از هیچ تا همه با 37 سال کار جهادی

سیدجعفر نظام دوست، رئیس جهاددانشگاهی واحد استان مرکزی، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی با تأکید بر اینکه در آستانه 40 سالگی انقلاب اسلامی مرور عملکرد نهادهای انقلابی اجتناب ناپذیر و ضروری است گفت: تأسیس جهاد دانشگاهی به دنبال انقلاب فرهنگی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مطرح و به فرمان امام خمینی(ره) در سال 59 تأسیس شد به دنبال آن در استان مرکزی نیز در 20 آبان 59، واحد استان مرکزی پایه‌گذاری شد.
وی ادامه داد: جهاد دانشگاهی به عنوان یک نهاد عمومی و انقلابی به لحاظ حقوقی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند و هویتی کاملاً مستقل از دانشگاه‌ و وزارت علوم دارد ضمن اینکه در بحث بودجه نیز 90 درصد هزینه‌ها از حقوق پرسنل گرفته تا سرمایه‌گذاری را خودش تأمین می‌کند و جزو معدود نهادهایی است که به بودجه نفت وابسته نیست.
نظام دوست افزود: از رسالت‌های جهاد دانشگاهی پل ارتباطی میان دانشگاه، جامعه و صنعت است و در راستای تحقق رسالت‌ها در حوزه‌های آموزش، پژوهش، فرهنگ و رسانه، توانمندسازی دانش آموختگان فعالیت می‌کند و به نوعی از معدود نهادهایی است که با چنین تنوع کاری آن هم به صورت فعال مواجه است.
وی افزود: طی 37 سال فعالیت، این نهاد توانسته در این 4 حوزه قدم‌های مثبتی بر دارد، سازمان جهاد دانشگاهی در کشور با 3 پژوهشگاه، 17 پژوهشکده، 4 پارک علم و فناوری، 20 مرکز رشد و ده‌ها گروه پژوهشی، خدمات تخصصی در زمینه فنی مهندسی، علوم پایه، پزشکی، علوم انسانی و کشاورزی، سیستم‌های الکترونیکی، سلول درمانی، صنایع ریلی، صنعت نفت و گاز، درمان بیماری‌های زنان، رفع آسیب‌های اجتماعی و ... ارائه می‌دهد.
نظام دوست با اشاره به اقدامات فرهنگی جهاددانشگاهی ادامه داد: این نهاد همیشه به حوزه فرهنگی نگاه ویژه داشته و دارد چراکه اساساً یک نهاد فرهنگی با هویت فرهنگی است و مقام معظم رهبری درباره این هویت، کامل ترین و رساترین بیان را آنجا که می‌فرمایند: جهاد دانشگاهی در اساس یک دستگاه معنوی، فرهنگی و اخلاقی است، دارند.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی تشریح کرد: این نهاد از ابتدا اهل کار فرهنگی و اندیشه بوده و در این حوزه از سازمان انتشارات، سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور، خبرگزاری‌های ایکنا به عنوان تنها خبرگزاری تخصصی قرآن در جهان اسلام و ایسنا به عنوان اولین خبرگزاری عمومی غیر دولتی، مرکز افکار سنجی و سازمان دانشجویان بهره می‌برد.
وی افزود: در حوزه آموزش نیز در سطح کشور با 37 سال سابقه در شبکه وسیع عملی کشور تجارب زیادی دارد، در 142 مرکز آموزش‌های کوتاه مدت 600 هزار نفر، و 80 هزار دانشجو در مقاطع تحصیلی کاردانی تا دکتری در مراکز علمی کاربردی این نهاد مشغول به تحصیل هستند.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی ادامه داد: تأسیس مرکز درمان ناباروری که مورد نیاز استان است و به استان‌های همجوار نیز خدمات ارائه می‌د‌هد، افتتاح فاز یک و دو مجتمع آموزشی پژوهشی، فعالیت 3 گروه پژوهشی در استان که در راستای توسعه فعالیت‌های پژوهشی پیگیر راه‌اندازی اولین پژوهشکده توسعه پایدار استان نیز هستیم صرفاً بخش کوچکی از خدمات جهاد دانشگاهی در استان است. همچنین در حوزه آسیب‌های اجتماعی که مورد تأکید رهبری است تعاملات خوبی با دفتر امور اجتماعی استانداری داریم در حوزه مواد مخدر و سکونتگاه‌های غیر رسمی با شورای مبارزه با مواد مخدر و سپاه نیز همکاری‌های خوبی داریم.

نظام دوست تأکید کرد: جهاد دانشگاهی چند تفاوت و ویژگی شاخص دارد یکی از این ویژگی‌ها بهره‌مندی از نیروهای متخصص، متعهد و انقلابی است که با حداقل امکانات، بهترین خدمات را ارائه می‌دهند چنانچه در اوایل انقلاب با امکانات بسیار محدود، کار را آغاز کردیم در تنگناهای بسیاری قرار داشتیم اما با تکیه بر سرمایه‌های انسانی درون سازمانی توانستیم از هیچ، همه بسازیم.

جهاد دانشگاهی بنیانگذار الفبای ابتکار آفرینی
وی تأکید کرد: جهاد دانشگاهی کارهایی را شروع کرد که جامعه و حتی مسئولان هیچ شناختی نسبت به آن نداشتند و حتی در برخی از این ابداعات، هیچ ضرورتی احساس نمی‌کردند، در واقع الفبای بسیاری از فعالیت‌هایی که امروز به عنوان ضرورت و نیاز جامعه به صورت روتین اجرا می‌شود را جهاد دانشگاهی پایه گذاری کرد و البته مشقات آن را هم به جان خرید.
نظام دوست ادامه داد: جهاد دانشگاهی با توجه به مأموریت‌های داخلی و خارجی که توسط رهبری به آن واگذار شده مورد اطمینان نظام اسلامی است و اگر پشتیبانی رهبری نبود امروز تا این حد در سطح کشور توسعه پیدا نمی‌کرد چراکه اعتقاد رهبری به این مجموعه، بر مبنای انقلابی بودن، تعهد و تخصص است.

جهاد دانشگاهی در حوزه انقلاب فرهنگی سد شکن است

وی با تأکید بر اینکه جهاد دانشگاهی در حوزه فرهنگی و انقلاب فرهنگی سد شکن است ادامه داد: این نهاد مبدع بسیاری از جشنواره‌ها و فعالیت‌های فرهنگی بوده و حتی بسیاری از مدیران جهاد دانشگاهی در حین مسئولیت، نهادهای دیگری را پایه گذاری کردند درواقع در دوران تکرار برنامه‌های فرهنگی و نیاز جامعه به خلاقیت، جهاد دانشگاهی نوآور بود از مجموعه خبرگزاری‌ها گرفته تا اردوهای جهادی و مناظرات دانشجویی، چاپ و توزیع کتب مورد نیاز جامعه دانشگاهی و ایجاد مرکز مطمئن و قابل اتکای افکار سنجی و .... امروز هم در حوزه کارآفرینی که از نیازهای جامعه محسوب می‌شود پیشگام است.

رئیس جهاد دانشگاهی با اشاره به خدمات این نهاد در ابتدای انقلاب اسلامی گفت: در دوران جنگ تحمیلی این نهاد انقلابی با شناسایی نقاط کور و نیازهای دفاع مقدس، قدم‌های بسیار خوبی برداشت در این دوران در بحث صنایع دفاعی از ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی به خوبی استفاده شد و جهاد سه شیفت کار می‌کرد و جامعه نیز از واگذاری این رسالت به جهاد دانشگاهی سود برد، خدماتی که هنوز هم بسیاری از آنها برای مردم بازگو نشده است اما این تنها یک نمونه از ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی است.

حداقل 18؛ نمره جهاد دانشگاهی در طول عمر انقلاب
وی با اشاره به درصد موفقیت جهاد دانشگاهی ادامه داد: بنده با توجه به همه بی‌مهری‌های دستگاه‌ها و مسئولان نهادهای مختلف و با توجه به اینکه جهاد دانشگاهی به توان خودش تکیه کرده و وابسته به بودجه نفت نیست، نمره بالای 18 به این نهاد انقلابی در مدتی که از عمر انقلاب می‌گذرد می‌دهم.
نظام دوست افزود: متأسفانه در بسیاری از موارد، توان جهاد دانشگاهی از سوی برخی مسئولان و سیاستگذاران نادیده گرفته شد و اگر هم ظرفیتی به مشارکت شد با مشقات بسیاری همراه بود در حالیکه با توجه به هزینه‌ها، تخصص، تعهد و تجارب جهاد دانشگاهی، این نهاد انقلابی نمونه موفق مدیریت در جامعه اسلامی به شمار می‌رود.

حداکثر 50 درصد ظرفیت جهاد دانشگاهی به مشارکت گرفته شده است
وی با بیان اینکه جهاد دانشگاهی بسیار تلاش کرد تا نتایج کارهای خود را به صورت کاربردی به مسئولان ارائه دهد ادامه داد: آنطور که انتظار می‌رفت از ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی استقبال نشد و اگر بخواهیم به میزان بهره‌مندی و مشارکت‌گیری مسئولان از ظرفیت‌های جهاد دانشگاهی نمره بدهیم این نمره بسیار پایین خواهد بود و در خوشبینانه‌ترین حالت شاید بتوان گفت فقط از 50 درصد ظرفیت و توان جهاد دانشگاهی استفاده شده است که این امر یک ضعف جدی برای مسئولان در زمینه تکیه بر توانمندی‌های داخلی محسوب می‌شود.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی با اشاره تعدد سازمان‌ها و موازی کاری‌ها در امور مختلف گفت: جهاد دانشگاهی در برهه‌ای تشکیل شد که جامعه از بسیاری از خدمات محروم بود و خلاًهای فراوانی احساس می‌شد به عنوان مثال جهاد دانشگاهی اولین نهاد فرهنگی بود که در دانشگاه‌ها شکل گرفت و به صورت سازمان دهی کار را آغاز کرد بعدها نهادهای مختلفی ظهور پیدا کردند اما رازی که جهاد را ماندگار کرد و باعث شد با وجود تمام بی‌مهری‌ها حرف برای گفتن داشته باشد ارائه برنامه‌های نو و ابتکاری است.
نظام دوست با اشاره به گوشه‌ای از ابتکارات این نهاد انقلابی در حوزه فرهنگی گفت: خبرگزاری ایکنا که برای اولین بار توسط جهاد دانشگاهی احساس نیاز و راه‌اندازی شد و هنوز هم هیچ خبرگزاری قابل رقابت با آن نیست از خدمات بکر و جدید جهاد دانشگاهی است که به ذهن هیچ نهادی خطور پیدا نکرد، انتشارات، ایسنا و ایسپا همه از خدمات بکر جهاد دانشگاهی آنهم فقط در حوزه فرهنگی است سایر حوزه‌ها مانند کارآفرینی، آموزش و پژوهش جای خود دارد.

کپی برداری از ابتکارات جهاد دانشگاهی
وی تشریح کرد: بسیاری از ابتکارات جهاد دانشگاهی از سوی نهادهای مختلف کپی برداری شد و البته کاری هم برای پیشگیری از این مشکل نمی‌توان انجام داد البته ما هم نگران این موضوع نیستیم چراکه در تاریخ خواهد ماند که پایه‌ گذار این کارها جهاد دانشگاهی بوده است.
نظام دوست افزود: به طور کلی در جامعه امکان انحصاری کردن ابتکارات نیست بعد از راه اندازی ایسنا به عنوان اولین خبرگزاری غیر دولتی انواع خبرگزاری‌های غیردولتی راه اندازی شد درباره ایکنا هم همین طور، مشابه ایکنا انواع خبرگزاری‌های حوزه دین راه‌اندازی شد اما نه خبرگزاری‌های مشابه ایسنا و نه خبرگزاری‌های مشابه ایکنا هیچ کدام نتوانستند جای این دو خبرگزاری را بگیرند و در ادامه هم نخواهند توانست.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی تأکید کرد: البته در برخی از زمینه‌ها به دلیل امکانات و حمایت‌های مالی که برخی از نهادها داشتند توانستند ایده جهاد دانشگاهی را بهتر عملیاتی کنند بحث آشنایی جوانان با برکات انقلاب، کار ابتکاری جهاد بود اما حمایت مالی نشد و برخی نهادها در این زمینه جای جهاد را پر کرند؛ لذا نمی‌توان تفکر و ایده را انحصاری کرد.
نظام دوست با اشاره به جایگاه جهاد دانشگاهی در میان عموم جامعه گفت: خوشبختانه شناخت عموم مردم از فعالیت‌های جهاد دانشگاهی در حال شکل گیری است از آنجایی که این نهاد از ابتدای انقلاب داخل دانشگاه‌ها کار می‌کرد چندان با بیرون از مجموعه دانشجویان و دانشگاهیان ارتباط نداشت اما این عدم شناخت را به عنوان یک ضعف تلقی می‌کنیم و متوجه آن نیز هستیم؛ لذا مدیران ارشد جهاد به سمت معرفی خدمات این نهاد در طول انقلاب اسلامی و ظرفیت‌های آن به عموم مردم هستند ولی این کار خیلی شتاب‌دار نیست و در استان هم شروع شده و باید شتاب بیشتری به خود بگیرد.
وی با تأکید بر توجه ویژه جهاد دانشگاهی استان به امر پژوهش گفت: در این زمینه قدری دیر دست به کار شدیم و باید به نوعی جبران مافات داشته باشیم ضمن اینکه با همه مشکلات هیچ وقت از سایر حوزه‌ها به ویژه فرهنگی که به نوعی هزینه برهم هست غافل نیستیم و همیشه نگاه ویژه به فرهنگ داشتیم و داریم ما دنبال این هستیم که حتی کار فرهنگی را با پژوهش انجام دهیم همچنین بسیاری از امور پژوهشی ما ریشه فرهنگی دارد.

کار فرهنگی را از روی باور انجام می‌دهیم نه اجبار
نظام دوست ادامه داد: البته باید تأکید کرد که 37 سال کار فرهنگی بدون هیچ چشمداشت مالی، نشان دهنده صداقت و باور جهاد دانشگاهی به کار فرهنگی است اما باید از متولیان امور فرهنگی پرسید تا چه میزان متوجه توانمندی جهاد دانشگاهی در امور فرهنگی بودند و تا چه حد از ما مشارکت گرفتند و حمایت کردند؟ بزرگترین و مؤثرترین خبرگزاری‌ها متعلق به جهاد دانشگاهی است، مرکز افکار سنجی جهاد دانشگاهی از معتبرترین مراکزی است که امتحان خود را در انتخابات مختلف ریاست جمهوری و مجلس، پس داده، سازمان دانشجویان و سازمان قرآنی دانشگاهیان، انتشارات جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از معتبرترین انتشارات سطح کشور تا چه حد از سوی مدعیان امور فرهنگی به مشارکت دعوت شده‌اند؟ اگر هم تا امروز در حوزه فرهنگی پیشگام بودیم که البته این راه را ادامه خواهیم داد از روی اجبار نبوده بلکه از روی باور به کار فرهنگی بوده است.
وی با بیان اینکه امروز در جامعه بحث تولید ثروت از علم مطرح است ادامه داد: با یک بررسی ساده متوجه می‌شویم جهاد دانشگاهی با توجه به تنوع فعالیت‌ها و با وجود اینکه نهادهای مختلفی در زمینه ثروت آفرینی وارد کار شده‌اند، رتبه‌های برتر را در زمینه تولید ثروت از علم دارد حوزه صنایع الکترونیکی، سلول درمانی، دکل نفتی، باروری و فرستنده‌ها و ... همگی از مصادیق تبدیل علم به ثروت است.
رئیس جهاد دانشگاهی استان مرکزی گفت: همچنین جهاد دانشگاهی در این راستا، سازمان تجاری سازی فناوری را راه‌اندازی کرد به نوعی بهترین پارک‌های علم و فناوری متعلق به جهاد دانشگاهی است و همه این موارد در راستای تبدیل علم به ثروت و تحقق اقتصاد بدون نقت و اقتصاد مقاومتی دنبال شده و می‌شود.

دولت مأموریت‌های نظام اسلامی را به جهاد دانشگاهی برون سپاری کند
وی با اشاره به حمایت‌هایی که دولت می‌تواند از این نهاد انقلابی داشته باشد گفت: اگر دولت شرح وظایف مشخص‌تری را به این نهاد واگذار کند و در امور اجرایی نیز قانون‌مندتر و ردیف بودجه مشخص بر اساس وظایف برای این نهاد پیش بینی کند، جهاد دانشگاهی نیز می‌تواند در یک خط مستقیم بسیاری از مشکلات جامعه را حل و فصل کند البته این نگاه هر چند بسیار کند در حال شکل گیری است چنانچه در برنامه ششم توسعه نیز دو مأموریت صنایع ریلی و بحث آب شیرین کن‌ها به جهاد دانشگاهی و البته با پیگیری و مشقات بسیار واگذار شده است.
نظام دوست در پایان تشریح کرد: در هر صورت با توجه به تجارب و کارنامه موفقی که این نهاد در عمر انقلاب اسلامی از خود به جا گذاشته که می‌توان ادعا کرد این کارنامه با همه نقاط ضعفی که دارد بی‌نظیر است، می‌طلبد دولت تکالیف و ماموریت‌ها را به جهاد دانشگاهی برون سپاری کند. این نهاد از معدود سازمان‌هایی است که تقریباً بدون بودجه دولتی، تنوع کاری بسیار بالایی دارد و در تمام زمینه‌ها برای انجام کار جهادی اعلام آمادگی می‌کند.