنگ برای فرماندهی انتخاب شد؟ دلیل آن آشنایی بیشتری با قرآن و حفظ آن بود.
و یا در جنگ احد وقتی خواستند پیكر شهیدان را به خاك بسپارند، شهیدی كه بیشتر قرآن می‌دانست مقدم بود یا محل دفن آن‌که آیات بیشتری به خاطر سپرده بود، نزدیك‌تر به حضرت حمزه سیدالشهدا قرار می‌دادند. مُقرری بیت‌المال حفاظ قرآن نیز بیشتر از بقیه مردم بود.
در آن دنیا به حافظ گفته می‌شود: «اقرأ و ارفع»؛ بخوان آیه را و یک درجه برو بالاتر. هر چقدر که حافظ هستی هر تعداد آیه‌ای که می‌خوانی به همان تعداد به درجات حافظ در بهشت اضافه می‌شود.
در اهمیت حفظ قرآن همین بس که ائمه معصومین دعاها و نمازهایی را برای توفیق حفظ قرآن به اصحاب خود تعلیم می‌دادند. در ادامه به تعدادی از این روایات اشاره می‌شود.
حضرت علی(ع) می‌فرماید: خدایا از تو می‌خواهم که حفظ قرآن را ملازم دل من گردانی چنانچه به من تعلیم فرمودی.
امام صادق(ع) نیز در مقام دعا از حضرت احدیت تقاضا می‌کند که «پروردگارا دو چیز به ما عنایت فرما» و یا در جای دیگر فرمودند «قرآن را نیکو تلاوت کرده و قرآن را حفظ کنیم... حافظ قرآن که بدان عمل كند، در آخرت رفيق و همراه فرشتگان و سفيران الهي خواهد بود».
ایکنا: جایگاه حفظ قرآن کریم در نزد بزرگان دین چگونه است؟
نجفی: بزرگان زیادی نیز در کلام خود دیگران را ترغیب به حفظ قرآن می‌کردند. از جمله مقام معظم رهبری تأکید ویژه‌ای روی حفظ قرآن دارند چنانچه جمله بسیار معروف ایشان در تاریخ 22 فروردین سال 1370 این بود که «حاضرم چیزهایی که از امور معنوی دارم را بدهم و حفظ قرآن را بگیرم». این حرف بسیار بزرگی است که شخصی در حد ایشان این اعتراف را می‌کند.
علامه حسن‌زاده آملی که علامه ذوالفنون معاصر هستند، نیز گفتند «این حسرت برای من به‌جای مانده است که عشق و علاقه‌ای که به (دیوان‌های) شعرا داشتم، کاش در حفظ قرآن به کار می‌بردم».
حضرت آیت‌الله‌العظمی بهجت (ره) نیز عنوان کردند «قرآن را حفظ کنیم تا همیشه با ما باشد و ما با او باشیم، به قرآن تحصّن کنیم و آن را وسیله حفظمان در فتنه‌ها و شدائد دنیا قرار بدهیم. (به‌سوی محبوب ص 71).»
و یا اهمیت حفظ قرآن باعث شد مرحوم آیت‌الله‌العظمی خوئی در اواخر عمر شریفشان در دهه هشتاد، شروع به حفظ قرآن کردند.
ایکنا: و به عنوان سوال آخر؛ چه قشر و سنی توانایی حفظ آیات قرآن را دارند؟
نجفی: تمامی افراد قادر به حفظ قرآن کریم هستند. با تجربیاتی که در طی سالیان مختلف به دست آمده ثابت می‌شود با حداقل استعداد می‌شود قرآن را حفظ کرد، افراد زیادی با توانایی‌های مختلف با رنج سنی متفاوت، حتی افراد زیادی با معلولیت و یا مشکلات حافظه، بی‌سوادان، روشندلان، صاحبان مشاغل سخت و... در داخل و خارج کشور در کلاس‌های حضوری و یا با استفاده از طرح‌های غیرحضوری موفق به حفظ کل قرآن کریم و یا اجزائی از آن شده‌اند.
بااین‌حال مشکل از آنجا شروع می‌شود که فرد بدون توجه به اصول و روش‌های علمی حفظ قرآن کریم و یا با برنامه‌ای بیش‌ازحد توان خود قصد دارد حافظ کل شود، در صورتی که با دوره آزمایشی مناسب به‌راحتی می‌توان تشخیص داد که هر کسی روزانه چقدر می‌تواند حفظ کند.
با برنامه‌ریزی مناسب کمی و کیفی می‌توان دوران حفظ با نشاطی داشته باشیم و در کمال آرامش با قرآن انس بگیریم.
ادامه دارد...
خبرنگار: رقيه ملاحسني
