قرآن در کانون فهم دینی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی قرار داشت
گروه سیاسی: جهانگیری، صبح امروز در نخستین کنگره بزرگداشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: قدرت تجزیه و تحلیل رویداد‌ها توسط وی به او تفکر چندبعدی و همه‌حانبه داده بود و به لحاظ معرفتی، قرآن در کانون فهم دینی آیت‌الله هاشمی قرار داشت و هیچ‌گاه از تدبر در قرآن غافل نماند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، نخستین کنگره بزرگداشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی از ساعت 9 صبح امروز، سه شنبه 19 دی‌ماه؛ همزمان با سالروز درگذشت رئیس فقید مجمع تشخیص مصلحت نظام، با حضور اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رئیس‌جمهور، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی، جمعی از مسئولان و شخصیت‌های لشکری و کشوری و بیت ایشان و با تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید و سخنرانی محمد هاشمی؛ رئیس کنگره در سالن اجلاس سران آغاز شد.
وی در آغاز سخنان خود درباره ابعاد شخصیتی آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: به گواه تاریخ اسلام و ایران مردان بزرگ هیچ‌گاه نمی‌میرند و برای همیشه زنده‌اند و همانند نور خورشید خواهد تابید.
هاشمی ادامه داد: آنچه که تسکین‌دهنده این داغ سنگین در این یک سال گذشته برای ما بود، حضور خالصانه مردم سراسر کشور است که تحمل داغ سنگین این حادثه تلخ را تسهیل بخشید که جا دارد از مردم صمیمی و خون گرم تشکر ویژه داشته باشیم.
رئیس اسبق سازمان صد و سیما افزود: امام(ره) همیشه شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تقدیر می‌کردند و ایشان خطاب به بدخواهان می‌گفتند که بدانید هاشمی همیشه زنده است. همچنین باید از تمامی مراجع، اساتید، علما، مسئولان تشکر کنم که به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی وفادار مانده‌اند و وفاداری خود را ثابت کردند و نگذاشتند تاریخ انقلاب اسلامی تحریف شود. همچنین از آیت‌الله جوادی آملی تشکر می‌کنم که برای این مراسم پیامی دادند.
وی در پایان سخنان خود تصریح کرد: از آیت‌الله هاشمی رفسنجانی آثار متعدد از خود به جای گذاشته که با بررسی این آثار می‌توانیم به شخصیت و علم این مرحوم و مجاهد در راه انقلاب پی ببریم و هرچند در این یک سال ایشان را در میان خود نداشتیم اما بر اساس فرموده امام خمینی(ره)، آن‌هایی که با شخصیت هاشمی مشکل داشتند، نمی‌توانند با شخصیت احمقانه خود شخصیت هاشمی را ترور کنند.
در ادامه مراسم پیام تصویری آیت‌الله العظمی جوادی آملی؛ که شامل بخش‌هایی از بیانات ایشان در دیدار اعضای کنگره بزرگداشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی است، پخش شد.
در بخشی از این پیام آمده است: «شخصیت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را کارنامه و دوران پرافتخار ایشان به‌خوبی ساخت. هم فیض الهی به حدنصاب به ایشان رسیده و هم ایشان در دریافت این فیض الهی به حدنصاب کوشیده است. اگر ما بخواهیم رابطه آیت‌الله هاشمی و امام رضوان‌الله تعالی علیه را به خوبی بررسی کنیم رابطه بعضی از صحابه پیغمبر با رسول الله را باید به درستی ارزیابی کنیم.
وجود مبارک رسول گرامی "علیه آلاف تحیه و الثنا" وقتی تصمیم گرفت انقلاب عظیم جهانی را احیا کند، مردان پاک و پخته را تربیت کرد و قبل از هر چیز مسجد قبا را در دالان ورودی مدینه بنا نهاد و فرمود این تنها برای نماز و سجده نیست: "فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا" یعنی از این مسجد مردانی که آلوده نیستند و آلودگی را تحمل نمی‌کنند تربیت می شوند. تنها سخن از دوزخ نرفتن، بهشت رفتن و عبادت نیست. این‌ها کسانی هستند که شاگردان معصومان مطهر هستند. علو منزلت معصومان را سوره واقعه مشخص کرده است که "لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ" یعنی انبیای مطهر، شاگردان متطهر می پرورانند؛ "فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا" در واقع آن‌کسی که آلودگی اخلاقی، حقوقی، فقهی، سیاسی یا نفوذی دارد، پاک نیست و کسی که پاک نیست نمی‌تواند انقلاب طیب‌وطاهر را شکوفا کند.
آیت‌الله هاشمی قبل از هر چیزی با امامی ارتباط تنگاتنگ داشت که او از مصادیق بارز پیروان مسجد قبا بود یا همان "فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا"؛ بنابراین نخستین عنصر شناسنامه آیت‌الله هاشمی طهارت از شرق‌گرایی، طهارت از غرب‌گرایی، طهارت از اختلاف، طهارت از کینه، طهارت از افراط، طهارت از تفریط است یعنی هسته مرکزی اعتدال، خوی و خلق آیت‌الله هاشمی بود. "فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا" درست است که ذات اقدس الله همه کمالات را به ذات دارا است و اگر خدا وصفی را و کمالی را به مؤمن اسناد می دهد، در آیه دیگر آن کمال را منحصراً از آن خود می داند و می گوید عزت متعلق به خدا و پیامبر و مؤمنین است، در آیه دیگری آمده "العزّة فللّه العزّة جمیعا". اگر می گوید او "احسن الخالقين" است مشعر به این است که عیسی و امثال عیسی هم خالق هستند یا همان "الله خالق کل شى ء". اگر می‌گوید به اینکه دیگران هم سهمی از قدرت و قوت‌دارند در سوره بقره می فرماید "قُوَّةٍ لِلَّهِ جَميعًا". پس جمیع کمالات به ذات مال خداست و به‌تبع موارد فوق، عرض مال مظاهر خلقت اوست، مال انبیا، اولیا و شاگردان این‌ها هستند. جریان قدرت داشتن و غنی بودن به ذات مال خداست. "عَلَّمَهُ شَديدُ الْقُوي" ذاتاً خداست، بعد جبرئیل است. قبل از جبرئیل وجود مبارک پیغمبر و اهل‌بیت علیهم الصلوه و علیهم‌السلام است؛ اما در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها و مسائل زمینی امام "شدیدالقوا" بود و شاگرد خوبی را به نام آیت‌الله هاشمی تربیت کرد. این موضوع تبدیل شده به "عَلَّمَهُ شَديدُ الْقُوي"؛ در واقع درست است که امام تدریس می کرد و شاگردان زیادی داشت اما بعضی روزی یک ساعت در فقه یا در اصول یا در هر درس خدمت امام بودند اما آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در فقه، اصول، انقلاب ، تدبیر و تربیت، سیاست و طهارت شدید القوا بود. مرحوم امام به‌عنوان متعلم شدید القوا جناب آقای هاشمی را به خوبی پرورش داد. در واقع امامی که شدید القوا بود آموزگار ویژه آیت‌الله هاشمی می شود.»
در ادامه مراسم، اسحاق جهانگیری، معاول اول رئیس‌جمهور به ایراد سخن پرداخت و گفت: طبیعی است که سخن گفتن درباره شخصیت بزرگ، سیاست‌مداری بی‌نظیر و مدیری توانا برای من بسیار دشوار است، آن هم در جمعی که تعداد زیادی از دوستان ایشان در این مکان حضور دارند.
وی ادامه داد: این کنفرانس فرصتی برای بازخوانی ابعاد شخصیتی است که در پیچیده‌ترین مقاطع تاریخی نظام حضور داشته و اگر هر منصفی به تاریخ انقلاب بنگرد، نام ایشان را در میان فعال‌ترین و انقلابی‌ترین شخصیت‌های تاریخ خواهد دید و اگر بخواهیم نام پنج نفر که برای انقلاب زحمت کشیده‌اند در اینجا بیاوریم، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یکی از آن‌هاست.
جهانگیری افزود: قدرت تجزیه و تحلیل رویداد‌ها توسط وی به او تفکر چندبعدی و همه‌حانبه داده بود و به لحاظ معرفتی قرآن در کانون فهم دینی آیت‌الله هاشمی قرار داشت و هیچ‌گاه از تدبر در قرآن غافل نماندند.
معاون اول رئیس‌جمهور یادآور شد: از لحاظ فرهنگی، ایشان عمیقا فرهنگ ایران را می شناخت و برای توسعه ایران، امیرکبیر را الگو قرار داد و سازندگی را درپیش گرفت و همچنین کتاب «امیرکبیر، مبارزه با استثمار» را نوشت.
جهانگیری تصریح کرد: به لحاظ سیاسی، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یک آرمان‌گرای واقع‌بین بود و آرمان‌های بزرگی برای ایران در ذهن داشت اما در عین حال واقع‌بین و انقلابی جامع‌نگر بود. همچنین ایشان یک استراتژیست بزرگی بود که لحظه‌ای تردید را در خود راه نداد.
وی ادامه داد: در سال‌های پس از انقلاب مثل جنگ، صلح، روابط بین‌الملل و اصلاحات نقش برجسته‌ای داشتند و نیز در هر نهادی که حضور می‌یافتند به نهاد کلیدی تبدیل می‌شد. همچنین در زمان جنگ همانند فرمانده‌ای نقش مهمی را در صلح داشتند و پس از جنگ بستر روابط منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را دور از تنش فراهم آوردند که جمع‌آوری کشورهای اسلامی در سالن اجلاس سران برای نخستین‌بار پس از جنگ نمونه آن است.
جهانگیری ادامه داد: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نگاه ویژه‌ای به انتخابات داشتند و رأی مردم را به مثابه پشتوانه خود می‌دانست و حتی بعد از آنکه او در انتخابات سال ۹۲ در کمال ناباوری رد صلاحیت شد، نه تنها با نظام قهر نکرد بلکه از دل همین انتخاب دکتر حسن روحانی را بیرون آوردند که این نشان از تدبیر آیت‌الله هاشمی بود و حتی برای انتخابات بعدی نیز برنامه‌ریزی داشتند و به آقای روحانی تأکید می‌کردند که حتما باید در انتخابات 96 هم کاندیدا شوید.
جهانگیری ادامه داد: به لحاظ اقتصادی ایشان ابعاد توسعه را می‌فهمیدند و نظریه توسعه ارایه می‌دادند و برای تکنوکرات‌ها یک ایدئولوگ بود.
معاون اول رئیس جمهور افزود: آیت‌الله هاشمی به لحاظ موقعیت، همانند مشاوری ثابت قدم برای رهبر انقلاب بودند و تا آخر از انقلاب و رهبری دفاع کردند.
جهانگیری ادامه داد: هاشمی شناسنامه هویت و سند نظام جمهوری اسلامی است و مرد صبر، امید و عبور از بحران‌ها بود. همچنین او برای آینده برنامه داشت و مرد مدارا و تدبیر بود که امروز ایران بیش از همیشه نیازمند مش و فکر هاشمی است در واقع تفکر هاشمی از فرسایش سرمایه‌های توسعه کشور جلوگیری می‌کرد.
معاون اول رئیس جمهور گفت: براساس تعابیر بزرگان، هاشمی یک اندیشه است و امروز یک سال پس از فوت ایشان، کشورمان در شرایط حساسی قرار گرفته است و بسیاری از دلسوزان نگران امروز و فردای ایران هستند.
به گزارش ایکنا، جهانگیری در ادامه به مشکلات اقتصادی و مطالبات مردم پرداخت و افزود: امروز مردم ما با مشکلات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی روبرو هستند و باید ریشه آن‌ها را بیابیم و به مطالبات آن‌ها پاسخ دهیم و آن‌ها را برآورده کنیم تا ریشه های بحران را بخشکانیم.
وی ادامه داد: وجود یک پدیده سیاسی و اجتماعی یک امر عادی نیست که به راحتی از آن بگذریم بلکه باید با گفت‌وگو این مشکلات را حل کنیم و نیاز است که ما مسئولان سطح انتقادپذیری خود را بالا ببریم و نباید بگذاریم که نارضایتی‌ها به کینه و کدورت تبدیل شود، چون پاسخگویی به مطالبات مردم را به تأخیر می‌اندازند. برای پاسخگویی به مطالبات مردمی باید همانند هاشمی رفتار کنیم.
معاون اول رئیس جمهور گفت: دفاع از دموکراسی، حقوق شهروندی و رأی مردم نشاط را در جامعه حاکم خواهد کرد و باید به گفت‌وگو بپردازیم.
وی در ادامه سخنان خود به تحولات اخیر اشاره کرد و افزود: این که بگویند که بدترین کشور عربی در امور ایران دخالت کرده و آشوب به دپا کرده است، بدترین حرف است. همچنین باید بدانند که ایران برای همیشه یکه تاز منطقه باقی خواهد ماند و آمریکایی‌ها هم بدانند که نباید دشمنی را با ملت ایران ادامه دهند.
جهانگیری تصریح کرد: همچنین صدا و سیما باید روش خود را تعدیل کند و در اختیار یک جریان تندرو قرار نگیرد.
وی افزود: ما به عنوان دولت می‌دانیم که مشکلات اقتصادی زیاد است اما ایران مسیر توسعه را به خوبی طی می‌کند و تا بیش از ۷۰۰ هزار شغل ایجاد کرده‌ایم که البته همچنان مشکلات باقی است و ۳ میلیون بیکار در کشور همچنان وجود دارند.
معاون اول رئیس‌جمهور در پایان گفت: برجام بهترین توافق بین‌المللی است که اگر آمریکا از آن خارج شود، ضرر خواهد کرد و به نفع امنیت منطقه و جهان نیست.
علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور در نيز نخستین کنگره بزرگداشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی گفت: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی یک چهره به یاد ماندنی در نهضت‌های آزادی بخش جهان است. او در پرتو حقیقت‌طلبی تمامی هستی خود را فدای راه حق کرد و به خوبی می‌دانست که راه خدا، حقیقت بخش است اما هموار نیست.
وی افزود: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رنج توده‌های مردم را رنج خود می‌دانست و عشق به ایران و ایرانی از اندیشه‌های او بود و تحت تأثیر اندیشه‌های امیرکبیر روش سازندگی را در پیش گرفت که بدین منظور او را سردار سازندگی لقب دادند.
وزیر اسبق امور خارجه ادامه داد: در تمامی آثار ایشان ما مشاهده می‌کنیم که علم قرآنی و دینی نمایان است و تلاش کرده‌اند تا افق علوم دینی را ترسیم کنند و او همانند یاری صالح در رکاب رهبر انقلاب بودند و ایشان زمینه‌ساز رشد علوم نوین را فراهم کردند.
صالحی افزود: در حوزه هسته‌ای ایشان از حامیان رشد صنعت هسته‌ای بودند و به این فناوری تأکید داشتند.
وی ادامه داد: در حوزه سیاست خارجی کیاست آیت‌الله هاشمی رفسنجانی راهگشا بود و در پرتو هوشمندی ذاتی دریافت که باید جهانی فکر کنیم و بومی عمل کنیم و برای محد و عظمت ملت ایران اسلامی تأکید بر پیشبرد منافع ملی داشتند. همچنین هیچ‌گاه منافع حزبی را جایگزین منافع ملی نکردند.
صالحی تصریح کرد: آیت الله هاشمی رفسنجانی سه اصل عزت، حکمت و مصلحت را در سیاست خارجی گنجانده بودند و در طول حیاتشان بر کادرسازی برای نظام تأکید داشتند. همچنین ایشان اعتقاد داشتند که برای تأمین منافع ملی باید رویکرد تعاملی را جایگزین رویکرد تقابل کرد و همچنین از پیش‌قراولان مطرح ساختن موضوع قدس شریف بودند.
بنابر این گزارش در بخش بعدی این مراسم، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسن خمینی؛ تولیت حرم مطهر بنیانگذار کبیر انقلاب در سخنانی، امید را از وجوه ممتاز شخصیت آیت‌الله هاشمی نام برد و تصریح کرد: اما این امید از چه چیزهایی نشأت می‌گیرد؟ در واقع این امید سه منشأ دارد که اول امید به خداست و در این خصوص باید بگویم، انسی که با قرآن داشتند یک خشنودی و امید را در ایشان به وجود آورده بود. من در برخی مواقع که ایشان را مضطرب می‌دیدم اما در زمان اندک امید اضطراب ایشان را از بین می‌برد.
یادگار امام راحل(ره) اضافه کرد: منشأ دوم امید ایشان، اطمینان به فهم عامه مردم است و اعتقاد داشتند که مردم را برای همیشه نمی‌توان فریب داد و منشأ سوم، اطمینان به راه و روشی بود که در پیش می‌گرفتند.
تولیت حرم مطهر بنیانگذار کبیر انقلاب، امید را از وجوه ممتاز شخصیت ایشان نام برد و تصریح کرد: اما این امید از چه چیزهایی نشأت می‌گیرد؟ در واقع این امید سه منشأ دارد که اول امید به خداست و در این خصوص باید بگویم، انسی که با قرآن داشتند یک خشنودی و امید را در ایشان به وجود آورده بود. من در برخی مواقع که ایشان را مضطرب می‌دیدم اما در زمان اندک امید اضطراب ایشان را از بین می‌برد.
یادگار امام راحل(ره) اضافه کرد: منشأ دوم امید ایشان، اطمینان به فهم عامه مردم است و اعتقاد داشتند که مردم را برای همیشه نمی‌توان فریب داد و منشأ سوم، اطمینان به راه و روشی بود که در پیش می‌گرفتند.
وی در پایان اظهار کرد: هرچند امروز آقای هاشمی از میان ما رفته اما هنوز بالاترین کانون امید یعنی مقام معظم رهبری در میان ما هستند و درس بزرگ آقای هاشمی برای ما این بود که این جامعه روزهای بزرگی را در پیش دارد و باید آماده باشیم و برای این جامعه همه چیزمان را فدا کنیم که در این بین نقش رسانه ملی در ترویج امید بسیار موثر است.
يادآور می‌شود، براساس برنامه اعلامی قرار است در نشست بعد از ظهر، پنل‌های علمی کنگره در سه محور دین باوری، سیاست و اقتصاد به صورت همزمان برگزار شود و شخصیت‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به بررسی اندیشه و عملکرد آیت‌الله هاشمی رفسنجانی بپردازند و در پایان، جلسه جمع‌بندی و اختتامیه پنل‌ها نیز عصر روز امروز مقارن با ساعت رحلت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی برگزار می‌شود.
