قرآن؛ گرانیگاه «تولید» و «اشتغال»/ شهید چمران برای کار، زمان و مکان نمی‌شناخت

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در سالی که مقام معظم رهبری آن را سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» نامیده‌اند، مرکز رشد واحدهای فناورهنرهای قرآنی وابسته به سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور جهاد دانشگاهی، اقدام به برگزاری رویدادهای آموزشی با هدف راه‌اندازی کسب و کار اسلامی کرده است؛ این رویدادها و کارگاه‌های آموزشی به ما می‌آموزند که بازارهای جهان اسلام ظرفیت‌های بسیاری برای ارائه محصولات با پیوستار قرآنی، تولید محصولات مبتنی بر نیازهای فرهنگی جامعه و ... دارند، از جمله این رویدادهای آموزشی، رویداد استارتاپی «طلوع برکت» بود که اواخر آذرماه سال جاری با حضور ایده‌پردازان قرآنی از سراسر کشور برگزار شد، از آن هنگام تاکنون گروه‌های برتر این رویداد مورد حمایت مرکز رشد قرار گرفته و با در اختیار گرفتن فضای فیزیکی و حمایت‌های لازم از سوی این مرکز، هر روز به عملیاتی کردن ایده‌های برتر خود نزدیک می‌شوند. پس از این طلوع و در امتداد این مسیر پربرکت، این بار کارگاه تخصصی «مهارت‌های راه‌اندازی کسب و کار با تمرکز بر بازار جهان اسلام» توسط مرکز رشد برگزار شد.

در این کارگاه یک روزه که از ساعت 8 صبح پنج‌شنبه، 10 اسفندماه آغاز شد، برخی چهره‌های آشنا که پیش‌تر در رویداد طلوع برکت نیز شرکت داشتند، حاضر بودند؛ این افراد برای پیگیری و پیشروی در راهی که آغاز کرده‌اند در این کارگاه حضور یافتند و برخی دیگر نیز برای نخستین بار به جمع ایده‌پردازان قرآنی پیوسته بودند؛ نکته قابل توجه این بود که این کارگاه تخصصی همچون رویداد قرآنی قبلی مرکز رشد با وجود خدمات آموزشی مطلوبی که ارائه می‌دهد، رایگان برگزار شد.

هدایت قرآنی در ایده‌پردازی و تولید

هانی چیت‌چیان، محقق و مولف قرآنی نخستین مربی این کارگاه بود که سخنان خود را با محوریت «تدبر در قرآن کریم» آغاز کرد و گفت: در بحث کسب و کار اسلامی دو رویکرد وجود دارد؛ یک وقتی شما می‌گویید برای کسب و کار خود، بازار جهان اسلام هم صرفاً یک بازار است و به عنوان یک ظرفیت به آن نگاه می‌کنید، اما یک وقت می‌گویید دغدغه‌ ما فقط کسب درآمد نیست بلکه فعالیت‌های فرهنگی هم برای ما مهم است، یعنی بر اساس یک هدف فرهنگی یا القای محتوا به مخاطب، فروش را انجام می‌دهید که این یعنی کار شما پیوستار فرهنگی دارد، در قوانین کشور هم گفته شده که تمام پروژه‌های عمرانی و .... پیوستار فرهنگی داشته باشد، البته کاری ندارم که این الزام، چقدر درست اجرایی می‌شود اما به هر حال باید بدانیم که حتی ساخت یک سد هم با فرهنگ مردم ارتباط دارد و باید برای پیوست فرهنگی‌اش برنامه‌ریزی شود.

وی افزود: این یک کار قرآنی است که ما بتوانیم ایده‌های خوبی برای پیوستار فرهنگی پروژه‌ها به خصوص برای وزارتخانه‌هایی که به مسائل فرهنگی ارتباط مستقیم ندارند، تولید کنیم. برای مثال تجربه به من ثابت کرده است که پیگیری ایده‌های قرآنی در وزارتخانه‌هایی مثل نفت و ... بسیار بیشتر مورد اقبال قرار می‌گیرد و امکان اجرایی شدن دارد تا وزارتخانه‌ای مثل ارشاد که مستقیماً متولی مسائل فرهنگی است!؛ زیرا در وزارتخانه‌ای مثل ارشاد با انباشتگی ایده‌ها مواجه‌ایم اما کمتر کسی به فکرش می‌رسد که این ایده‌های خوب را به عنوان پیوستار فرهنگی برای پروژه‌های وزارتخانه‌های دیگر عملیاتی کند.

این کارشناس ارشد علوم قرآنی در ادامه گفت: یک رویکرد سوم هم وجود دارد که مورد تاکید بنده است، این که کار فرهنگی را بیرون از کسب و کار نبینیم، اساساً تولید کار و ثروت نشان‌دهنده عملیاتی شدن ایده شماست، مردم تا زمانی که برای کاری فرهنگی خرج نکنند یعنی تبلیغ فرهنگی ما برای آن، کارآمد نبوده است، مثلا در سینما اگر یک کارگردان هر چقدر هم محتوای خوب فرهنگی در فیلمش ارائه کند اما به آن میزانی که لازم است، فروش نکند یعنی یک جای کار مشکل دارد و نتوانسته است در قلب مردم نفوذ فرهنگی داشته باشد، در سوره علق آمده است: أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَى، أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَى، یعنی از همان اول بعثت، قرآن کریم به ظرفیت هدایتی افراد نگاه می‌کند، پس چرا ما ظرفیت‌های مردم را برای پذیرش قرآن و هدایت دست کم می‌گیریم؟.

چیت‌چیان با بیان این که می‌توان از قرآن کریم مدل‌هایی را برای فعالیت اجتماعی طراحی کرد، گفت: اگر در پنج آیه نخست سوره عادیات تدبر کنید می‌بینیم که در مورد یک هدف، ابتدا یک سری دور آن نفس می‌زدند، سپس دچار اصطکاک با هدف می‌شوند و جرقه می‌زنند، سپس «تغییر» رخ می‌دهد یعنی کم کم ذهن‌ها و افق‌ها تغییر می‌کند، کسانی هم که می‌گویند اغاره صبح، باز هم همین معنا است یعنی یورش به تاریکی شب، سپس توان‌های خفته برانگیخته می‌شوند، سپس جمعی درست می‌شود و شما تکویناً گرانیگاه آن جمع خواهید بود، این یک جمع‌سازی قرآنی است که در مدل انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی(ره) پیاده شده است. سوره عادیات برای انسانی است که هدفش مشخص است و در سوره ذاریات، با انسانی صحبت می‌شود که هدفش مشخص نیست فقط می‌خواهد ظرفیت‌ها را مثل باد بلند کند، سپس ظرفیت‌ها را چنان ابرها باردار و سپس جاری کند.

این محقق و مولف قرآنی در ادامه با اشاره به این که قرآن می‌تواند گرانیگاه تولید و اشتغال در بازارهای جهان اسلام باشد، گفت: شما می‌توانید این مدل‌ها را از قرآن استخراج کنید اما اگر همین مدل‌ها را در مسیر غیر هدایت به کار ببرید، این مدل کارآمد نخواهد بود چون کتاب الهی، «هُدَیً للمتقین» است. بعضی می‌گویند با قرآن نمی‌شود تولید علمی کرد که من قبول ندارم، اما به فرض که ما نمی‌خواهیم با قرآن تولید علم کنیم، ایده‌پردازی که می‌توانیم انجام دهیم!، سوره‌های مرسلات، صافات، ذاریات، عادیات و نازعات، سوره‌های تدبیر هستند و بسیاری از مدل‌ها را می‌توان از آن‌ها برداشت کرد و این ابداً به معنای تفسیر به رای نیست، حضرت امام(ره) هم معتقد بودند بزرگترین حجابِ استفاده از قرآن در طول تاریخ، چوبِ تفسیر به رای بوده است، ما معتقدیم هر مسلمان خودش قرآن را بخواند، خودش درک کند و خودش عمل کند، باید فرهنگ مراجعه و استفاده از قرآن رایج شود، امام(ره) مثال می زدند که اگر کسی داستان حضرت خضر(ع) و حضرت موسی(ع) را خواند و بیست نکته از آداب معلم و متعلّم برداشت کرد، او اصلاً تفسیر نکرده که بخواهد به رای باشد بلکه فقط این نکات به ذهن او رسیده است؛ تدبر یک قیدی دارد؛ یعنی برداشت من و شما، شیعه معتقد است در حوزه‌ای که متخصص وجود دارد باید تقلید کنم اما در فروع، تقلید در اصول دین حرام است.

چیت‌چیان در پایان این کلاس آموزشی که یک ساعت و نیم به طول کشید، نکاتی کاربردی و مواردی از ایده‌های اجرایی شده قرآنی را برشمرد و به گفت‌وگوی صمیمی با حاضران پرداخت.

کارآفرین، دنبال حل مشکل است

دومین برنامه این کارگروه یک روزه با کلاس آموزشی دکترمرتضی تسخیری، کارآفرین و طراح حرکت در رسانه‌های اجتماعی پیگیری شد؛ وی در ابتدا با بیان این که هر تجارتی به فرهنگ مبدا خودش بسیار پایبند است، گفت: در شناخت مشتری یا در هر آن چیزی که ما معتقدیم آن امر، منشا انسانی دارد لازم است خلاقیت ما به کار بیفتد، اما چگونه یک تجارت خلق کنم که این تجارت وقتی حرکت می‌کند و در کشور غربی می‌رود، بوی اسلامی بودن بدهد؟

تسخیری در ادامه با اشاره به عواملی که موجب شکوفایی خلاقیت و ایده‌پردازی می‌شود، گفت: ما در تولد تجارت از ایده به مسئله مشتری حرکت می‌کنیم، سپس وارد مرحله‌ای به نام ترسیم می‌شویم که کل راز در آن نهفته است، سپس به مرحله آزمایش حرکت می‌کنیم، من معتقدم یکی از جدی‌ترین منابع ظهور ایده، جمعی است که شما به عنوان دوست انتخاب می‌کنید، وقتی که جمعی می‌گزینید که به روتین زندگی اهمیت بیشتری می‌دهند و دردسرکردن برایشان دیوانگی محسوب می‌شود، عملاً این جمع شما را در سطح خودش پایین می‌آورد اما اگر اهل تجربه، مهارت آموختن و ... باشد، شما هم رشد می‌کنید. دومین عامل، دانش و مطالعه است، به زبان ساده بگویم: باید کتاب بخوانید و در تلگرام راجع به ایده ها فکر نکنید!، باید نسبت به همه مسائلی که در زندگی وجود دارد حساس باشیم خیلی از ما به مصیبت عادت می‌کنیم، نکته بعدی بحث شنیدن فعال است یعنی وقتی گوش می‌دهیم همزمان بپرسیم، فکر کنیم و ...، مورد بعدی، حل مسئله است یکی از روش‌های رویش ایده‌های موثر، تلاش برای حل مساله در اداره، کارخانه، اِن جی او و ... است، نکته بعدی حساسیت نسبت به پیشنهادات دیگران است این جمله که:« تو تازه رسیده‌ای و نباید پیشنهاد بدهی» جمله غلطی است، همچنین سفر کردن به علت تجربیات گسترده‌ای که در اختیار ما قرار می‌دهد، در تولید ایده موثر است، مهم‌تر از همه این‌ها تعهد به اجرای این مراحل است که البته شاید این ترجمه کاملی نباشد، به زبان ساده بگویم کارآفرین‌ها، افرادی هستند که می‌ایستند تا مشکلی را حل کنند.

این کارآفرین تصریح کرد: برای یک کارآفرین که هدفی برای حل مشکل مردم دارد، همه‌جای دنیا و هر زمانی، زمینه انجام فعالیت است، مثل شهید چمران که وقتی نمی‌توانست در جایی هدف خود را پیاده کند به حکم آیه قرآن که می‌گوید: « يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِي وَاسِعَةٌ»(عنکبوت، 56) مهاجرت می‌کرد و هدفش را در مصر و لبنان و ایران و ... پی گرفت.

در پایان این جلسه آموزشی دو ساعته، حاضران همچون کلاس قبل از استاد درخواست کردند تا بتوانند با او ارتباط تلفنی داشته باشند و امکان مشورت در مسیر تولید و برکت فراهم باشد؛ خواسته‌ای که صد البته اجابت شد و تسخیری به ایده‌پردازان گفت که آن‌ها می‌توانند به شکل حضوری یا از طریق فضای مجازی با او در ارتباط باشند.

تمرکز؛ رمز راه اندازی کسب و کار

ایده‌پردازان قرآنی کشورمان پس از صرف نهار و اقامه نماز جماعت و ظهر در نمازخانه سازمان قرآنی دانشگاهیان کشور بار دیگر در ساعت 14 به استودیو مبین بازگشتند؛ جایی که دست‌اندرکاران آن اگر نگوییم شبانه روزی، می‌توانیم بگوییم تمام روز را به تولیدات چندرسانه‌ای قرآنی مشغول‌اند و این کارگاه تخصصی و قرآنی را نیز از صفر تا صد، فیلم‌برداری و ضبط کردند.

سومین برنامه کارگاه، کلاس آموزشی کاوه یزدی‌فرد، مربی توسعه فردی و کارآفرینی بود که به نزدیک ساختن ذهنیت حاضران به ذهنیت یک کارآفرین موفق پرداخت و مهارت‌هایی همچون راستی‌آزمایی مساله، مهارت رسیدن از مساله به مدل کسب و کار و نحوه تشکیل یک تیم خوب را تشریح کرد.

یزدی فرد در ابتدای این کلاس آموزشی که سه ساعت به طول کشید و در دو بخش جداگانه برگزار شد، گفت: شیوه آموزشی من گفت‌و گو با مخاطبان است بنابراین در کلاس من به میزانی که من حرف می‌زنم شما نیز باید با من حرف بزنید، ابتدا باید هر شخص شجاعت داشته باشد و در یک دقیقه بگوید در حال حاضر به چه ایده‌ای فکر می‌کند، سپس بگوید این ایده از کجا آمده است و بعد نیز بگوید، چه رویایی را در سر می‌پروراند و با این ایده چه هدفی را می‌خواهد اقناع کند؟ البته چه بسا قبل از آن باید بپرسیم اصلاً برای چه اینجا دور هم جمع شده‌ایم؟ شما ابتدا باید به این سوال پاسخ بدهید و برای این سوال ساده هم به روش تحقیق نیاز داریم: مثلاً سراغ وب یا آدم‌های قبلی برویم و ... اما آیا این کافی است؟ ما به روش تحقیق نیاز داریم که بنظرم مهم‌ترین درس دانشگاهی است و آن را متاسفانه، خوب به ما آموزش نداده‌اند.

وی سپس به چرخه‌ای اشاره کرد که یک کارآفرین دائماً با آن سر و کار دارد و گفت: ابتدا فرض مطرح می‌شود، سپس مرحله جمع‌آوری داده و بعد تصمیم‌گیری رخ می‌دهد، میانِ تصمیم‌گیری و بازگشت دوباره به فرض، مرحله‌ای به نام یادگیری است که بازخوردها سنجیده می‌شود و در اصطلاح به آن فیدبَک می‌گویند، اگر این مرحله درست انجام شود ما به احتمال زیاد موفق می‌شویم. اگر خلاصه بخواهم بگویم سه مقام به عنوان مقامات کارآفرینی داریم که اولین آن راستی‌آزمایی، دوم رسیدن به راهکار مناسب و سوم، تناسب با بازار است.

آخرین مربی این کارگاه نیز، امیر فتاح‌زاده، ایده‌پرداز و مدیرعامل شرکت هنربخشان بود که با حضور یک ساعته خود در میان ایده‌پردازان پرشور قرآنی، آن‌هم در روزی که برگزاری شهرآورد تهران همه نظرها را به خود جلب کرده است، به سؤالات حاضران پاسخ داد و از عوامل موفقیت خود گفت؛ این ایده‌پرداز قرآنی که مدیریت یک سایت فرهنگی را نیز به عهده دارد به عامل نیازسنجی بر مبنای شناسایی مخاطبان تاکید کرد و گفت: برای مثال اگر کسی مدیر یک پایگاه اینترنتی است باید به شناسایی مخاطبان خود به مثابه یک سِگمِنت مشخص بپردازد و با استفاده از ویژگی‌هایی همچون محدوده سنی، علایق و سلایق آن‌ها به تولید محتوا، محصول یا ارائه خدمات بپردازد.

فتاح‌زاده همچنین در پاسخ به سوال یکی از حاضران که از رمز موفقیت در کارآفرینی پرسید، گفت: مهم‌ترین مسئله برای یک کارآفرین تمرکز است، برای من هم زمانی که از سال 93 تصمیم گرفتم فقط بر یک مساله یعنی سایت هنری تمرکز کنم موفقیت‌های بیشتری حاصل شد.

کارگاه تخصصی «مهارت‌های راه‌اندازی کسب و کار با تمرکز بر بازار جهان اسلام» در ساعت 18:30 به پایان رسید و گزارش تصویری این کارگاه می‌توانید اینجا مشاهد کنید.

گزارش از مجتبی اصغری

انتهای پیام