نگاه حکومتی به فقه ضروری است

به گزارش خبرگزاری بین‎المللی قرآن(ایکنا) از قم، حجت‏ الاسلام والمسلمین احمد واعظی امروز در همایش فقه هنر در تالار غدیر در قم گفت: در زمانی که از فقه هنر صحبت می کنیم باید نگاهی فقه حکومتی داشته باشیم و امکانات هنر را در اجتماعات انسانی بشناسیم و از قابلیت ها و کارکردهای آن آگاه باشیم؛ همچنین باید از دولت مدرن نیز شناخت داشته باشیم.
وی افزود: بر اساس اتخاذ برخی از مبانی که نگاه ما را به راجع به کلیت فقه، انتظارات از فقه، قلمرو فقه و رسالت فقه و فقاهت ترسیم می کند، سه رویکرد کلان به فقه خواهیم داشت.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: رویکرد اول را فقه فردی گویند؛ در فقه فردی بیان می شود که فقه عهده دارد بیان احکام مکلفین است؛ فقه در استنباط و بیان احکام مکلفین در فقه فردی رخ نمایی می کند.
وی گفت: در فقه اجتماعی در مقابل رویکرد اول قرار نداریم بلکه فراتر از رویکرد اول است و غیر از رسالت استنباط و تعیین احکام مکلفین به مقوله تنقیه نظامات اجتماعی نیز فکر می کند و کار فقه و فقاهت را در استنباط احکام مکلفین خلاصه نمی کند.
واعظی اظهارکرد: آنچه به عنوان نظامات اسلامی مطرح می شود، محتوای نظریه پردازی دارد؛ مراد از این مساله آن است که درون مایه این نظام ها، صرفا فقهی نیست گرچه فقه در آن نقش مهمی دارد.
وی افزود: رویکرد سوم فقه، فقه ولایی و حکومتی است؛ این رویکرد فراروی نسبت به دو رویکرد قبلی دارد یعنی گرچه کار فقیه سهیم شدن در تنقیح نظامات اجتماعی اسلام و همچنین تعین تکالیف فردی است ولی فقه را باید در مقام اجرا و پیاده سازی در بستر جامعه دید یعنی عنصر ولایت و حکومت را با فقه عجین می کند.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: عنصر ولایت در فقه فردی دیده نمی شود ولی پس از مسئله استنباط احکام کار فقیه تمام نمی شود و وجوه دیگری به روی فقیه باز می شود؛ پس از استنباط حکم آیا در جامعه ای که نیازمند تقنین هستیم حکم مستنبط همان قانون است یا اینکه زمانی که می خواهیم قانون گذاری کنیم فقه مستنبط را به عنوان منبع قانون استفاده می کنیم.
وی گفت: باید درک روشنی از ظرفیت ها و امکانات هنر داشته باشیم؛ چند نقش اساسی و مهم برای هنر وجود دارد که باید به آن توجه کرد؛ هنر در فرهنگ سازی، ایفای نقش می کند؛ فرهنگ دارای چهار لایه باورها، ارزش ها، نمادها و رفتارها است.
واعظی اظهارکرد: هنر در هرچهار لایه از لایه های فرهنگ ایفای نقش می کند؛ یعنی هنر می تواند نظام زیباشناختی و ارزشی یک جامعه را دستخوش تغییر کند؛ همچنین هنر می تواند رفتارساز و نمادساز باشد.
وی افزود: کارکرد دوم آن است که هنر نقش تمدن سازی دارد و می تواند در فرایند تمدن سازی ایفای نقش کند و البته کانال این تاثیرگذاری نیز فرهنگ است؛ هنر می تواند در خدمت ارتقای فرهنگ دینی و دین و تقویت ارزش های دینی نیز قرار گیرد.
رئیس دفتر تبلیغات اسلامی بیان کرد: نگاه ما به هنر نباید دید یک مزاحم باشد تا دامنه هنر را در جامعه منکوب و سرکوب کنیم.
وی گفت: در دوران ماقبل مدرن، دولت ها ظرفیت تاثیرگذاری در جامعه و ایجاد تغییرات جامعه را داشتند ولی واقعیت این است که پس از مدرن شدن جوامع و پدید آمن امکانات جدید حکمرانی عملا این اتفاق افتاده است که دولت مدرن توانایی تاثیرگذاری عمیق اجتماعی و مهندسی اجتماعی و ایجاد تغییرات عظیم اجتماعی را در یک زمان کوتاه دارد.
واعظی اظهارکرد: نگاه فقه به هنر نیز باید فرصتی باشد که دارای ابعاد فرهنگی و تمدن سازی و اقتصادی است؛ هنر می تواند خلق ثروت و اشتغال کند؛ وقتی فقه را در بستر مدیریت جامعه قرار دادیم و آن را به حوزه نظریات اسلامی و اداره جامعه آوردیم باید به امکانات و ظرفیت‌های هنر نظر بیفکند و هنر را به چشم یک فرصت ببیند تا فرهنگ عمومی و دینی جامعه را رشد و ارتقا دهد.
وی افزود: اگر به فقه ولایی توجه کنیم و درکمان را نسبت به امکانات هنر وسیع کنیم همچنین اگر باور کنیم که دولت مدرن و شرایط نوین حکمرانی، خوب باشد می‌تواند برای تعالی جامعه استفاده کند.