مادری که حافظ کل قرآن است/ در حفظ قرآن تثبیت معنا ندارد
گروه فعالیت‌های قرآنی: فاطمه پنبه‌دانه زاده مادری است که کل قرآن کریم را حفظ کرده و هم اکنون به تربیت حافظان دیگری می‌پردازد؛ متن گفت‌وگوی ایکنا خوزستان با این بانوی قرآنی را بخوانید.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خوزستان، فاطمه پنبه‌دانه بانوی حافظ کل قرآن کریم است که در مرحله سوم دوازدهمین دوره آزمون اعطای مدرک تخصصی به حفاظ قرآن کریم از سوی سازمان دارالقرآن الکریم موفق به دریافت مدرک درجه 3 شد.
وی که از دهه شصتی‌های نسل بعد از انقلاب است مادر دو فرزند و حساس بر تربیت قرآنی آنهاست.
گفت‌وگوی ایکنا خوزستان با این بانوی حافظ قرآن کریم را بخوانید:
از دوران دبستان وارد فضای قرآنی شدم اما از دوران دبیرستان به صورت حرفه‌ای حفظ قرآن را شروع کردم؛ یک سال به خاطر شرکت در کنکور حفظ قرآن را کنار گذاشتم و پس از قبولی در دانشگاه دوباره حفظ را از شروع کردم.
آن موقع ساکن شوشتر بودیم و من حفظ را زیر نظر مؤسسه مهدقرآن شروع کردم؛ مربی من خانم قلیچوند بود.
حفظ کل قرآن کریم 5 سال به طول انجامید. زمانی که حفظ را تمام کردم کاملاً مسلط بودم چون حفظ با عجله انجام ندادم که فرصت مرور نداشته باشم.
اینکه می‌گویند مثلا من سه جزء حفظ کردم و دو جزء را تثبیت کرده‌ام معنا ندارد؛ ما حافظ همان مقداری هستیم که بر آن مسلط هستیم و غیر از این هم نداریم. کسی که می‌گوید حافظ هستم اما تثبیت نکرده‌ام در واقع حفظ و یا اصلا مرور نکرده و دیگر حافظ نیست و باید مرور کند تا دوباره حافظ شود؛ من همیشه این نکته را به شاگردانم می‌گویم.
این بانوی حافظ کل قرآن کریم دارای رتبه‌های برتر کشوری هم هست: در مسابقات دانش‌آموزی کشور در سال 75 رتبه دوم، در مسابقات اوقاف خوزستان رتبه اول، رتبه برتر مسابقات دانشجویی در سال 85 یا 86.
وضعیت روش‌های آموزش حفظ در کشور تا چند سال قبل خسته کننده بود. تدریس‌هایی که توسط مربیان می‌‌شد حساب شده نبود اما در سال‌های اخیر با دوره‌هایی که در قم و تهران برگزار می‌شود روش‌های تدریس برای مربیان خیلی بهتر و جدیدتر و اصولی شده است. قرآن‌آموز وقتی در کلاس می‌آید تقریباً مطمئن است که پس از چهار سال حافظ کل قرآن کریم می‌شود و خیلی به او فشار نمی‌آید چون قبل از آن سطح‌بندی شده و براساس استعداد و توانایی‌اش بر کلاس درس حاضر شده است.
آن موقع که من قرآن حفظ می‌کردم خیلی از این خبرها نبود؛ همه با هم با سن و استعداد مختلف در یک کلاس می‌نشستیم و معلوم نبود آن کلاس متناسب با انگیزه و علاقه و هوش ما هست یا خیر؟
خیلی از آنهایی هستند که می‌خواهند قرآن حفظ کنند و هوش و استعداد دارند اما فرصت ندارند اینجاست که مربی باید تشخیص دهد که قرآن‌آموز طی چه دوره‌ای در کلاس شرکت کند. اینها اگر پیش‌بینی شود و مربی مسلط به محفوظاتش باشد، روش‌های جدید تدریس را بداند و با حفظ به سمت عینی شدن و کاربردی‌تر شدن آیات قرآن کریم در زندگی برود اثربخش‌تر خواهد بود.
در حال حاضر دوره‌های تربیت مربی حفظ قرآن که برگزار می‌شود، خیلی کاربردی و مطلوب هستند.
هر علمی را بعد از گذشت چند سال از عمرش می‌توان آسیب‌شناسی کرد؛ در مورد آموزش حفظ هم همینطور است؛ به تدریج و با گذشت زمان استادان در این زمینه کتاب نوشتند؛ اصلاً آموزش حفظ قرآن کریم درسنامه نداشت اما ما الان کتاب داریم و درسنامه حفظ که در همه جا تدریس می‌شود.
البته این را بگویم هر چند یکسری مشکلات همچنان پابرجاست اما اگر کسی بخواهد با روش اصولی حافظ قرآن شود منابع آن در دسترس است. دقیق شیوه حفظ قرآن بیت‌الاحزان را نمی‌دانم. قرآن‌آموز در آن دوره یکساله شرکت می‌کند بعضی راضی هستند و بعضی هم نمی‌توانند و از کلاس خارج می‌شوند.
در دوره حفظ یکساله نکات مهمی وجود دارد؛ ظرفیت روحی افراد موضوع مهمی است که باید به آن توجه داشت، شاید فردی باشد که نتواند تعداد صفحات خاصی از قرآن را حفظ کند.
حفظ قرآن عمل مستحب است و براساس روایات ائمه معصوم(ع) باید در عمل مستحب تا جایی پیش رفت که شیرینی آن در کام فرد تلخ نشود و با کسالت همراه نباشد. براین اساس حتما باید استعداد افراد در نظر گرفته شود، شاید کسی حافظه ضعیفی دارد و شاید کسی دقت کمتری دارد. من خودم به شخصه حفظ سریع را نمی‌پسندم و تا آنجا که امکان دارد آهسته پیش برویم اما حفظ کاملی داشته باشیم.
یکی از ضعف‌های عمده در استان خوزستان نبود کرسی تلاوت برای خانم‌ها است. من الان حافظ کل قرآن شده‌ام کجا شرایطی فراهم است تا محفوظاتم را عرضه کنم؟ هیچ جایی در استان ما برای ارائه محفوظات حافظ وجود ندارد. حفظ به ارائه محفوظات است اگر جایی نباشد که محفوظاتم را ارائه دهم کم‌کم محفوظاتم ضعیف می‌شود. با حضور حافظ در کرسی تلاوت استرس جمع‌خوانی برطرف می‌شود و ارائه محفوظات حافظ باعث می‌شود که دیگران به حفظ قرآن تشویق شوند.
اگر قرار باشد هر کس حفظ کند و در خانه‌اش بنشیند فایده‌ای ندارد من حافظ شدم که با خواندنم دیگران را به این کار علاقه‌مند کنم.
ماه رمضان تا ماه رمضان یک محفل انس با قرآن برگزار می‌شود و حافظ در آن دعوت می‌شود؛ سه قاری دعوت می‌شود که هر کدام 20 دقیقه قرائت می‌کنند نوبت به حافظ که می‌رسد یک سؤال می‌پرسند و این می‌شود همه سهم یک حافظ قرآن از مراسم و محافل قرآنی.
همچنین ما در زمینه استادان قرآنی هم در استان خوزستان با فقر مواجه هستیم؛ مگر ما چند نفر استاد خانم داریم در استان خوزستان؟ اگر هم باشند خیلی در دسترس نیستند. من خودم می‌خواستم تجویدم را تقویت کنم استادانی که خوب باشند در دسترس نبودند؛ استان‌هایی مثل تهران، اصفهان، قم، مشهد اصلاً مشکل استاد در بخش بانوان را ندارند.
ما قاریان و حافظان بسیار خوبی در بخش بانوان داذیم وقتی خانم داریم هم قاری و هم حافظ چرا باید محافل قرآنی خانم‌ها بدون حضور آنها برگزار شود؟ بنابراین حتما باید باید برنامه منظم برای برپایی کرسی تلاوت بانوان باشد تا فضای قرآنی گسترش یابد.
