آسیب‌های اجتماعی و درمان/ نمی‌توان با ادعا مردم را با مسائل دینی آشنا کرد
گروه جامعه: عضو هئیت علمی دانشگاه مفید با بیان این مطلب که باید با متخلفانی که به باورها و اعتماد مردم لطمه می‌زنند به صورت جدی برخورد شود، افزود: باید با عمل خود مردم را به راه راست دعوت کنیم؛ نمی‌توانیم با ادعا مردم را با مسائل دینی آشنا کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالفضل موسویان، عضو هئیت علمی دانشگاه مفید در گفت و گو با خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، در پاسخ به این سوال که قرآن چه عواملی را در گسترش آسیب‌های اجتماعی موثر می‌داند، گفت: قرآن نقش جامعه را در به وجود آمدن آسیب های اجتماعی بی تاثیر نمی داند؛ بعضی اوقات وقتی به افراد گفته می شود که چرا این کار را انجام می دهید؟ می گویند گذشتگان ما این کارها را انجام داده اند؛ یعنی استادشان کسانی هستند که در گذشته زندگی می کردند. به واقع به شکلی کور کورانه از پیشینیان جامعه تقلید می کنند. مثلا در مورد فرزند نوح نقل شده است که دوستان ناباب موجب به هلاکت رساندن او شدند. عوامل مختلفی در به وجود آمدن آسیب های اجتماعی نقش دارند که تقلیدهای کورکورانه از اطرافیان یکی از مهمترین عوامل در شکل گیری آسیب های اجتماعی به حساب می آید.
مدیر گروه علوم و معارف دانشگاه مفید ادامه داد: گاهی هم غرایض انسانی در به وجود آمدن آسیب های اجتماعی می توانند نقش داشته باشند؛ مثلا خداوند می فرماید ما انسان را عجول آفریدیم. صفت هایی مانند عجول بودن و در بعضی از مواقع یاس و نا امید شدن انسان را خداوند در وجود انسان نهاده است که این صفت ها می تواند منشا برخی از آسیب ها اجتماعی باشد. البته زمانی که در قرآن چنین صفاتی را خداوند برای انسان برمی شمارد و می گوید ما انسان را اینگونه آفریدیم؛ این بدان معنا است که انسان در جهت تربیت و رشد خود کار کند.
این استاد دانشگاه با اشاره به این موضوع که خداوند شیطان را هم آفرید تا در جهت رشد و شکوفایی انسان، نقش اساسی ایفا کند و تصریح کرد: به همین خاطر است که زمانی انسان به درجات عالی می رسد که در جهت برخوردهایی که شیطان با او دارد به مقابله با شیطان بپردازد. اگر مقابله با شیطان وجود نداشته باشد و خود به خود افراد جامعه به سمت خوبی گرایش داشته باشند و هیچ کسی به سمت انحراف و کجی گرایش نداشته باشد؛ در این زمان معلوم نمی شود که انسان این صفات را با تلاش و کوشش خود کسب کرده و به کمالات رسیده است یا از ابتدا و به طور طبیعی به این درجات رسیده است؟ در مورد ملائکه، باید بگوئیم که هر کدام دارای مقام و شان معلومی هستند و اینگونه نیست که رشد و کمالی که در انسان ها وجود دارد در آنها هم وجود داشته باشد.
موسویان بیان کرد: خداوند صفات مختلفی را در وجود انسان قرار داده است؛ از یک جهت انسان را ضعیف آفریده تا این ضعف ها را با تلاش ها و جدیت هایی که دارد به قوت تبدیل کند؛ در اینجا است که نقش مربیان در جهت تربیت انسان بروز می کند که این نقش می تواند نقش ویژه ای در جهت تعلیم و تربیت افراد محسوب شود. کسانی که در جامعه، مربی هستند اگر درست تلاش نکنند نمی توانند انسان را با ابعاد وجودی اش آشنا کنند.
اینگونه است که آسیب های اجتماعی می تواند همه جامعه را بگیرد
عضو هئیت علمی دانشگاه مفی مسائل فردی و اجتماعی را در به وجود آمدن آسیب های اجتماعی تاثیر گذار دانست و اظهار کرد: چون قرآن و ادیان الهی معمولا از تربیت فرد شروع می کنند بر این اصل متکی هستند که اگر انسان که به طور طبیعی ساخته شوند؛ طبیعتا جامعه هم ساخته می شود. قرآن می گوید: مردم باید بدانند که فقط خوب بودن خودشان کافی نیست و صرفا اگر خودشان خوب باشند دلیل نمی شود که دیگر مشکلی برای آنها پیش نیاید. خداوند می فرماید: یکی از مسائلی که موجب به وجود آمدن منشا فتنه در جامعه می شود، ظلم است. ظلم می تواند مشکلاتی را برای جامعه درست کند که حتی آنهایی که هیچ گونه ظلمی نسبت به دیگران نکرده اند، تحت تاثیر مشکلات ناشی از آن قرار گیرند. همین طور خداوند می فرماید: از فتنه ای پرهیز کنید که فقط به ظالمین نمی رسد؛ بلکه دامن همه را می گیرد؛ اینگونه است که آسیب های اجتماعی می تواند همه جامعه را بگیرد.
وی تصریح کرد: در برخی از روایات آمده است که، اگر کسی مخفیانه گناهی انجام بدهد، برای دیگران تکلیفی نیست و دیگران نباید گناه فرد را در ملاء آشکار کنند. به واقع اگر کسی گناهی را از کسی دید آشکار و افشا کند خود دچار گناه شده است. اما برخی مسائل است که باید درصدد رفع آن بر آمد. اگر احساس شود که ظلمی صورت می گیرد در مقابل ظلم نباید جامعه بی تفاوت باشد. اگر بی تفاوت بود این ظلم گریبان او را هم خواهد گرفت. وقتی آسیب های اجتماعی فراگیر شود، حتی کسانی که خوب بوده اند و حقوق دیگران را هم رعایت کردند و ظلمی نکردند، عذاب الهی دامن گیر آنها هم خواهد شد. برخی از گناهان، معصیت ها و خلاف ها آسیب هایی هستند که جنبه عمومی دارند؛ که قرآن در مورد اینها تاکید دارد که همه باید نسبت به آن حساس باشند و توجه نشان دهند.
در درجه اول ما باید آسیب های اجتماعی را شناسایی کنیم
موسویان، در پاسخ به این سوال که افراد جامعه چگونه می توانند آسیب هایی اجتماعی که مغایر با سنت، قرآن و دین است را شناسایی کند ودر جهت مقابله با آن اهتمام داشته باشند، گفت: در درجه اول ما باید آسیب های اجتماعی را شناسایی کنیم. یکی از مشکلاتی که امروزه ما به طور جدی با آن مواجه هستیم فاصله نسل ها است. الان به گونه ای است که نسل جدید نسل قدیم را و نسل قدیم نسل جدید را نمی شناسد؛ هیچ یک از این نسل ها نمی دانند که خواسته های آنها چه خواسته هایی است. اکنون این مشکلی است که جامعه ما را در بر گرفته است و می تواند برای کسانی که درجهت تربیت افراد کار می کنند مشکل ایجاد کند. اکنون پدر و مادرها نمی دانند که مسائلی که امروزه فرزندانشان با آن مواجه هستند چه مسائلی است و خواسته های فرزندانشان چیست. پدر مادر وقتی نمی دانند تکیه کردن روی مسائلی که برای فرزندان آنها اهمیت زیادی ندارد موجب به انحراف کشیده شدن آنها می شود. امروزه جوان ها تمایلی به حرف شنوی از پدر و مادر و برخی از بزرگترها را ندارند؛ دلیل آن هم این است که پدر مادر نمی داند نسل جدید چه می گوید و چه می خواهد؟ اگر ما با این مسائل آشنا شویم می توانیم در جهت شناسایی آسیب هایی که متوجه جوان است گام برداریم و برای هدایت و راهنمایی او تلاش کنیم.
عمل به فضائل اخلاقی نیک/ نمی توان با ادعا مردم را با مسائل دینی آشنا کنیم
مدیر گروه علوم و معارف دانشگاه مفید با توضیح این مسئله که اولین چیزی که در دستورات دینی ما به آن اشاره شده است عمل به فضائل اخلاقی نیک می باشد، گفت: اولین چیزی که در دستورات دینی ما به آن اشاره شده است عمل به فضائل اخلاقی نیک است. امام صادق می فرمایند: مردم را با عمل خودتان به اسلام دعوت کنید. ما باید با عمل خود مردم را به راه راست دعوت کنیم؛ نمی توانیم با ادعا مردم را با مسائل دینی آشنا کنیم. جامعه ما متاسفانه دچار یک سری آسیب های جدی شده است. مردم ما اعتمادشان نسبت به برخی از افرادی که در جامعه پستی را در تصدی دارند، کم شده است. وقتی چنین وضعیتی پیش می آید نمی شود از مردم توقع داشت که از تجربیات و سخن بزرگترها استفاده کند. در درجه اول باید این مسئله را درست کنیم؛ به صورت جدی باید یک خانه تکانی در سیستم اداری کشور و نظاممان به وجود بیاید. متخلفین و کسانی که به باورهای مردم و اعتماد مردم لطمه می زنند؛ باید به صورت جدی با آنها برخورد شود.
