جزئياتي شنيدني از حرم مطهر امام حسين(ع)

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) پايگاه اطلاع‌رساني حج نوشت: گنبد حرم مطهر در كرمان در حال ساخت بوده و برخي عاشقان سيدالشهداء اين توفيق را يافته‌اند كه در اين مرحله از تاريخ بلند احداث بناي مرقد پاك امام حسين(ع) نام كرمان و كرماني‌ها را در سياهه‌ي مريدان حضرتش ثبت كنند.

از آن زمان كه پيكر مطهر حضرت حسين(ع) در اين قطعه‌ تدفين و خاك كربلا را بهشتي ساخت تا امروز بيش از 1000 سال مي‌گذرد و در هر دوره‌اي از اين تاريخ 1000 ساله، كساني بوده‌اند كه در ساخت اين بنا نقش داشته‌اند.

روان‌شاد دكتر «باستاني‌پاريزي» در كتاب «از پاريز تا پاريس» به استناد كتاب «تاريخ كربلا» تأليف «سيد حسين كليددار» تاريخي از ساخت بناي حرم مطهر امام حسين(ع) را روايت مي‌كند و مي‌نويسد: «نخستين بناي اين گنبد مربوط به زمان خليفه محمد منتصر و به سال 227 هجري‌قمري برمي‌گردد. البته پيش از آن هم، مزار مورد اعتنا بوده است»

روايتي نيز وجود دارد كه «مختار ثقفي» نيز بنايي بر قبر نهاده است. اين البته مربوط به چهار، پنج سال بعد از شهادت حضرت حسين(ع) مي‌شود ضمن آنكه رواياتي هم وجود دارد كه در زمان حضرت صادق(ع) نيز بنايي بر مزار شهدا وجود داشته، منتهي مسلم است كه در زمان امويان كسي جرأت زيارت و حتي نزديك شدن به اين مقابر را نداشته است.

در تاريخ آمده هارون دستور انهدام آثار قبر را داد و به روايتي درختي سدر در آنجا سبز شد كه جاي قبر او را باقي نگاه دارد. هارون آن درخت را هم بريد، اما چندي بعد، خود او در طوس درگذشت و در اين فرصت شيعيان مجدداً قبر را تعمير كردند.

در ادامه‌ي اين روايت آمده است: «مأمون نيز يك چند شيعيان اهل‌بيت مدارا كرد. متوكل عباسي به علت اين‌كه يكي از كنيزانش در ماه شعبان از سامراء به زيارت كربلا آمده بود و متوكل از خوانندگي او محروم ماند، تصميم به خرابي بناي قبر گرفت و آنجا را خراب كرد و به كشت و زرع پرداخت و آب به قبرستان بست، ولي در اطراف حفره‌ي قبر، آب، سرگردان و حيران ماند كه اين ناحيه از آن زمان به نام «حائر» معروف شده است و منسوب به آن حائري است».

در ادامه نوشته شده است: در زمان مستنصر، شيعه آزادي بيش‌تر يافته و بناهاي خود را تعمير كردند و زمان معتضد، «محمد ابن زيد علوي» پيشواي طبرستان آن بنا را تكميل كرد (283 هجري قمري.

در ادامه آمده است: عضدالدوله در 370 هجري قبر را زيارت كرد و ضريح آن را ساخت، در 407 هجري‌قمري بناي حرم به علت سقوط دو شمع بزرگ بر روي فرش‌ها سوخت؛ تجديد بنا به زودي صورت گرفت و سلطان اويس ايلكاني در 767 هجري‌قمري آن را كامل كرد.

بنا به اين روايت، در سال 920 هجري‌قمري، شاه اسماعيل صفوي صندوق ضريح مقدس را هديه كرد، شاه سليمان صفوي قسمت شمالي بناي صحن وسط ايوان بزرگ معروف به «صافي صفا» را به وجود آورد و در 1135 هجري‌قمري دختر شاه سلطان حسين صفوي كه همسر نادرشاه بود 20 هزار نادري صرف تعمير آرامگاه امام حسين(ع) كرد.

براساس آنچه كه دكتر باستاني‌پاريزي نقل كرده است، آغامحمد خان قاجار گنبد حرم را طلايي كرد و صباحي شاعر، تاريخ آن را گفت: «كلك صباحي از پي تاريخ او نوشت / در گنبد حسين علي زيب يافت زر (1207 هجري/ 1792 ميلادي).

در ادامه‌ي اين روايت آمده است: فتحعلي‌شاه يك ضريح نقره‌اي هديه كرد و همسرش دو تا مناره را طلايي كرد، طلاكاري ايوان مربوط به شاهان ايران نيست و از آثار پادشاهان هند است. بختياري‌ها پس از آن به تزئين مسجد حرم و رواق‌هاي آن پرداختند، شيخ عبدالحسين تهراني(شيخ‌العراقين) از جانب ناصرالدين‌شاه و اميركبير، ايوان بزرگ را به وجود آورد. نام متمكنين و متعينين ديگر ايران به صورت‌هاي مختلف در گوشه و كنار حرم به چشم مي‌خورد كه از آن جمله پسر محمدتقي‌خان يزدي و حاج محمد صادق تاجر شيرازي و استاد محمد معمار است.

دكتر باستاني‌پاريزي كه در سال 1347 شمسي به اين سفر رفته، نوشته است: آخرين تعمير، مربوط به دوران اخير است. ستون‌هاي بزرگ مرمر سرخ رنگ ايران به كربلا حمل شده است و جانشين ستون‌هاي چوبي قبلي ـ كه بي‌شباهت به ستون‌هاي چهلستون اصفهان نبود ـ خواهد شد. علاوه بر آن دو درِ عالي وسط و سمت راست حرم حضرت حسين(ع) از شاهكارهاي هنر اصفهان اخيرا ساخته و به كار گذاشته شده كه خوشبختانه با شيشه روي آن را پوشانده‌اند و ان‌شاا... سال‌ها باقي خواهد ماند.

تغييرات اما در اين بناي مطهر هم‌چنان ادامه يافته است. «علي مهاجري» رئيس ستاد عتبات عاليات استان كرمان نيز در جمع خبرنگارانِ زائر كربلا روايتي از اين تغييرات را نقل مي‌كند كه در ادامه مي‌خوانيد.

او به ماجرايي اشاره مي‌كند كه طي آن به رئيس ستاد بازسازي عتبات عاليات كشور پيشنهاد شده تا اجازه بدهند ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان، يك پروژه‌ را از ابتدا تا انتها در مجموعه‌ي عتبات عراق و به نام مردم كرمان اجرا كند.

گنبد از ديد زائران پنهان مانده است

مهاجري مي‌گويد: آقاي پلارك رياست محترم ستاد عتبات عاليات كشور، با تجربه‌اي كه از موفقيت‌هاي تيپ و لشكر 41 ثارالله در جبهه‌ها داشتند، با اين درخواست موافقت كردند، پس از آن، گروهي به عراق اعزام شديم و پس از سه تا چهار ماه بررسي در شهرهاي كربلا، نجف و جاهاي ديگري حتي سامرا، نهايتاً به كربلا برگشتيم و طي جلسه‌اي با شيخ مهدي كربلايي، نماينده آيت‌الله سيستاني و توليت عتبه امام حسين(ع)، موافقت‌نامه‌ي پروژه‌هاي ترفيع گنبد مطهر و كاهش حجم و مقاوم‌سازي ستون‌هاي اطراف ضريح مطهر حضرت اباعبدالله الحسين(ع) را منعقد كرديم.

وي درباره‌ي علت انتخاب اين پروژه توضيح مي‌دهد: توليت حرم امام حسين(ع) سال‌هاي سال مصمم بود دو كار اساسي در اين عتبه انجام بدهد كه يكي از اين اقدامات، بحث ترفيع گنبد بود؛ گنبد فعلي از بالاي هتل‌ها و پشت بام‌ها به خوبي مشاهده مي‌شود اما از نزديك و پائين؛ به دليل ساخت‌وسازهايي كه اطراف حرم مطهر صورت گرفته و احداث بناهاي مدرن، دورنماي خود را از دست داده و حتي براي زائراني كه در بين‌الحرمين حركت مي‌كنند به خوبي قابل رويت نيست.

وي اظهار مي‌كند: گنبد امام حسين(ع) هم كه ويژه است، ويژگي‌هاي اين گنبد در زيارت ناحيه مقدسه آمده به گونه‌اي كه استجابت دعا در زير گنبد امام حسين(ع) تضمين شده است، نگاه به گنبد حضرت ابي عبدالله(ع) هم‌چون نگاه به كعبه ثواب دارد، نماز در زير گنبد را مي‌توان چهار ركعتي خواند و ويژگي شاخص حرم حضرت ابي‌عبدالله(ع) تربت و خاك اينجاست كه خوردن آن شفاست، از اين‌رو حيف است كه اين چنين گنبدي در سطحي قرار گيرد كه به خوبي قابل رويت نباشد.

انتفاضه شعبانيه و آسيب به گنبد مطهر

مهاجري در سخنان خود، به يكي از حوادث تلخي اشاره مي‌كند كه در زمان صدام رخ داد. او تعريف مي‌كند: «در زمان صدام، در سال 1991 (ميلادي) و در جريان انتفاضه‌ي شعبانيه، 16 روز از مقاومت مردم كربلا در برابر نيروهاي متجاوز صدام، عتبات عاليات پشت و پناه جامعه بودند. در زمينه‌ كمك‌هاي انساني و مداواي مجروحان و كمك‌رساني به آسيب‌ديدگان، هر شخصي نياز مشخصي داشت به عتبات پناه مي‌برد كه در نتيجه هنگام تشديد حملات توپخانه‌اي، بسياري از خانواده‌هايي كه خانه‌هايشان آسيب ديدند، به عتبات مقدسه پناه بردند اما توحش رژيم و متجاوزان به فرماندهي حسين كامل، احترام هيچ چيز حتي حرم را رعايت نكردند و شروع به گلوله‌باران اماكن مطهر كردند كه در اين حملات، به بخشي از گنبد امام حسين(ع) آسيب وارد شد، ترك‌هاي زير گنبد نشان از اين است كه گنبد واقعا متلاشي شده كه هم اكنون پوششي روي آن قرار دارد.

وي ادامه مي‌دهد: مستند است كه حسين كامل كه فرمانده گارد ويژه صدام و داماد آن بود، در آستانه ورود به كربلا، مقابل درب باب‌القبله عتبه حسينيه ايستاد و به رجزخواني پرداخت و با غرور و جسارت گفت كسي نيست كه هماورد وي باشد، او گفت: «من حسين هستم و تو هم حسين هستي، من مي‌زنم ببينم تو چكار مي كني، در نهايت تو پيروز مي شوي يا من پيروز مي شوم»، به يك سال نرسيد كه حسين كامل با صدام دچار اختلاف شد و دچار جنون شد و وقتي كه با دختران صدام به اردن فرار كرد، جنون بازگشت وي را فرا گرفت، بنابراين به عراق بازگشت و به دستور صدام به طرز هولناكي كشته شد؛ همان كسي كه براي سيد و مولاي ما امام حسين(ع) رجزخواني كرد.

وي با بيان اين‌كه آثار خرابي‌ها از انتفاضه‌ي شعبانيه همچنان باقي است، يادآور مي‌شود: از زمان حسن‌البكر رئيس‌جمهور حزب بعث، هيچ عمليات عمراني در عتبات عاليات شكل نمي‌گيرد و مخالفت‌ها عليه شيعيان تشديد مي‌شود، جنگ و ماجراهاي داخلي هم باعث مي‌شود كه به شدت عتبات آسيب ببيند لذا حرمين كه هويت ما شيعيان هستند، نياز به بازسازي دارند.

رونق عتبات عاليات به بركت حضور شيعيان ايران

وي به كمبود و نبود امكانات در كربلا در زمان صدام نيز اشاره و خاطره‌اي را نقل مي‌كند: در زمان صدام با وجود محدوديت‌هاي بسيار، توفيق شد به اتفاق خانواده دو سفر به كربلا داشته باشم؛ در مجموعه عتبات حتي سرويس بهداشتي وجود نداشت و مجبور شديم براي تجديد وضو به درب يكي از خانه‌ها مراجعه كرديم و بندگان خدا اجازه دادند، هم‌اكنون كه تصوير آن دوران عتبات را در ذهنم تداعي مي كنم، بسياري از امامزاده‌هاي ما در دور افتاده‌ترين روستاها وضع حرم‌هايشان از امامان ما بهتر بود، يعني اين مجموعه‌ها از حداقل‌ها هم بي‌بهره بودند؛ الحمدالله با نابود شدن حزب بعث عراق و به بركت حضور شيعيان ايران، عتبات عاليات رونق گرفته است.

مهاجري در ادامه، با اذعان به اين‌كه بازسازي عتبات عاليات را كسي جز شيعيان ايراني نمي‌تواند انجام بدهد؛ مي‌افزايد: از سال 89 توفيق شد به منظور بازسازي عتبات عاليات وارد كربلا شديم و بيش از هفت سال است كه در بزرگترين پروژه صفر تا صد حضور داريم.

حضور متخصصان صاحب‌نام كشور در پروژه

وي درباره‌ آنچه تاكنون در اين زمينه انجام شده است، اظهار مي‌كند: مقاوم‌سازي و لاغرسازي سه ستون گنبد امام حسين(ع) به اتمام رسيده است.

رئيس ستاد عتبات عاليات استان كرمان ادامه مي‌دهد: در روزهاي نخست اين پروژه، در بخش مشاوره‌اي و طراحي دچار مسائل و مشكلاتي بوديم، لذا دو گروه از مشاورين كرماني وارد اين پروژه شدند كه يك سال براي هر كدام زمان مشخص كرديم، اما به دلايلي شرايط مهيا نشد و اين امر موجب نگراني ستاد شد كه چه بكنيم؟ اما از عنايت حضرت ابي‌عبدالله(ع) يك تيم به ما معرفي شد كه قريب به چهار سال با اين پروژه در حال كار است و تاكنون يك ريال هم حقوق دريافت نكرده‌اند.

وي مي‌گويد: تيم 10 نفره‌اي تشكيل شد كه پروفسور قهرمان ملقب به پدر خاك ايران، چهره‌ي ماندگار ايران اسلامي، مشاور پروژه‌ي برج ميلاد تهران و استاد برجسته‌ي مهندسي كشور نيز جزو آن است. ايشان حدود 90 سال سن دارند اما از روي عشق و علاقه به اين تيم پيوسته‌اند. دكتر مستوفي از ديگر اساتيد ارزشي كشور است كه كتاب‌هايش در دانشگاه‌هاي داخل و خارج از كشور تدريس مي‌شود و طراح بتن سايت‌هاي موشكي است، بنابراين بتن‌هايي كه هم‌اكنون در اين پروژه در حال اجراست، بيش از 1000 كيلو بر سانتي‌متر مقاومت دارند، كساني كه اطلاعات فني دارند مي‌دانند كه بتن هزار كيلو بر سانتي‌متر، بتني است كه هيچ گلوله‌اي در آن تأثيرگذار نيست و بسيار مقاومت بالايي دارد. علي‌رغم اين‌كه اجراي آن سخت است اما براساس طرح ارائه شده به بهترين نحو در عتبه حسينيه در حال اجراست.

وي ادامه مي‌دهد: در حوزه سازه نيز از اساتيد به نام ايراني تحصيل كرده دانشگاه كاليفرنيا استفاده شده است، اين بزرگان خودشان دور هم جمع شدند و نمي‌دانم اصلاً چگونه اين امر ميسر شد، در شرايط عادي اگر مي‌خواستيم آنان را دعوت كنيم كرمان، شايد به اين سادگي نمي‌شد اما در اين موضوع همه دور هم جمع شدند.

17 هزار خشت طلا ساخته شد

مهاجري اظهار مي‌كند: بيش‌ترين حجم تربت يكهزار سال گذشته كه كسي دسترسي به آن نداشته است، به كرمان آورده‌ايم و قريب سه سال است كه در آنجا نگهداري مي‌شود، ما تا عمق 26 متري عتبه حسينيه پائين رفتيم، دستگاه اسكن آورديم كه در ابتدا توليت اجازه نمي‌داد كه ستاد بازسازي عتبات عاليات كار خودش را آغاز كند. چون ابتداي امر اعتماد وجود نداشت، از اين‌رو شش ماهه نخست خيلي اذيت شديم تا توانستيم هماهنگي ايجاد كنيم و خوشبختانه هم‌اكنون يك اعتماد فوق‌العاده‌اي ايجاد شده است.

وي با اشاره به استقرار يك گروه تخصصي مستقر براي اسكن از همه‌ي نقاط مدنظر براي اجراي پروژه مي‌گويد: براي مقاوم‌سازي هر ستون‌ در اطراف ضريح مطهر حضرت اباعبدالله الحسين(ع) شش ماه پيش‌بيني كرده بوديم اما اين‌قدر وضعيت ستون‌ها خراب بود كه يك سال به برنامه‌ي زمان‌بندي اضافه شد، عمليات قوس گنبد نيز 10 ماه پيش‌بيني شده و توافق آن طي هفته گذشته صورت پذيرفت.

مهاجري با بيان اين‌كه گنبد نيز در كرمان در حال ساخت است كه در نوع خودش بي‌نظير است، اظهار مي‌كند: معمولاً گنبدها سازه‌هاي بنايي دارند يعني از آجر و سيمان است اما طرحي توسط دكتر بنان مشاور پروژه ارائه شد كه پس از بررسي‌هاي فراوان مورد تأييد قرار گرفت، در اين طرح سازه گنبد فولاد و بتن پيش‌بيني شده و بيش از هفت متر از گنبد كنوني بلندتر است.

وي بيان مي‌كند: براي ساخت اين گنبد به 24 هزار خشت طلا نياز است كه تاكنون 17 هزار خشت آن ساخته شده به گونه‌اي كه براي ساخت و نصب خشت‌هاي طلا از يك آلياژ و فلز ماندگاري استفاده مي‌شود كه اين آلياژ حداقل 500 سال امكان نگهداري و ماندگاري دارد و نياز به تعمير مجدد نخواهد داشت.

رئيس ستاد عتبات عاليات استان كرمان در ادامه، با تأكيد بر اين‌كه در اين پروژه حفظ آثار معماري و گنبد قديمي بدون هرگونه تغييري مدنظر است، بيان مي‌كند: از اين‌رو گنبد جديد به گونه‌اي طراحي شده كه به‌صورت پيچ و مهره برروي گنبد قديمي قرار مي‌گيرد.

پروژه‌هاي جديد در كاظمين و سامراء

رئيس ستاد عتبات عاليات استان كرمان از ديگر پروژه‌هاي ستاد در كربلا نيز خبر داده و در اين‌باره توضيح مي‌دهد: هم‌اكنون ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان نيز با اصرار توليت عتيه جواديه پروژه‌ي جديدي را در شهر كاظمين پذيرفته كه در اين راستا نيروهاي ستاد مستقر و تجهيز كارگاه صورت گرفته است، مناره چهارم عتبه جواديه از سمت باب المراد به سمت دو گنبد 80 سانتي‌متر كج شده است كه در زلزله اخير نگران بوديم كه تخريب شود كه الحمدالله به خير گذشت، اگر اين مناره تخريب شود، به دو گنبد نيز صدمه مي‌زند.

وي تصريح مي‌كند: اصرار توليت عتبه جواديه بدين خاطر بود كه اقدامات ستاد بازسازي عتبات عاليات استان كرمان را در كربلاي معلي از نزديك ديده بود.

مهاجري ادامه مي‌دهد: در شهر سامرا نيز مذاكرات اوليه صورت گرفته و طي دو هفته‌ي آينده قرارداد پروژه جديدي منعقد شود، علي‌رغم اين‌كه مشكلاتي مشابه روزهاي نخستين فعاليت در كربلا وجود دارد اما به زودي تجهيز كارگاه صورت مي‌گيرد و نيروها در آنجا مستقر مي‌شوند، هم‌اكنون حضور كرماني‌ها را در اين سه مجموعه عتبه شاهد هستيم.