سیستم آموزش قرآن مدارس ظاهرگرایانه است

حسن محدثی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره تأثیر آموزش قرآن با شیوه‌ای نادرست در مدارس به ویژه پایه اول دبستان گفت: برای بررسی این موضوع باید در ابتدا نگاهی به کاربرد و استفاده از قرآن در میان کسانی که متولی این امر هستند، داشته باشیم که چه نوع نگاهی است، آیا ما نگاه اسطوره‌ای به قرآن داریم، یا نگاهمان عقلانی است، یا باید نگاهمان این باشد که ما را به لحاظ اخلاقی تغییر دهد و در زندگی‌مان نقش جدی داشته باشد و یا فقط به عنوان کتابی که دارای قداست، تبرک و نیروی ویژه است، به آن نگاه کنیم و در مناسبت‌ها و فرصت‌های خالی از آن استفاده کنیم.
وی افزود: من فکر می‌کنم آموزش موجود قرآن در مدارس، بیشتر جنبه صوری دارد و نگاهمان به این کتاب آسمانی، ظاهرگرایانه است؛ از این رو باید نسبت به این نوع نگاه تجدیدنظر کنیم.

واگرایی دینی میان خانواده و مدرسه

محدثی ادامه داد: آنچه در گذشته وجود داشت، به این شکل نبود و قرآن در مکتب‌خانه‌ها آموزش داده می‌شد و اغلب جنبه آموزشی داشت، اما در حال حاضر بر روخوانی و حفظ قرآن تأکید می‌شود که در این صورت چندان مؤثر و کارآمد نخواهد بود. ضمن اینکه خانواده‌ها نیز در این امر مؤثر هستند، اگر قرآن آموزش داده شود و خانواده‌ها نسبت به نوع آموزش آن اعتقادی نداشته باشند، این موضوع تأثیر منفی خواهد گذاشت و در مجموع این موضوع مؤثر و ماندگار نخواهد بود؛ چرا که جنبه صوری و ظاهری دارد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا منظور شما این است که این آموزش‌ها باید در خارج از مدرسه دنبال شود و یا اگر در مدرسه آموزشی انجام می‌شود، تحمیلی و از سر اجبار نباشد، بیان کرد: در ایران در باب آموزش دین و تمام بحث‌های دینی و قرآنی نوعی واگرایی دینی در میان خانواده و مدرسه وجود دارد، یعنی به نظر می‌رسد، خانواده‌ها چندان اعتقادی به این نوع آموزش‌ها ندارند و کودک دو صدای متفاوت می‌شنود، یکی صدایی که در مدرسه است و دیگری صدایی که در خانواده است و این دو با هم ناسازگاری دارند و گام‌های یکی با دیگری خنثی می‌شود و نتیجه‌بخش نخواهد بود؛ از این رو باید پژوهش جدی در این زمینه انجام شود و محتواهای آموزشی نیز مورد بازبینی قرار گیرد و تصمیم جدی در باب آن گرفته شود که چه باید کرد و چه طرحی باید ریخت که مؤثر باشد.

آموزش‌ها نباید با دشواری همراه باشد

مدیر گروه جامعه‌شناسی دین انجمن جامعه‌شناسی ایران در ادامه بر اهمیت موضوع آموزش قرآن در مدارس تأکید و تصریح کرد: اگر آموزش دینی و قرآنی جذابیتی برای کودکان نداشته باشد، این امر نه تنها فایده‌ای نخواهد داشت، بلکه آثار منفی نیز در پی دارد و نباید حالت تکلیف داشته و یا با دشواری همراه باشد و باید شیوه‌ای به کار گرفت که لذت‌بخش باشد و در حال حاضر این موضوع چندان جذاب و مطلوب نیست.
محدثی آثار و پیامدهای آموزش‌های ناصحیح در آینده را مورد اشاره قرار داد و بیان کرد: متأسفانه دشواری سیستم فعلی سبب شده است که برخی کودکان از این نوع آموزش‌ها ابراز انزجار کنند و این مسئله سبب ایجاد یک رویکرد منفی در میان خانواده‌های دانش‌آموزان شده است. ما در حال حاضر با نسلی روبه‌رو هستیم که سخن گفتن از دین برای آنها بسیار سخت است؛ چرا که فیدبک‌های منفی را از کودکان خود مشاهده کرد‌هاند و تحمیل امور دینی و نوع برخوردهایی که درباره نماز، دیگر اقوال و آموزش‌های دینی وجود دارد، کودک را از دین دور می‌کند، برای اینکه جنبه‌های مثبت و ارزشمند دین ارائه نمی‌شود و آموزش حالت صوری و تحمیلی دارد و این امر بیشتر سبب نفرت‌افزایی و دین‌گریزی می‌شود.

آموزش همراه با رغبت و جذابیت باشد

وی با اشاره به راهکارهای حل این مشکل گفت: اساساً در جامعه‌شناسی بر بحث تربیت تأکید می‌شود که باید آموزش‌هایی که در این زمینه ارائه می‌شود با میل و رغبت مخاطب همراه بوده و دارای جذابیت لازم باشد و به تدریج انجام شود، نه اینکه به صورت آنی یک بسته آموزشی به دانش‌آموزان تحمیل شود، بلکه باید سیستم آموزشی از ظاهر عبور کرده و به محتواهای جذاب بپردازد و رغبت و تمایلات فرد را برانگیزاند.
محدثی در ادامه یادآور شد: این موضوع مسئله روشنی است و در گذشته خانواده‌ها، به طور خودجوش آموزش می‌دادند و چیزی را تحمیل نمی‌کردند. آنچه که جامعه‌شناسان تأکید می‌کنند، این موضوع نباید جنبه تحمیلی داشته باشد و نگاه بنیادی‌تری به تعلیم و تربیت و انسان داشت و تجدیدنظر کرد، اما متأسفانه سیستم آموزشی امروز ظاهرگرایانه است.

گفت و گو از سمیه قربانی

انتهای پیام