رانت صنعتی؛ بسترساز تحریم کشور

به گزارش ایکنا، جهان اقتصاد نوشت: صنعت و دانشگاه همیشه و همه جا به نقص نسبی دانش بشری متصل هستند و این بدان معناست که همیشه دانش و تکنولوژی (صنعت) درحال ایجاد و تکمیل فرضیه ها و تئوری های نوین درعالم علم هستند، برای روشن تر شدن این موضوع باید پرسید مهد این تئوری ها کجاست؟ «دانشگاه» و دانشگاه همیشه محل آموزش صرف نیست بلکه برای بروز توانایی های علمی بهترین فضای علمی و عملیاتی است پس اولین محیط علمی که رشد و نمو دانش های جدید را بنیان می گذارد همین دانشگاه هاست؛ دراین فرآیند، نظری درمورد کمیت های دانشگاهی نداریم، نگارنده سعی دارد بگوید حتی می توان نظریه های علمی رو بر روی کاغذ بوجود آورد .

تئوری‌های جدید و بنیادی توسط محققان و دانشجویان پایه گذاری می گردد ولی ساختاری در صنعت وجود ندارد که حتی امکان مطالعات آزمایشگاهی برای این دانش های جدید ایجاد نماید و باید گفت صنعت از این فراز و فرودهای علمی خود را تافته جدا بافته می داند.

صنعت در ایران این ادعا را دارد که هیچ پروسه پژوهشی را به خاطر فرآیند مالی نمی تواند بپذیرد و این بدان معناست که در طراحی بودجه های مالی که برای هر سال تبیین می شود هیچ سرانه مالی را برای پژوهش‌های صنعتی تعریف نکرده است پس برای پژوهش های نوین حتی ارزش علمی قائل نمی شود .

این مدیران صنعتی که خود را تافته جدابافته می دانند آیا فراموش کرده اند که روزگاری دراین دانشگاه ها تحصیل کرده اند، پس چرابه زادگاه تحصیلی خود با دید تردید می نگرند، می دانیم هر پروسه تولیدی با چالش های متفاوتی روبرو است، اما آیا می دانیم این چالش ها چگونه رفع می گردد؟

به خاطر عدم ارائه شفاف اطلاعات مراکز صنعتی هیچ گاه از عملکرد سیستماتیک مراکز صنعتی خبری منتشر نمی گردد و حتی شاید دست به میمزی و سانسور هم زده شود پس موانع صنعت هیچگاه مرتفع نمی گردد و صنعت همیشه در راندمان با عددسازی مهندسی روبروست .

باید این سوال از مدیران صنعتی پرسیده شود چرا چالش های صنعتی خود را هیچ گاه رسانه ای نکرده اند؟ آیا نگران این واقعیت تلخ هستند که عملکرد مدیریتی که به زعم خودشان انتسابی است و نه اکتسابی مورد خدشه واقع شود؟، با چنداستدلال می توان برای این پدیده تفسیر و تحلیل داشت :

۱- ضعف دانش آکادمیک

۲- عدم اعتماد به محققان و پژوهشگران کشور

۳- رانت صنعتی

عامل سوم بسیار به واقعیت نزدیکتر است زیرا وقتی اطلاعات شفافی از نواقص و چالش های صنعت وجود ندارد هرگاه متولیان صنعتی با وقفه در تولید مواجه می گردند برای از بین بردن این ساختار به جای اینکه اطلاع رسانی کنند و این گونه موارد را به حوزه های مطالعاتی و پژوهشی منتقل نمایند برای آن یک پروسه مطالعاتی به وجود می آورند که کدام شرکت بازرگانی می تواند با استفاده از ساختار دیپلماتیک بازرگانی این چالش را که مانع تولید است رفع نماید؛می توان گفت این راه حل ساده و کوتاه مدت تلقی می گردد و شرکت های مطبوع به راحتی فرآیندهای استراتژیک تولیدی را بدون هزینه مطالعاتی بدست می آورند پس این مبنای اولیه رانت صنعتی است .

از آن سو این رانت صنعتی مبنای دسترسی به دیگر سازمان های تولیدی می گردد و وقتی این جزییات در اختیار صرف شرکت های بازرگانی قرار می گیرد برای کسب سود بازرگانی انتفاعی شروع به مکالمات با شرکت هایی می کنند که غالبا درخارج از کشورند و در واقع فقط به دنبال جاسوسی صنعتی از توان تولیدی و اجرایی تولیدکنندگان کشورمان هستند.

مبرهن است اسنادی در اختیار کشورهایی قرارمی گیرد که فقط مبنای عملکرد صنعتی آنها اول سیاست تحریم و سیاست دوم اگر عملیاتی شود انتقال تکنولوژی به صورت ناقص و با کش و قوسهای فراوان خواهد بود .

به نظر نگارنده اگر مدیران صنعتی به محققان و دانشگاههای کشور که خواستگاه خود این مدیرانند، اعتماد کنند شاید در نگاه اول درباره هزینه های اجرایی و مطالعاتی دراین پروسه دوباره کاری صورت پذیرد وغیراقتصادی تلقی گردد ولی نوید بخش بومی شدن دانش در تمام تکنولوژی های که به کشور منتقل گردیده خواهند بود و حتی از این دانش بومی می توان برای دیپلماسی صنعتی بهره برداری نمود و با کشورهایی که نیازمند این تکنولوژی اند مناسبات اقتصادی و صنعتی ایجاد کرد، آنگاه جوامع غربی که رشد واعتلای ایران اسلامی را تاب نمی آورند برای کسب امتیاز در مذاکرات، دیگر نمی توانند پیش شرط گذاشته و برای حضور در بنگاه های اقتصادی کشور به ناچار باید امتیازهم بدهند چون جذابیت سرمایه گذاری حتی درشرایط تحریم برای آنها بسیار لذت پذیرست.

اکبر صداقت-پژوهشگر فنی تحقیق و توسعه معادن