تغییرات مسابقات سراسری قرآن و تمهیدات معارفی

حجت‌الاسلام والمسلمین علی مقنی، معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، در خصوص ابلاغ دستورالعمل چهل و یکمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم و تغییراتی که در این دوره نسبت دوره گذشته صورت گرفته است، گفت: مسابقات در دوره چهل و یکم در سه بخش آوایی، معارفی و آواها و نغمات دینی برگزار می‌شود. در بخش اول، مسابقات در رشته‌های حفظ پنج جزء، حفظ 10 جزء، حفظ 20 جزء، حفظ کل قرآن کریم، قرائت تحقیق و ترتیل برگزار می‌شود. در بخش معارفی نیز مسابقات در رشته‌های حفظ و معارف موضوعی قرآن، حفظ و معارف احادیث و تفسیر قرآن و در بخش آواها و نغمات دینی نیز مسابقات در رشته‌های اذان، دعاخوانی، همخوانی، همسرایی، مقطع‌خوانی گروهی، انشاد انفرادی و انشاد چندزبانه برگزار می‌شود.

تغییرات سنی دوره چهل و یکم
وی در ادامه به بحث تغییرات این دستورالعمل با ادوار گذشته مسابقات سراسری قرآن پرداخت و افزود: اولین موضوع در بحث محدودیت‌های سنی این دوره از مسابقات است. در ادوار گذشته برای حداکثر سن شرکت‌کنندگان در مسابقات محدودیتی در نظر نگرفته بودیم، اما امسال سقف سنی 40 سال در نظر گرفته شده است، بنابر این در این دوره شرط حضور در مسابقات به لحاظ سنی حداکثر 40 و حداقل 18 سال در نظر گرفته شده است.
مقنی در مورد دلایل توجیه چنین تصمیمی تصریح کرد: اگر نگاهی به مسابقات قرآن در سراسر دنیا داشته باشیم، متوجه می‌شویم که نهایتاً تا مقطع 30 سال انجام می‌شود. با توجه به اینکه مسابقات قرآن برای جوانان و نوجوانان است و این افراد هستند که در عرصه رقابت حضور می‌یابند، لذا برای اینکه عدالت در داوری به جهت دور نبودن صداها از هم و در یک سطح بودن صداها به لحاظ پختگی، رعایت شود، این تصمیم گرفته شده است.
معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه به انجام یک تحلیل سنی از شرکت‌کنندگان در مسابقات سراسری قرآن کریم در ادوار گذشته اشاره و اظهار کرد: در این تحلیل سنی، داده‌هایی که به دست آمده نشان می‌دهد که میانگین سنی افراد شرکت کننده کمتر از 40 سال بوده است. علاوه بر همه این موارد، زمانی که اساتید قرآنی دیگر کشورها در ایران حضور می‌یابند، همیشه این نکته را گوشزد می‌کنند که چرا محدودیت سنی در مسابقات ایران وجود ندارد.
وی در ادامه این بخش از صحبت‌های خود به دعوت‌نامه‌هایی که از مسابقات دیگر کشورها برای حضور قاریان و حافظان ایرانی دریافت می‌شود اشاره کرد و گفت: در این دعوت‌نامه‌ها معمولا تأکید می‌شود که قاری یا حافظ اعزامی بین 15 تا 25 سال و نهایتاً 30 سال سن داشته باشد. لذا برای اینکه این توازن رعایت شود و جوانان بتوانند رقابت کنند، این محدودیت سنی در نظر گرفته شده است.
مقنی با اشاره به اینکه محدودیت سنی برای رشته‌های بخش معارفی وجود ندارد، افزود: در این بخش افرادی که حداقل سن آنها 18 سال باشد می‌توانند حضور داشته باشند. با توجه به اینکه بخش معارفی عمومی است و هر کسی می‌تواند در آن شرکت کند و نیاز به تخصص لحنی و یا حفظ قرآن ندارد و از سوی دیگر مطالعه تفسیر و فهم قرآن هدف همین است، لذا محدودیت سنی برای آن لحاظ نشده است. اگر مسابقات حفظ و قرائت قرآن نیز برگزار می‌شود برای رسیدن به فهم قرآن است.

محدودیت‌های ثبت نام و استثنائات
وی در ادامه به بحث در مورد محدودیت‌های ثبت نام در تعداد رشته‌ها پرداخت و بیان کرد: افراد متقاضی برای حضور در مسابقات سراسری قرآن کریم می‌توانند در سه رشته ثبت نام کنند. این سه رشته باید یک رشته آوایی، یک رشته نغمات دینی و یک رشته بخش معارفی باشد. در این بخش، استثنایی هم در نظر گرفته شده است و آن هم اینکه افرادی که در رشته قرائت و حفظ ثبت نام می‌کنند، نمی‌توانند در رشته اذان و دعاخوانی حضور یابند. علت نیز مشخص است؛ چرا که افرادی که در حفظ و قرائت حضور دارند قوی هستند و معمولاً می‌آیند در رشته دعاخوانی و اذان نیز حضور می‌یابند که این موضوع می‌تواند جلوی بروز استعداد عده‌ای را بگیرد.
معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه با تأکید بر اینکه در این موضوع نگاهی تخصصی صورت گرفته است، اظهار کرد: در واقع این استثنا در نظر گرفته شده است تا یک شخص نتواند در رشته‌های همسو حضور داشته باشد و رتبه هم کسب کند، لذا برای اینکه این توازن رعایت شود و تقسیم رشته‌ها رعایت شود این استثنا وجود دارد.

معافیت‌های مسابقات
مقنی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بیان معافیت‌های لحاظ شده در دستورالعمل چهل و یکمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم پرداخت و عنوان کرد: نکته دیگر این است که سال‌های قبل افرادی بودند که از حضور در مراحل شهرستانی و استانی معاف بوده و مستقیم به مرحله کشوری راه پیدا می‌کردند، این افراد اگر به هر دلیلی در مرحله کشوری حضور نیابند، براساس یک بند که در دستورالعمل تعریف شده است، تصمیم‌گیری در مورد حضور آنها در مسابقات سال بعد بر عهده ستاد مسابقات استانی گذاشته شده تا مطابق با دلایل مطروحه آنها تصمیماتی مبنی بر حضورشان در ادوار بعد اتخاذ شود. به هر حال این افراد سهمیه یک نفر از استانی که نماینده آن بوده‌اند، سوزانده‌اند و باید عدم حضورشان مورد بررسی قرار گیرد. این تصمیم‌گیری در صورت موجه نبودن عدم حضور می‌تواند محرومیت از حضور در مسابقات دوره بعد را به دنبال داشته باشد.

تغییرات آزمون مفاهیم
وی در ادامه به تغیرات صورت گرفته در آزمون مفاهیم بخش قرائت اشاره و اظهار کرد: سال‌های قبل بسته مفاهیم و معارف این رشته‌ها را در مرحله کشوری داشتیم یعنی راه یافتگان به مرحله کشوری آزمون مفاهیم را نیز برگزار می‌کردند. اما امسال این بخش یک مرحله عقب‌تر آمده و در مرحله استانی تعریف شده است، یعنی شرکت کنندگان در این رشته‌ها در مرحله استانی در آزمون مفاهیم حضور می‌یابند. علت این کار نیز این بوده است تا افراد بیشتری از مفاهیم تدارک دیده شده بهره‌مند شوند.
مقنی در مورد منابع آزمون مفاهیم رشته‌های آوایی قرآنی این دوره از مسابقات نیز گفت: تمام شرکت‌کنندگان راه‌یافته به مرحله استانی در رشته‌های حفظ قرآن کریم لازم است در آزمون مفاهیم و معارف جزء 28 شرکت داشته باشند. منبع این آزمون هم «ذکر مبارک» است که در سایت و کانال مسابقات بارگذاری می‌شود. نکته مهم اینجاست که امتیاز آزمون مفاهیم و معارف جز 28 براساس آیین‌نامه فنی و سطح امتیاز کسب شده در آزمون به صورت پلکانی به مجموع امتیاز نهایی مرحله استانی شرکت‌کننده جهت ورود به مرحله کشوری اضافه می‌شود.
معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف با تأکید بر اینکه شرکت در آزمون مفاهیم الزامی بوده و عدم حضور در آن به معنی حذف از مسابقات است، افزود: با توجه به اینکه قید «سطح امتیاز مفاهیم» را در دستورالعمل آورده‌ایم، کسی که در این آزمون حضور یابد باید حتماً مطالعه کرده باشد؛ چرا که به صورت پلکانی نمره او اضافه می‌شود. به عنوان مثال فردی که از 100 نمره امتیاز 60 را کسب می‌کند نیم‌نمره به امتیاز نهایی او اضافه می‌شود و فردی که امتیاز 80 را کسب کرده باشد، یک نمره به نمره نهایی او اضافه می‌شود یعنی هر میزان نمره مفاهیم بالاتر باشد، نمره نهایی بیشتر خواهد شد این اقدام انجام شد تا متسابقان به مطالعه بحث مفاهیم و معارف بیش از گذشته ترغیب شوند.
وی تصریح کرد: در رشته قرائت تحقیق همان نکات رشته‌های حفظ وجود دارد، اما تنها منبع تغییر کرده است، در این رشته آزمون کتبی حفظ و مفاهیم نیمه اول جزء 29 قرآن کریم یعنی از سوره مبارکه «ملک» تا سوره مبارکه «جن»، به عنوان منبع در نظر گرفته شده و نحوه امتیاز هم به همان شیوه امتیازدهی در آزمون رشته حفظ است. در رشته ترتیل هم به همین شکل است اما منبع آزمون کتبی و مفاهیم نیمه دوم جزء 28 قرآن کریم یعنی سوره‌های مبارکه «صف» تا «تحریم» در نظر گرفته شده است و شیوه امتیازدهی نیز به صورت پلکانی و همانند دو رشته دیگر است.
مقنی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به بحث در مورد رشته‌های معارفی و نحوه برگزاری آنها پرداخت و گفت: در بخش معارفی که در سه رشته تفسیر، حفظ و معارف احادیث و حفظ و معارف موضوعی قرآن کریم، برگزار می‌شود، در رشته تفسیر قرآن کریم در مرحله شهرستانی تفسیر سوره مبارکه «حجر» بر اساس تفسیر نمونه در نظر گرفته شده است. در مرحله استانی نیز تفسیر سوره‌های مبارکه «حجر» و «نحل» از تفسیر نمونه در نظر گرفته شده و در مرحله کشوری نیز تفسیر سوره‌های مبارکه «حجر» و «نحل» بر اساس تفسیر نمونه و تفسیر المیزان تعریف شده است. علت اینکه مرحله شهرستانی مقداری آسان در نظر گرفته شده است به خاطر جذب حداکثری به این رشته بوده است.
وی در مورد رشته حفظ و معارف موضوعی قرآن کریم نیز بیان کرد: در این بخش و در مرحله شهرستانی حفظ و معارف 40 موضوع اول براساس کتاب «با قرآن خوشبخت شوید» در نظر گرفته شده و در مراحل بعدی به این تعداد افزوده می‌شود. در رشته حفظ و معارف احادیث نیز حفظ و معارف 40 حکمت اول به استثنای حکمت شماره 30 براساس کتاب «زمزم حکمت» به عنوان منبع در نظر گرفته شده است. تعداد حکمت‌ها در مرحله استانی به 80 و در مرحله کشوری به 110 حکمت می‌رسد.
مقنی در تکمیل این بخش از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه در رشته حفظ و معارف موضوعی و حفظ و معارف احادیث، منابع نسبت به سال قبل تغییر نکرده است، گفت: در خصوص رشته‌های معارفی نکته‌ای که وجود دارد این است که در مرحله شهرستانی، آزمون‌ها به صورت الکترونیکی و آنلاین و از طریق سایت «معارف 114» برگزار می‌شود. سوالات این مرحله 40 سوال است که 20 دقیقه فرصت برای پاسخگویی در نظر گرفته شده است.
معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در پاسخ به این سوال که در برگزاری آنلاین آزمون، شرکت‌کننده می‌تواند از منبع استفاده کند، چه تمهیدی برای آن در نظر گرفته شده است، گفت: ما برای هر سوال 30 ثانیه بیشتر زمان در نظر نگرفته‌ایم، بنابر این زمانی برای استفاده از منبع در زمان پاسخگویی به سوالات باقی نمی‌ماند، بر فرض اینکه از منبع هم استفاده شود، به حدی سوالات جزئی در نظر گرفته می‌شود که پیدا کردن آنها سخت است، ضمن اینکه اگر مخاطبان از منبع هم استفاده کنند، هیچ اشکالی ندارد و حتی تمام افراد خانواده می‌توانند در زمان آزمون حضور یابند؛ چرا که هدف این است که افراد کتاب تفسیر را مطالعه کنند. بنابر این، این شدنی نیست اگر هم شد اشکالی ندارد؛ چرا که در مرحله استانی آزمون حضوری است و افرادی که مطالعه کرده باشند، موفق تر خواهند بود.
مقنی همچنین در مورد مشکلاتی که ممکن است برای برگزاری آزمون آنلاین به لحاظ کمبود زیرساخت اینترنتی به وجود بیاید، گفت: ما برای آزمون روز 20 اردیبهشت ماه و بازه زمانی 14 تا 20 را در نظر گرفته‌ایم، برای آن دسته از افراد که دسترسی به اینترنت و رایانه ندارند، به تمام استان‌ها و شهرستان‌ها و مراکز فرهنگی بقاع و یا موسساتی که با اوقاف همکاری دارند ابلاغ شده است تا همه زیرساخت‌ها را آماده کنند و ادارات باز باشند و حتماً سیستم داشته باشند تا اگر فردی دسترسی به سیستم ندارد در این آزمون حضور یابد. امیدواریم در این مرحله افراد بیشتری شرکت کنند و خانواده‌ها بیشتر حضور داشته باشند تا بتوانیم یک فضای عمومی در بخش معارف رقم بزنیم.

ممنوعیت‌ها
معاون مرکز امور قرآنی سازمان اوقاف و امور خیریه در ادامه این گفت‌وگو به بحث در مورد تغییرات اعمال شده در بخش معافیت‌ها اشاره کرد و افزود: در بخش تذکرات و در تذکر شماره چهار دستورالعمل اعلام شده است که نفرات ممتاز حفظ 10 جزء، 20 جزء، حفظ کل، و ترتیل و نفرات اول رشته‌های اذان و دعاخوانی مرحله کشوری در ادوار گذشته حق شرکت در آن رشته را ندارند. کسی که در این سال‌ها در حفظ 10 یا 20 یا ترتیل شرکت می‌کرده و ممتاز شده است، در سال‌های قبل در مراحل مقدماتی معاف بود و در کشوری سال بعد هم حضور داشت، اما امسال این معافیت لغو شده و این افراد نمی‌توانند در همان رشته حضور یابند.
مقنی در مورد چرایی این کار نیز بیان کرد: علت این کار این بوده است که در رشته‌های حفظ 10 و 20 جزء رشته بالاتر آن در مسابقات وجود دارد، هدف مسابقات هم ارتقاء است تا افراد پله‌های ترقی را بپیمایند. در رشته‌های ترتیل، اذان و دعاخوانی نیز به همین ترتیب است که فردی که اول شد دیگر نمی‌تواند شرکت کند.
مقنی با با تأکید بر اینکه این معافیت‌ها شامل رشته‌های همسرایی و همخوانی نمی‌شود، گفت: کسانی که حائز رتبه شایسته تقدیر هستند، مشمول معافیت نمی‌شوند. این افراد زمان ثبت نام از طریق سایت رسمی مسابقات ایران می‌توانند وارد شوند و در رشته مورد نظر ثبت نام کنند.
وی در بخش پایانی صحبت‌های خود به ایرادی که در سه روز نخست شروع ثبت نام برای چهل و یکمین دوره مسابقات سراسری قرآن به وجود آمده بود اشاره و اظهار کرد: سایت ثبت نام از روز 20 بهمن ماه آماده نبود و بعدازظهر روز 23 بهمن ماه آماده شد، علت هم این بود که باید برای هر بخش از مسابقات، آیین‌نامه را بارگذاری می‌کردیم، برای همین فعال شدن صفحه ثبت نام مقداری زمان‌بر شد.

انتهای پیام