پیشتر در یادداشتی نوشتم، امسال هم مانند چند سال اخیر در ایام برگزاری دورهمی منتسب به جشنواره بینالمللی فیلم فجر سابق، درباره فیلمها چیزی نمیگویم و نمینویسم و به رغم اصرار دوستان رسانهای و سینمایی مبتنی بر ارائه نظراتم، همچنان به این روال ادامه میدهم، چراکه معتقدم آنچه در این ایام درباره فیلمها گفته و نوشته میشود، بیش از آنکه نقد و تحلیل باشد، نظر است و شرایط، جوسازیها، حاشیهپردازیها، دفاعها و هجمهها بر روی نگاهها و قضاوتها درخصوص فیلمها تاثیر میگذارد. چیزی که هر سال و امسال هم شاهد آن هستیم و جبههبندی طرفداران و حامیان و عوامل برخی از فیلمهای دورهمی و مخالفان آنها و نظرات پیرامون فیلمها، گواه این مساله است.
این روزها در کنار طرح نظرات منتقدان، هنرمندان و رسانهها و تماشاگران نخبه دورهمی درباره دورهمی و فیلمها، شاهد ارائه نظرات غیرکارشناسی و رقابتی! افراد و گروههای مختلف از زوایای کاملاً غیر هنری و فرهنگی و سینمایی با تعدادی از فیلمها هستیم، گرچه ارائه نظر، حق مسلم تماشاگر است، ولی طرح نظرهای هدفمند برای حمایت نابجا و یا تخریب فیلمها، درشان هیچ انسان شریفی نیست.
از سوی دیگر نگاه متعصبانه طیفی از طرفداران فیلمهای ارگانی و ارزشی و مدافعان تولیدات دولتی و حتی چند فیلم به ظاهر تولیده شده در بخش خصوصی با کمترین توجه به مختصات و ویژگیهای هنری، ساختاری و مضمونی و محتوایی و استانداردهای سینمایی آثار شرکت داده شده در دورهمی، درباره فیلمها، سبب آشفتگی بیشتر اوضاع نابسامان دورهمی و اجحاف به چند فیلم قابل احترام شده است. این طیفها که نظرهای جانبدارانه صادر و با صفآرایی درمقابل یکدیگر بلوا و جنجال ایجاد میکنند بر اختلافات فرهنگی موجود دامن میزنند. آنها از این نکته غافلاند که بزرگترین لطمه این نوع نگرش و قضاوت، گریبانگیر فرهنگ و هنر و سینمای بیمار کشور و فیلمسازانی میشود که صرفنظراز حامیان مالی دولتی وارگانی برای تولید آثار خود زحمت کشیدهاند.
مهمتر اینکه، این نوع برخوردها، دیدگاه جامعه را نسبت به نقد فیلم و اعتبار آن خدشهدار میکند. متاسفانه کار به جایی رسیده که با وجود ضعفهای آشکار ساختاری و محتوایی برخی فیلم و انحراف مضمونی تعدادی دیگر، موافقان و مخالفان آنها به تمجید نادرست و یا تخریب غیراخلاقی و ناعادلانه فیلمها پرداختهاند. دراین آشفته بازار، چنانچه نظرات درست و خردمندانه هم مطرح شود، در هیاهوی کاذب جنجال سازان دفن میشود.
لطفا نظردهندگان محترم از هر طیف و گروه، مواضع خود را شفاف کرده و به مخاطبان بگویند آنچه اظهار میکنند، نقد فیلمها نیست و صرفاً نظر آنها است و در برخورد با فیلمها، جانب انصاف و جوانمردی را رعایت کنند. هجمهکنندگان به برخی فیلمها و مدافعان آنها، باید بدانند که جدا از درست یا غلط بودن دیدگاههایشان، این گونه برخوردها نه تنها حقانیت نظر آنها و اعتبار فیلمها را به اثبات نمیرساند که به تخریب بیشتر سینما و هجو نگاهها و نظرات کارشناسی و غیرکارشناسی اهل و نااهل سینما در جامعه میانجامد.
به قلم؛ جبار آذین