مهندسی فرهنگی؛ نقشه‌ای برای تحول یا افتخاری زینتی
گروه جامعه: رهبر معظم انقلاب اسلامی، مهندسی فرهنگی را جزو تکاليف مسئولان نظام جمهوری اسلامی می‌دانند و بارها بر ضرورت پرداختن به این موضوع تأکید کرده‌اند اما نقشه مهندسی فرهنگی به عنوانی جذاب برای تزئین سخنرانی‌ها تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، مهندسی فرهنگی يکی از مطالبات اصلی رهبر معظم انقلاب اسلامی از شورای عالی انقلاب فرهنگی به شمار می‌رود که بارها در ديدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، بر اهميت اين مسئله تاکيد کرده‌اند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی مهندسی فرهنگی را اين گونه تعريف کرده و فرمودند: «مهندسی فرهنگ اين است كه با رويكرد سيستمی اجزای فرهنگ اعم از فرهنگ ملی، فرهنگ عمومی، فرهنگ تخصصی، فرهنگ سازمانی، در مجموعه فرهنگ جانمايی شده و روابط آنها به خوبی تنظيم شود. ضعف‌های اجزاء و روابط آنها برطرف شود. يكي از مهمترين تكاليف ما در درجه اول مهندسی فرهنگ كشور است؛ يعنی مشخص كنيم كه فرهنگ ملی، فرهنگ عمومی و حركت عظيم درونی و صيرورت بخش و كيفيت بخشی كه اسمش فرهنگ است و در درون انسان‌ها و جامعه بوجود می‌آيد، چگونه بايد باشد؟ فرهنگ هدف كدامست؟ اشكالات و نواقص‌اش چيست؟ چگونه بايد رفع شود؟ فرهنگ موجود كدامست؟ كندی‌ها و معارضاتش كجاست؟ مجموعه‌ای لازم است كه اين‌ها را تصوير كند.»
بدین جهت نقشه مهندسی فرهنگی کشور به عنوان یک سند بالا دستی با همکاری و مشارکت فعال و همه جانبه نهادها و مراکز علمی- پژوهشی، محققان و اندیشمندان و کارشناسان حوزه و دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی و فرهنگی ذیربط، تهیه و تنظیم شد و در 15 اسفندماه سال 1391 از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد.
در نقشه مهندس فرهنگی 13 راهبرد کلان بیان و ذیل هر یک اقداماتی مد نظر قرار گرفته است که از جمله آن راهبردها می‌توان به «نهادينه سازی فرهنگ تمسک به قرآن و عترت(ع) و تبيين، ترويج، تقويت و ساماندهی شعائر الهی، نمادها و آئين‌های اسلامی ـ ايرانی»، «بازآفرينی نظام فکری، ساختارهای رسمی و غيررسمی و ميراث تمدنی جامعه مبتنی بر جهانبينی و تعاليم اسلام ناب محمدی(ص)»، «تبيين، تشکيل، تحکيم، تعالي و ايمن‌سازی خانواده»،«جلوگيری از كاهش نرخ باروری کل»، «طراحی و نهادينه‌سازی آداب و سبک زندگی اسلامی– ايرانی»،« تبيين، نهادينه‌سازی و ارتقای اخلاق و رفتار و نظام حقوقی اسلام در حوزه‌های اجتماعی و سياسی»، «تبيين، ترويج و نهادينه‌سازی هنر متعهد، تعالی بخش، شوقآفرين و استکبارستيز» و ... اشاره کرد.
نزدیک به شش سال از تصویب سندی که قلمرو اجرایی آن همه نهادها، دستگاه‌ها، مراکز و انجمن‌های کشور در بخش‌های دولتی و غیردولتی و جامعه هدف آن شهروندان و اتباع جمهوری اسلامی ایران، سازمان‌ها و نهادهای کشور، جوامع فارسی زبان، جهان اسلام شامل، کشورها، ملل و جوامع مسلمان با تأکید بر خاورمیانه و منطقه، کشورهای منطقه با تأکید بر قرابت‌های جغرافیایی، فرهنگی، تاریخی و سیاسی، ملل و کشورهایی که روابط و پیوندهای سیاسی فرهنگی و یا اقتصادی- فرهنگی قابل توجهی با نظام جمهوری اسلامی ایران دارند، دولت‌ها، جریان‌ها و گروه‌های معارض و یا متخاصمی که به اقدامات سازمان یافتۀ سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ...علیه منافع ملی جمهوری اسلامی ایران مبادرت می‌ورزند، سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای و جامعه جهانی است می‌گذرد، اما باید دید دایره تأثیرگذاری و اجرای این سند تا کجا بوده است؟
محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی معتقد است اگر سند مهندسی فرهنگی به طور کامل و منسجم اجرایی و در ستاد راهبری پیگیری می‌شد امروز شاهد موفقیت، هم گرایی و کاهش موازی کاری‌ها بودیم.
حسن بنیانیان، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز با اشاره به عملیاتی نشدن نقشه مهندسی فرهنگی در کشور اظهار کرده است که نخبگان جامعه به ضرورت موضوع پی نبرده‌اند و با وجود تصویب این نقشه نه کسی مطالبه گر این سند است و نه آن را اجرایی می‌کند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی، مهندسی فرهنگی را جزو تکاليف مسئولان نظام جمهوری اسلامی می‌دانند و بارها بر ضرورت پرداختن به این موضوع تأکید کرده‌اند، اما با این حال به ادعای خود کارشناسان هنوز عزمی جدی برای تحقق این هدف مهم وجود ندارد و نقشه مهندسی فرهنگی به عنوانی جذاب برای تزئین سخنرانی‌ها تبدیل شده است.
